Σε μια περίοδο που η ένταση στην Α.Μεσόγειο και στη Συρία αυξάνεται και οι συμμαχίες έχουν αλλάξει ριζικά, ο Αμερικανός πρέσβης προχωράει σε δηλώσεις που θα συζητηθούν και αφορούν την περαιτέρω ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ.
Η απομάκρυνση της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ και η στροφή της στον άξονα Ρωσία-Κίνα καθιστά την Ελλάδα τον ισχυρότερο σύμμαχο των ΗΠΑ στην περιοχή και ανοίγει πόρτες που στο παρελθόν ήταν ερμητικά κλειστές. Η ανάγκη της χώρας μας για ενίσχυση του οπλοστασίου είναι γεγονός και οι βελτιωμένες σχέσεις με τις ΗΠΑ μπορούν να οδηγήσουν σε αυτό, καθώς ήδη γίνονται συζητήσεις για αγορά μαχητικών F-35 και μη επανδρωμένων αεροσκαφών, όπως είχε αναφερθεί στο πρόσφατο παρελθόν.
Είναι καιρός η Αθήνα να λάβει αποφασιστικά μέτρα και να αναβαθμίσει τις πανίσχυρες Ένοπλες Δυνάμεις μας και να αποτελέσει ενεργά ηγετικό ρόλο στα Βαλκάνια και στην Α.Μεσόγειο. η Τουρκία πρέπει να καταλάβει ότι δεν μπορεί να διεκδικεί και να απειλεί συνεχώς και αυτό θα γίνει μόνο με την αύξηση της στρατιωτικής ισχύος και της αποτρεπτικής δύναμης του ελληνικού στρατού.
Ενίσχυση της ελληνοαμερικανικής αμυντικής συνεργασίας προαναγγέλλει σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» ο πρέσβης των ΗΠΑ Τζέφρεϊ Πάιατ, τονίζοντας ότι ήδη συζητείται η αλλαγή της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας που διέπει, μεταξύ άλλων, τη λειτουργία της Σούδας. Ο κ. Πάιατ κάνει σαφές ότι οι ΗΠΑ θα επιθυμούσαν να αξιοποιήσουν και άλλες στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Δηλώνει ενθουσιασμένος με τη νέα κυβέρνηση και τονίζει ότι ανοίγονται ευκαιρίες στους τομείς των επενδύσεων.
-Υπάρχει νέα κυβέρνηση στην Αθήνα. Πως εκτιμάτε ότι θα εξελιχθούν οι Ελληνοαμερικανικές σχέσεις στο εξής;
- Τα καλά νέα είναι ότι είχαμε μια πολύ καλή και δυνατή Ελληνοαμερικανική σχέση κατά την περίοδο τη κυβέρνησης Τσίπρα. Και νομίζω ότι πρέπει να πιστώσουμε στην προηγούμενη διοίκηση για την πρόοδο που είχαμε, για παράδειγμα στην συνεργασία στους τομείς ασφάλειας και άμυνας. Τώρα έχουμε μια καθαρή δέσμευση από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και την ομάδα του για να προχωρήσουμε ακόμα πιο γρήγορα. Ήμουν πολύ εντυπωσιασμένος από το συνέδριο του Economist αυτή την εβδομάδα και το επίπεδο της συνέχειας, ιδιαίτερα στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας που ήταν από τις αιχμές της διμερούς συνεργασίας μας. Όπως γνωρίζετε πολύ καλά ο ρυθμός της αμυντικής συνεργασίας μας είναι υψηλότερος από ότι ήταν για δεκαετίες. Πρόκειται για την πολύ στενή εταιρική σχέση στη βάση της Σούδας, οι σημαντικές επιχειρήσεις με τα MQ-9 στη Λάρισα, ο βηματισμός των στρατιωτικών ασκήσεων μας και οι εναλλαγές (σ.σ. των Αμερικανικών δυνάμεων) μέσω της Αλεξανδρούπολης και της Θεσσαλονίκης, η παρουσία της Ταξιαρχίας Αεροπορικής Μάχης στο Στεφανοβίκειο. Έχουμε δεσμευτεί σε διμερές επίπεδο αυτή η παρουσία και η συμμετοχή σε ασκήσεις να γίνει ακόμα μεγαλύτερη και πιο ουσιαστική για την επόμενη χρονιά. Έλεγα πάντα ότι ο τομέας με τις μεγαλύτερες δυναμικές για ανάπτυξη είναι η ήδη ισχυρή σχέση μας στο εμπόριο και τις επενδύσεις.
