Του Μάνου Χατζηγιάννη
Τις επαναστάσεις δεν τις κάνουν οι πεινασμένοι, αλλά οι χορτάτοι που δεν έφαγαν τρεις μέρες, αναφέρει ένα γνωστό ρητό...
Η περίοδος κατά την οποία ο ιός “κλείδωσε” στα σπίτια τους εκατομμύρια κόσμου και τράβηξε βίαιο χειρόφρενο στις οικονομίες όλου του πλανήτη έχει επιφέρει συνέπειες σε οικονομικοινωνικό επίπεδο, οι οποίες ολοένα και περισσότερο πλέον γίνονται ορατές στις κοινωνίες.
Ο κορονοϊός γέννησε καταρχάς μιας καινούρια γενιά “νεόπτωχων”. Αποτέλεσμα αυτού είναι τα πρώτα δείγματα κοινωνικού διαχωρισμού. Και το ντόμινο συνεχίζεται, καθώς σε οικονομικοκοινωνικές κρίσεις οι ινστρούκτορες της τρομοκρατίας με “κοινωνικό άλλοθι” βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για δράση. H πρόσφατη έρευνα της Europol δείχνει πως το “αντάρτικο πόλεων” έχει επιστρέψει για τα καλά και αποτελεί ισάξια-αν όχι μεγαλύτερη-απειλή από το εξτρεμιστικό Ισλάμ. (Δείτε εδώ την έρευνα). Η δε ελληνική πρωτιά μαζί με την Ιταλία προκαλεί ανησυχία.
Κοινωνικός διαχωρισμός
Όσα συνέβησαν πρόσφατα στην Γερμανία με τις ταραχές στο Γκέτινγκεν και τη Στουτγκάρδη, καθώς και το πρόσφατο lockdown στις περιοχές Gütersloh και Warendorf προβληματίζουν ιδιαίτερα τους ειδικούς, οι οποίοι προειδοποιούν ότι η πανδημία μπορεί να διαταράξει την κοινωνία.
Η αποϋφανση του κοινωνικού ιστού είχε ισχυρή βάση λόγω των έντονων αντιδράσεων περί του εγκλεισμού του COVID, και βρήκε πλέον διέξοδο με αφορμή την δολοφονία Φλόιντ.
Οι ταραχές έχουν διπλό υπόβαθρο. Από την μια οι αγανακτισμένοι γηγενείς κι από την άλλη οι γκετοποιημένοι μετανάστες. Για τον εγκληματολόγο Christian Pfeiffer, οι εικόνες αντικατοπτρίζουν έναν αυξανόμενο κοινωνικό διαχωρισμό της γερμανικής κοινωνίας. Και εύλογα διαπιστώνει κανείς πως το φαινόμενο δεν απασχολεί μονάχα την γερμανική κοινωνία.
Όπου υπήρξε lockdown, μετά την δολοφονία στις ΗΠΑ, ξέχασαν και μάσκες και κοινωνικές αποστάσεις και ξεχύθηκαν ως άλλοι βάνδαλοι. "Ο τομέας της φτώχειας φαίνεται να υποφέρει από τον κορονοϊό με έναν ειδικό τρόπο", λέει ο Pfeiffer, "και αυτό δεν είναι εμφανές μόνο στο Γκέτινγκεν και σε άλλα μέρη όπου οι περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες βρίσκονται σε καραντίνα, αλλά και στις υπερβολές της βίας που παρατηρήσαμε στη Στουτγάρδη."
Σύμφωνα με τον εγκληματολόγο μεγάλο ρόλο παίζει και το γεγονός πως δεν υπάρχουν πλέον ανοιχτές στον κόσμο αθλητικές δραστηριότητες όπως το ποδόσφαιρο, που αποτελούσε τρόπο διαφυγής από την καθημερινότητα, καθώς επίσης το ίδιο υποστηρίζει και για τον αποκλεισμό από χώρους διασκέδασης. "Ένα πολύ σημαντικό μέρος για να ξεθυμάνετε, να γνωρίσετε ο ένας τον άλλον, να αλληλεπιδράσετε, να ασκήσετε ρόλους και να σχηματίσετε ομάδες."
Η Στουτγάρδη αποτελεί απλώς ένα κομμάτι από αυτό το γαϊτανάκι βίας....
Ποιους επηρεάζει
Η οικονομική ύφεση επηρεάζει τους πιο αδύναμους. "Ένας οικογενειάρχης άνδρας χάνει ξαφνικά τη δουλειά του ως οδηγός φορτηγού, εξαντλούνται τα χρήματα, το διαμέρισμα είναι μικρό και η παμπ είναι επίσης κλειστή. Η ανησυχία μου είναι ότι οι κοινωνικά μειονεκτούντες έχονυ πολύ περισσότερο άγχος εδώ από εκείνους που είναι καλύτερα. Σε αυτήν τη σκηνή απογοήτευσης, υποψιάζομαι ότι υπάρχει πιθανότητα βίας." λέει ο Γερμανός εγκληματολόγος.
Είναι όμως μονάχα η μικροαστική τάξη που επηρεάζεται;
Τα δάκρυα και η κραυγή απελπισίας μιας Ισπανίδας επιστήμονα αποδεικνύουν πως οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης λόγω του κορονοϊού δηλητηριάζουν όλες τις κοινωνικές ομάδες. “Μόλις μίλησα στο αφεντικό μου. Λόγω της κατάστασης, φαινόταν ότι θα ήθελε να επενδύσει στην έρευνα . Όχι όμως, δεν έχουν δώσει χρήματα για το επόμενο έργο” λέει η Lucia, γνωστή στο Instagram ως @diariodeunacientifica.