Είναι προφανώς ύψιστη προτεραιότητα για τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη και την ομάδα του. Το κατάλαβα πολύ καθαρά στις συναντήσεις μου με τους υπουργούς Άδωνι Γεωργιάδη, Κωστή Χατζηδάκη, Κυριάκο Πιερρακάκη που είναι οι τρεις παίκτες-κλειδί για την οικονομία, την ενέργεια και την ψηφιακή τεχνολογία. Συμβαίνει να είναι και οι τρεις πολύ στενοί φίλοι και έχω δουλέψει αρκετά μαζί τους τα προηγούμενα τρία χρόνια και τώρα είναι σε θέσεις που πραγματικά μπορούν να υλοποιήσουν πράγματα. Είχα την τύχη την προηγούμενη εβδομάδα να έχω μια τηλεφωνική επικοινωνία με τον υπουργό Εμπορίου Γουίλμπουρ Ρος, στον οποίο και περιέγραψα ορισμένες από τις ευκαιρίες που βλέπω με αυτή την κυβέρνηση ώστε να χτίσουμε πάνω στο έργο που και ο ίδιος έκανε κατά την τελευταία ΔΕΘ. Ο ίδιος φιλοξένησε τον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και στη Νέα Υόρκη, γνωρίζει τον νυν πρωθυπουργό Μητσοτάκη πολύ καλά. Οπότε νομίζω ότι βρισκόμαστε στην ιδανική θέση να πάρουμε μια ήδη πολύ καλή Ελληνοαμερικανική σχέση και να την αναβαθμίσουμε στο επόμενο επίπεδο. Είμαστε τυχεροί διότι χτίσαμε ένα θεσμικό πλαίσιο για να το κάνουμε αυτό. Το πιο σημαντικό είναι ο Στρατηγικός Διάλογος. Αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει, τουλάχιστον ως προς τους βασικούς πυλώνες συνεργασίας. Είμαι φυσικά χαρούμενος που ένα από τα πρώτα ταξίδια του Νίκου Δένδια ως υπουργού Εξωτερικών ήταν στην Ουάσιγκτον. Είχε καλές, ουσιαστικές συζητήσεις με τον υπουργό Εξωτερικών Μάικ Πομπέο και τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας Τζον Μπόλτον. Βασικό κομμάτι αυτών των συζητήσεων ήταν πως κάνουμε το επόμενο βήμα με το Στρατηγικό Διάλογο. Ένα χρόνο πριν, δεν υπήρχε αυτό το πλαίσιο. Είμαι πολύ χαρούμενος διότι αυτό που κάνουμε τώρα είναι συνδυασμός αρκετών χρόνων δουλειάς και φέρνει αξία τόσο στην ελληνική κυβέρνηση όσο και στη δική μου. Νομίζω ότι θα κάνουμε σημαντικά πράγματα τους επόμενες εβδομάδες και μήνες.
- Πρόκειται για μια κυβέρνηση που είναι πολύ πιο φιλική στις επενδύσεις. Αναφερθήκατε στην ανάπτυξη των σχέσεων στους τομείς του εμπορίου και των επενδύσεων. Έχετε κάτι πιο συγκεκριμένο επ’ αυτού;
- Αυτό πραγματικά εξαρτάται από την κυβέρνηση και από το τι θα θέσουν αυτοί ως προτεραιότητα. Ως τώρα όποια προτεραιότητα έχω ακούσει από τους οικονομικούς υπουργούς ταιριάζει τέλεια με εκείνες που και εγώ έχω ταυτοποιήσει. Ήμουν στην Ουάσιγκτον τον Ιούνιο και μετά στη Νέα Υόρκη και δρομολογούσα τη συνεργασία μας με μια νέα κυβέρνηση. Συναντήθηκα με επενδυτές στη Νέα Υόρκη και άκουσα ένα επίμονο μήνυμα εκεί ότι οι άνθρωποι είναι ενθουσιασμένοι με τις ευκαιρίες στον τομέα της ενέργειας. Το “success story” που δεν έχει ποτέ περιγραφεί είναι εκείνο των startup εταιριών. Είμαι πολύ χαρούμενος που ο φίλος μου Κυριάκος Πιερρακάκης είναι δεσμευμένος να συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε στο υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, να αναβαθμίσει τον τομέα των startups. Το περίπτερο του υπουργείου στη ΔΕΘ ήταν ευθέως συνδεδεμένο με τις ΗΠΑ ως τιμώμενη χώρα το 2018, αλλά φέτος εργαζόμαστε με τον υπουργό Πιερρακάκη, με το Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο, με τις τεχνολογικές εταιρίες μας, ώστε να έχουμε μια συνεχή αμερικανική παρουσία εκεί και να συνεχίζουμε να αναδεικνύουμε τις ευκαιρίες. Ένας από τους ανθρώπους που είδα στο Λευκό Οίκο τον περασμένο Ιούνιο ήταν ο Μάικλ Κράτσιος, τον οποίο θα θυμάστε από τη ΔΕΘ. Ο Μάικλ είναι τώρα επικεφαλής του Γραφείου του Προέδρου για την Πολιτική Επιστήμης και Τεχνολογίας, αλλά προέρχεται από τη Σίλικον Βάλεϊ. Είναι ήδη σε επαφή με τον υπουργό Πιερρακάκη. Αναμένουμε επίσκεψή του τις επόμενες λίγες εβδομάδες και θα τη χρησιμοποιήσουμε ως ευκαιρία να συνεχίσουμε να κτίζουμε γέφυρες ανάμεσα στην Ελληνική κυβέρνηση και τους τομείς τεχνολογίας και startups στις ΗΠΑ. Πιστεύω, ότι στον τομέα της ενέργειας, προφανώς, τα πράγματα πάνε πολύ καλά. Είμαι ικανοποιημένος διότι ένα από τα τελευταία πράγματα που κάναμε με την προηγούμενη κυβέρνηση ήταν η υπογραφή για τις έρευνες με την Exxon Mobil, την TOTAL και τα ΕΛΠΕ στην Κρήτη. Το συζήτησα ήδη με τον κ. Χατζηδάκη ο οποίος είναι πολύ υποστηρικτικός γι’ αυτή τη συμφωνία. Όπως είπα και δημόσια αυτή την εβδομάδα, ελπίζουμε ότι η ενεργοποίηση αυτής της συμφωνίας θα είναι από τις πρώτες ενέργειες της νέας Βουλής. Και ελπίζω, επίσης, ότι - πάνω απ’ όλα - ότι οι έρευνες στα ανοιχτά της Κρήτης θα είναι επιτυχείς και αυτό θα λειτουργήσει ως καταλύτης και για άλλους επενδυτές που αναζητούν ευκαιρίες. Στη συζήτηση μου με τον κ. Χατζηδάκη υπογράμμισα, επίσης, το ενδιαφέρον των Αμερικανικών εταιρειών ενέργειας για τις ευκαιρίες που προσφέρει η Ελλάδα στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Είχαμε τα πρόσφατα εγκαίνια ενός πάρκου Αιολικής ενέργειας που χρηματοδοτήθηκε από ένα αμερικανικό επενδυτικό σχήμα στα Κάτω Λακκώματα Φωκίδας και αποτελεί το πρώτο Ενεργειακό Πάρκο με τεχνολογία General Electric στην Ελλάδα. Θα θέλαμε να δούμε και άλλα τέτοια παραδείγματα. Έχω κάποιες αμερικανικές εταιρείες που θα ενδιαφέρονταν να διερευνήσουν τις ευκαιρίες εδώ και έχω μοιραστεί μια σειρά από διευθύνσεις e-mail με τους νέους υπουργούς λέγοντας «ακούστε, τώρα είναι η ώρα. Ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε”. Και ξανά, πιστεύω ότι ήταν πολύ καθαρό το μήνυμα από τον πρωθυπουργό για την πρόθεση αυτής της κυβέρνησης να ξεπεράσει τις προσδοκίες και να επιδείξει αποτελέσματα στο ταχύτερο δυνατό χρονοδιάγραμμα. Αυτή η στάση ταιριάζει πολύ με τον αμερικανικό τρόπο που γίνονται δουλειές, οπότε είμαι αισιόδοξος.
- Εκτιμάτε ότι ως τό τέλος του χρόνου ο Στρατηγικός Διάλογος θα έχει γίνει;
- Ακριβώς.
- Πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρχουν συμφωνίες ως τότε;
- Σίγουρα το ελπίζω! Εννοώ, ότι θα συνεχίσουμε να ρίχνουμε κούτσουρα στη φωτιά ώστε το καζάνι να συνεχίσει να βράζει! Πέρα από την επίσκεψη του βοηθού υπουργού Εξωτερικών Φίλιπ Ρίκερ την επόμενη εβδομάδα, στις αρχές Αυγούστου αναμένουμε μια επίσκεψη του βοηθού υπουργού Φρανκ Φάνον που είναι ο υπεύθυνος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την Ενέργεια και τους Φυσικούς Πόρους. Θα είναι μια ευκαιρία να συνεχίσουμε τον εντατικό διάλογό μας με το υπουργείο Ενέργειας. Το θετικό είναι, επίσης, ότι βρίσκονται στα υπουργεία που έχουν την ευθύνη των επενδύσεων - όπως είπα έχω συναντηθεί και με τους τρεις - ανθρώπους που γνωρίζουν τις ΗΠΑ, σε ορισμένα πεδία, ακόμα καλύτερα και από μένα και έχουν ξεκάθαρη κατανόηση για το τι χρειάζεται ώστε να έρθει μια αμερικάνικη επένδυση στην αγορά και γνωρίζουν ότι Ελλάδα δεν έχει τίποτε να χάσει. Αυτή είναι η στιγμή ώστε να αναδειχθεί ότι η Ελλάδα έχει αφήσει την κρίση πίσω της. Εκτιμώ τα σχόλια που έκανε ο κ. Χατζηδάκης κατά την παράδοση-παραλαβή του υπουργείου του για την ταχεία κίνηση σε αυτές τις διάφορες επενδυτικές ευκαιρίες. Και μετά είδα τον κ. Γεωργιάδη να λέει περίπου τα ίδια στη συνέντευξη του στο Euronews και αλλού. Όλοι λένε ότι επιθυμούν να κάνουν την Ελλάδα σε έναν από τους πιο ελκυστικούς επενδυτικούς προορισμούς στην Ευρώπη και οι ΗΠΑ, επειδή έχουμε στρατηγικό διακύβευμα στην επιτυχία της Ελληνικής οικονομίας και στην επιτυχία αυτής της κυβέρνησης, θα είναι ο ισχυρότερος δυνατός σύμμαχος σε αυτή την προσπάθεια.
- Μιλήσατε ήδη για την ενέργεια. Ωστόσο, αρκετά προβλήματα που αφορούν την εκμετάλλευση της ενέργειας γύρω από ορισμένα ελληνικά νησιά πηγάζουν και από την έλλειψη διευθέτησης θαλάσσιων ζωνών αλλά και την στάση γειτονικών χωρών όπως η Τουρκία. Λόγω και της έντασης που υπάρχει στην Κυπριακή ΑΟΖ, αυτά τα εγχειρήματα ίσως είναι πιο περίπλοκα απ’ ότι φαίνεται.
- Νομίζω ότι είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα. Κανείς δεν αμφισβητεί τη θάλασσα δυτικά της Κρήτης, ή του Ιονίου. Είναι πραγματικά εντελώς διαφορετικά πράγματα. Πρόκειται για γραφειοκρατικά και πολιτικά εμπόδια που πρέπει να υπερκερασθούν ώστε να προχωρήσουν οι ενεργειακές ευκαιρίες στην Ελλάδα. Όταν ρώτησα τους εκπροσώπους του αμερικανικού επενδυτικού ομίλου που χρηματοδότησε το έργο στα Κάτω Λακώματα για το πόσο χρειάστηκε από την σύλληψη έως την εκτέλεση, σκέφτηκα ότι θα απαντούσαν κάτι κοντά στα τέσσερα ή πέντε χρόνια. Ήταν 13 χρόνια. Πρέπει να αγαπάς την Ελλάδα για να είσαι πρόθυμος να εργάζεσαι σε ένα έργο για 13 χρόνια μέσα από ρυθμιστικά και γραφειοκρατικά εμπόδια. Ξέρω, επίσης, ότι ο πρωθυπουργός έχει δεσμευθεί να απλοποιήσει τις διαδικασίες. Ξέρω ότι ο κ. Γεωργιάδης είναι απολύτως δεσμευμένος να σπάσει αυτό το μοντέλο. Το καλό με το αμερικανικό κεφάλαιο είναι ότι κινείται γρήγορα, αναζητά ευκαιρίες και οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν σοβαρά την Ελλάδα. Οπότε τώρα είναι η ώρα. Όπως είπα, τα θέματα γύρω από την Κύπρο είναι ένα διαφορετικό ζήτημα, μια διαφορετική κατηγορία που δεν επηρεάζει την αντίληψη της Ελλάδας ως ενεργειακού εταίρου για τις ΗΠΑ, διαμέσου του ΤΑΡ, της Ρεβιθούσας, του IGB, του FSRU και όλων των άλλων πραγμάτων στα οποία εργαζόμαστε μαζί κάθε μέρα. Τα ζητήματα γύρω από τη θάλασσα της Κύπρου είναι σημαντικά, σε όρους αρχής και περιφερειακής σταθερότητας. Αλλά στο μυαλό μου δεν επηρεάζουν σε καμία περίπτωση την ελκυστικότητα της Ελλάδας ως επενδυτικής ευκαιρίας.
Στηρίζουμε με σθένος την τριμερή Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ
- Η τριμερής Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ με τη στήριξη των ΗΠΑ στους τομείς ενέργειας και ασφάλειας. Νομίζω ακολουθούν κάποιες συναντήσεις...
- Στηρίζουμε με σθένος το σχήμα 3+1. Είχα την ευκαιρία στο συνέδριο του Economist, πέρα από το να μιλήσω στους Έλληνες εταίρους μας που ήταν εκεί να δω και τον υπουργό Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη για το όραμα μας να συνεχίζουμε να θεσμοποιούμε το σχήμα 3+1. Θέλουμε να συνεχίσουμε τις περιοδικές συναντήσεις σε επίπεδο κορυφής πρωθυπουργών και του Υπουργού Εξωτερικών Πομπέο, αλλά είναι, επίσης, πολύ χρήσιμο να έχουμε περισσότερες συζητήσεις σε επίπεδο ειδικών. Τον προηγούμενο μήνα είχαμε μια συνάντηση σε επίπεδο ειδικών για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας στην Κύπρο, όπου συμμετείχε ένας αξιωματούχος της πρεσβείας μας. Οπότε οι ΗΠΑ είναι εκεί. Προσπαθούμε να κάνουμε μια συνάντηση 3+1 στον τομέα της ενέργειας σύντομα. Και, επίσης, πρότεινα σε συναδέλφους ότι πρέπει να αναζητούμε ευκαιρία, για παράδειγμα, στο πεδίο της ψηφιακής πολιτικής όπου το Ισραήλ έχει μεγάλη εμπειρία, η Ελλάδα μεγάλες δυνατότητες και οι ΗΠΑ είναι παγκόσμιος ηγέτης. Αλλά η ιδέα είναι να πάρουμε τη συμφωνία σε πολιτικό επίπεδο που έχουμε ώστε να κρατάμε τις ΗΠΑ στο σχήμα 3+1 σε μια διαρκή βάση και να συνεχίσουμε να το μεταφέρουμε σε τομείς όπου οι ειδικοί μπορούν πραγματικά να αυξήσουν τις ευκαιρίες για συνεργασία. Ξέρω ότι η ελληνική κυβέρνηση στηρίζει αυτή την ιδέα. Ξέρω ότι η κυβέρνηση της Κύπρου τη στηρίζει, επίσης. Αλλά στο τέλος της ημέρας, εμείς είμαστε το “συν ένα”, οπότε οι υπόλοιποι τρεις θα πρέπει να αποφασίσουν καταρχάς πως και που θέλουν οι ΗΠΑ να συμμετάσχουν.
- Ο κ. Δένδιας ήταν στην Ουάσιγκτον τις προηγούμενες ημέρες. Είχε ορισμένες συναντήσεις και έκανε ορισμένες δηλώσεις, μάλιστα σε μια ημέρα κατά την οποία έτυχε να ανακοινώνεται η ακύρωση της συμμετοχής της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35. Και ήθελα να σας ρωτήσω, εσείς, ως έμπειρος Αμερικανός διπλωμάτης, γνωρίζετε ορισμένες συμπεριφορές πολύ καλά. Θεωρείτε, ας πούμε, ότι μια κακή τροπή στις Αμερικανοτουρκικές σχέσεις θα μπορούσε κάπως να επηρεάσει τις σχέσεις άλλων χωρών ή και τη σταθερότητα στην περιοχή;
- Νομίζω ότι είναι ο λανθασμένος τρόπος να το βλέπει κάποιος. Είναι γεγονός, και χάρηκα που το άκουσα στο συνέδριο του Economist τόσο από τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών όσο και από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας, ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αλλάξει τη γεωγραφία της. Η Τουρκία είναι αναπόφευκτη για εσάς όσο και για εμάς. Και όπως έχω συχνά πει, δεν υπάρχουν άλλοι δύο σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ που να είναι τόσο ισχυρά ευθυγραμμισμένοι στο ζήτημα της Τουρκίας όσο η Ελλάδα και οι ΗΠΑ, διότι και οι δύο μας πιστεύουμε ακράδαντα ότι είναι ουσιαστικό για εμάς να εργαστούμε όσο πιο σκληρά μπορούμε, ώστε να διασφαλίσουμε ότι η Τουρκία θα παραμείνει προσδεδεμένη στη Δύση. Οι ΗΠΑ εκφράστηκαν πολύ καθαρά στο ζήτημα των S-400 και των F-35. Μιλήσαμε ξεκάθαρα για την προκλητική φύση των γεωτρήσεων που η Τουρκία κάνει στις θαλάσσιες περιοχές ανοιχτά της Κύπρου. Αλλά τίποτα από όλα αυτά δεν αλλάζει το γεγονός ότι εμείς, όπως εσείς, χρειαζόμαστε να βρούμε έναν τρόπο να κάνουμε όλο αυτό να δουλέψει. Οπότε θεωρώ ότι είναι μεγάλο λάθος να βλέπουμε τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Ελλάδα μέσα από το φακό της Τουρκίας. Η σχέση μας με την Ελλάδα έχει την δική της ξεχωριστή αξία. Είναι μια σχέση ανάμεσα σε δύο συμμάχους, που έχει δοκιμαστεί στο χρόνο, ανάμεσα σε δύο δημοκρατίες, δύο χώρες με τις ίδιες αξίες και βαθείς δεσμούς λαού με λαό. Και η Τουρκία είναι ένας από τους τομείς που θέλουμε να εργαστούμε μαζί. Νομίζω ότι ήταν καθαρό το μήνυμα που ο κ. Δένδιας άκουσε όταν ήταν στην Ουάσιγκτον. Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε σε αυτό. Έχω δουλέψει τρία χρόνια πάνω σ’ αυτό. Ξύπνησα στις δύο το πρωί τη μέρα που οι Έλληνες στρατιώτες απήχθησαν στα Τουρκικά σύνορα. Ήμουν στο τηλέφωνο με την Ουάσιγκτον όταν τα σκάφη της Τουρκικής και της Ελληνικής Ακτοφυλακής συγκρούστηκαν στο Ανατολικό Αιγαίο. Θα παραμείνουμε δεσμευμένοι στο βαθμό που υπάρχουν κρίσεις που πρέπει να εκτονωθούν, αλλά δεν θέλουμε να ξοδέψουμε την ενέργεια μας εκεί. Θέλουμε να ξοδέψουμε την ενέργειά μας σε ένα θετικό τρόπο, σε όρους εμβάθυνσης και ανάπτυξης αυτής της σημαντικής στρατηγικής σχέσης. Αλλά θέλουμε να το κάνουμε όχι ως απειλή για την Τουρκία, δεν πρέπει να γίνεται αντιληπτό ως εχθρικό προς την Τουρκία. Και ο κ. Χριστοδουλίδης ήταν πολύ προσεκτικός στα σχόλια του στο συνέδριο του Economist γι’ αυτό το θέμα. Οπότε θα είμαστε καλά. Θα πρέπει να δουλέψουμε ορισμένες προκλήσεις, αλλά έχετε 200 χρόνια εμπειρίας αντιμετώπισης της Τουρκίας, οπότε ξέρετε πως να το κάνετε.
- Ήθελα να μεταφερθούμε στη Βόρεια Μακεδονία και τα Βαλκάνια. Η κυβέρνηση έχει ορισμένες πολύ συγκεκριμένες απόψεις για το πως πρέπει να γίνει η διαχείριση της συμφωνία των Πρεσπών, ιδιαίτερα σε όρους ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης. Και υπάρχουν, βεβαίως, ζητήματα που αφορούν τις διμερείς σχέσεις με την Αλβανία, αλλά και ευρύτερα θέματα σχετικά με την ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων. Ποια είναι τα σήματα που λαμβάνετε από την κυβέρνηση;
- Ειδικά για τις Πρέσπες, θα αφήσω την Ελληνική κυβέρνηση να μιλήσει η ίδια. Για μένα είναι σημαντικό ότι για 27 χρόνια το ονοματολογικό ήταν πηγή εκνευρισμού ανάμεσα σε Αμερικανούς διπλωμάτες και τους Έλληνες ομολόγους τους. Δεν υπάρχει πια θέμα στις Ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Είμαστε επικεντρωμένοι στο να στηρίξουμε τη συμμετοχή της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ. Εκεί θα είμαστε εστιασμένοι κατά το φθινόπωρο και στη συνεργασία μας με το Κογκρέσο. Η Ελλάδα, φυσικά, ήταν η πρώτη χώρα που επικύρωσε την πρωτόκολλο εισδοχής της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, οπότε κλείσατε το θέμα. Στηρίζουμε το ρόλο που επιφυλάσσει η Ελλάδα για τον εαυτό της στη Βόρεια Μακεδονία. Όπως για παράδειγμα, η εναέρια αστυνόμευση της Βόρειας Μακεδονίας, παράλληλα με αυτό που ήδη κάνετε στο Μαυροβούνιο. Βλέπω μεγάλες ευκαιρίες για τις Ελληνικές επιχειρήσεις στη Βόρεια Μακεδονία. Αλλά όπως είπα, θα αφήσω την κυβέρνηση να μιλήσει για την πολιτική στις σχέσεις με τη Βόρεια Μακεδονία, αλλά η εστίασή μας ως κυβέρνηση, ως ΗΠΑ, είναι πως θα στηρίξουμε τώρα αυτή τη χώρα να γίνει ένα ισχυρό και αποτελεσματικό μέλος του ΝΑΤΟ. Και, βεβαίως, είμαι πολύ περήφανος για το γεγονός ότι η πρώην επιτετραμμένη στην Αθήνα, η Κέιτ Μπερνς είναι τώρα η πρέσβης μας στα Σκόπια. Είπα στον υπουργό Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας, όταν ήταν στο συνέδριο του Economist, ότι τους έχουμε στείλει μια από τους καλύτερες της Αμερικανικής διπλωματίας.
- Ήδη αναφερθήκατε στην αμυντική συνεργασία. Υπάρχουν τρεις πυλώνες της Ελληνοαμερικανικής συνεργασίας. Ο ένας είναι η εκπαίδευση, ο δεύτερος οι εξοπλισμοί και ο τρίτος η ρύθμιση της λειτουργίας των Αμερικανικών εγκαταστάσεων στην Ελλάδα. Ακολουθούν εξελίξεις σε κάποιους από αυτούς τους πυλώνες;
- Θα πρόσθετα έναν ακόμη πυλώνα. Και αυτός είναι οι διευκολύνσεις που παρέχει η Ελλάδα για αμερικανικές επιχειρήσεις στο ευρύτερο θέατρο της Ανατολικής Μεσογείου, του Αιγαίου της Μαύρης Θάλασσας και των Βαλκανίων. Η Ελλάδα έχει εξαιρετικά ικανές Ένοπλες Δυνάμεις (Ε.Δ.). Είναι ένας ισχυρός και έμπιστος σύμμαχος στο ΝΑΤΟ. Και ένας από τους λόγους που υποστηρίζουμε τόσο πολύ την αύξηση των Ελληνικών δυνατοτήτων είναι επειδή κάνει την Ελλάδα καλύτερο σύμμαχο. Είτε πρόκειται για το Πολεμικό Ναυτικό που παρέχει υπηρεσίες συνοδείας σε κάποια Ομάδα Κρούσης Αεροπλανοφόρου η οποία διασχίζει την Ανατολική Μεσόγειο, ή Ελληνικές Ειδικές Δυνάμεις που εργάζονται με τις Αμερικανικές όπως κάναμε κατά τη διάρκεια της Jackal Stone, ώστε να εκπαιδεύσουμε τις δυνατότητες μας αν, ο μη γένοιτο, υπήρχε κάποιο περίπλοκο τρομοκρατικό επεισόδιο, ή το είδος της υποστήριξης και των διευκολύνσεων που παρέχει η Ελλάδα μέσω του NRDC και το αρχηγείο LANDCOM (σ.σ. Βόρεια Ελλάδα) ή τις ασκήσεις των Ε.Δ. Και το Στεφανοβίκειο είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα. Ο λόγος που έχουμε στα ελικόπτερα μας στο Στεφανοβίκειο είναι διότι προφανώς αποτελεί ευκαιρία για εξάσκηση των δυνατοτήτων τους με τις Ελληνικές Ε.Δ., αλλά και επειδή προσφέρει ένα ασύγκριτο επιχειρησιακό περιβάλλον, ώστε να διατηρηθεί η ετοιμότητα των Αμερικανικών Δυνάμεων.
Οπότε η Ελλάδα είναι ένας σημαντικός πάροχος διευκολύνσεων και μας βοηθάει να κάνουμε το ΝΑΤΟ ισχυρότερο, τόσο με πλατφόρμες που η Ελλάδα παρέχει - και η Σούδα είναι η ναυαρχίδα - όσο και μέσα από διαφορετικές εγκαταστάσεις που τα πρόσφατα χρόνια έχετε δει να χρησιμοποιούμε. Έχουμε παρέχει πρόσθετες ευκαιρίες για διαφορετικών τύπων Δυνάμεις. Η Σούδα είναι γεμάτη. Δεν υπάρχει χώρος για περαιτέρω ανάπτυξη, διότι είναι ένα αεροδρόμιο διπλής χρήσης, λόγω της σημασίας, ιδιαίτερα κατά την τουριστική περίοδο, των τακτικών εμπορικών πτήσεων. Αλλά έχετε από τη γεωγραφία σας, πολλές στρατιωτικές εγκαταστάσεις που δεν χρησιμοποιούνται τόσο, όπου εργαζόμαστε μαζί. Και αυτή είναι μια από τις προτεραιότητες μας, όσο οι ειδικοί μας εργάζονται πάνω στη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA). Η τρέχουσα συμφωνία κατονομάζει τρεις εγκαταστάσεις. Μια από αυτές είναι το Ελληνικό που, προφανώς, είναι ανεπίκαιρη. Η μόνη που παραμένει επίκαιρη είναι η βάση της Σούδας. Οπότε συμφωνήσαμε (στο Στρατηγικό Διάλογο) ότι χρειάζεται να εκσυγχρονίσουμε σε πολιτικό επίπεδο τη Συμφωνία. Τώρα οι ειδικοί εργάζονται για τις διατυπώσεις.
- Συνήθως περνάει απαρατήρητη σχέση Ελλάδας-ΗΠΑ στον τομέα της εκπαίδευσης και των σχέσεων ανάμεσα στους δύο λαούς. Επίκειται περαιτέρω ανάπτυξη;
- Ξέρετε, καταρχάς, ότι ένας από τους πυλώνες του Στρατηγικού Διαλόγου αντανακλά τη σημασία αυτών των θεμάτων. Δεν θα μπορούσα να είμαι πιο ενθουσιασμένος με την Νίκη Κεραμέως ως υπουργό Παιδείας. Αυτή κι εγώ έχουμε περάσει χρόνια μιλώντας γι’ αυτό τα θέματα. Τώρα θα πρέπει να κάνουμε τα λόγια μας πράξη. Όταν ήμουν στην Ουάσιγκτον και τη Νέα Υόρκη διαπίστωσα μεγάλη επιθυμία και για την εκπαιδευτική συνεργασία, είτε πρόκειται για προγράμματα όπως το Χάρβαρντ στο Ναύπλιο και το NYU στο Κολωνάκι, τα προγράμματα που είναι υπό την αιγίδα του CYA και όλα τα πανεπιστήμια που έχουν προγράμματα για εξάμηνα στο εξωτερικό. Γνωρίζω ότι ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης ενδιαφέρεται γι’ αυτό τον τομέα. Και ως κάποιος με πτυχία από το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ, δεν χρειάζεται να πειστεί για την αξία των εκπαιδευτικών συνεργειών με τις ΗΠΑ. Έχω πει δημόσια ότι πάντα πίστευα στο ανθρώπινο κεφάλαιο αυτής της χώρας. Το μικρό ατύχημα που είχα ενίσχυσε αυτή την πεποίθηση. Είναι ένα ερώτημα πως ξεκλειδώνεται αυτό το δυναμικό. Μπορούμε να είμαστε ο καλύτερος δυνατός εταίρος γι’ αυτό. Δεν μπορώ να φέρω το Στάνφορντ, το NYU ή το Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, διότι κανείς από αυτούς δεν εργάζεται για μένα ή την κυβέρνησή μου, είναι όλα ιδιωτικά ή τοπικά, πολιτειακά ιδρύματα. Αλλά γνωρίζω ότι υπάρχει αρκετή αξία που περιμένει να ξεκλειδωθεί και ανυπομονώ να εργαστώ με την υπουργό Κεραμέως για να στηρίξω σε αυτή την κατεύθυνση. Όπως είπα, την μετράω ως φίλη. Σέβομαι απίστευτα πόσο προσεκτική είναι σε αυτά τα ζητήματα.