Η ίδια μιλάει για τη δύσκολη εργασιακή κατάσταση που βιώνει η έρευνα στην Ισπανία. Ο βιοτεχνολόγος με διδακτορικό στον τομέα Basic Diabetes Research έχει περισσότερους από 8.000 ακόλουθους στο Instagram και χρησιμοποιεί τα προφίλ της για να διαδώσει την επιστήμητης.
Η επιστήμονας εξηγεί ότι επρόκειτο να πραγματοποιήσουν έρευνα σχετικά με τον διαβήτη και τη σχέση του με τη γήρανση, αλλά δεν έχουν λάβει χρηματοδότηση. "Δεν είχαμε ποτέ προβλήματα", λέει.”Θα μας δώσουν τα χρήματα, αλλά έχουν μειώσει τον προϋπολογισμό κατά 40%. Δεν υπάρχουν χρήματα για την πρόσληψη ανθρώπων ", λέει. Δυστυχώς, λέει ότι "πιθανότατα" θα είναι εκτός εργασίας τον επόμενο Νοέμβριο. «Έχω ένα μωρό τεσσάρων μηνών», λέει κλαίγοντας. Η ερευνήτρια εξηγεί ότι είχε συμβόλαιο μέχρι το 2022, αλλά αυτό πρέπει να συνδεθεί με ένα ερευνητικό έργο. Η νεαρή γυναίκα ζει με αβεβαιότητα. «Ίσως μείνω στο δρόμο με ένα μωρό», λέει σπαραχτικά.
Το ΔΝΤ βλέπει ακόμη πιο βαθιά παγκόσμια ύφεση
Στην τελευταία αναθεώρηση των οικονομικών προοπτικών του ΔΝΤ που δημοσιεύτηκε προ ολίγων ημερών, το ταμείο προειδοποιεί ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει «μια κρίση σαν καμία άλλη» και τώρα αναμένει ότι η παγκόσμια ανάπτυξη θα συρρικνωθεί -4,9% το 2020, δηλ. 1,9% κάτω από την πρόβλεψη του Απριλίου 2020 που ήταν -3,0%.
Η πανδημία του COVID-19 είχε αρνητικότερο αντίκτυπο στη δραστηριότητα το πρώτο εξάμηνο του 2020 από ό, τι αναμενόταν, δήλωσε το ΔΝΤ, προσθέτοντας ότι η ανάκαμψη προβλέπεται να είναι πιο σταδιακή από ό, τι είχε προβλεφθεί προηγουμένως. Το 2021 η παγκόσμια ανάπτυξη προβλέπεται να μειωθεί στο 5,4% από 5,8%, αριθμός που θα αναθεωρηθεί επίσης χαμηλότερα, με την αναμενόμενη κατάσταση της Κίνας 1,0% (από 1,2%) η οποία χαρακτηρίζεται ως ο “μεγάλος μπαλαντέρ”.
Η Ινδία υπέστη τη μεγαλύτερη προς τα κάτω αναθεώρηση του ΑΕΠ από τις προβλέψεις του Απριλίου, με αναμενόμενη συρρίκνωση 4,5%. Η Λατινική Αμερική έχει πληγεί από τον ιό, κάτι που οφείλεται εν μέρει στα λιγότερο αναπτυγμένα συστήματα υγείας. Οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της, η Βραζιλία και το Μεξικό, προβλέπεται τώρα να συρρικνωθούν 9,1% και 10,5%, αντίστοιχα.
"Με την αδυσώπητη εξάπλωση της πανδημίας, οι προοπτικές μακροχρόνιων αρνητικών συνεπειών για τα προς το ζην, η ασφάλεια στην εργασία και η ανισότητα έχουν αυξηθεί τρομακτικά", δήλωσε το ΔΝΤ στην ενημέρωσή του για το World Economic Outlook.
Σε οικονομίες με μειωμένα ποσοστά μόλυνσης, η βραδύτερη πορεία ανάκαμψης στις ενημερωμένες προβλέψεις αντικατοπτρίζεται σε:
-επίμονη κοινωνική απόσταση στο δεύτερο εξάμηνο του 2020 ·
-μεγαλύτερη ζημιά στο δυναμικό εφοδιασμού
-μεγαλύτερο από το αναμενόμενο χτύπημα στη δραστηριότητα κατά το lockdown κατά το πρώτο και το δεύτερο τρίμηνο του 2020 ·
-ένα χτύπημα στην παραγωγικότητα καθώς οι επιχειρήσεις που επιβιώνουν ενισχύουν τις απαραίτητες πρακτικές ασφάλειας και υγιεινής στο χώρο εργασίας
Για τις οικονομίες που αγωνίζονται να ελέγξουν τα ποσοστά μόλυνσης, με πιο μακροχρόνια lockdown, αυτό θα επιφέρει πρόσθετη επιβάρυνση-ίσως και φορολογική- στη δραστηριότητα.
Συνολικά, οι προβλέψεις είναι πως η παρούσα κατάσταση θα άφηνε το ΑΕΠ του 2021 περίπου 6,5% χαμηλότερο από ό, τι στις προβλέψεις πριν από το COVID-19 του Ιανουαρίου 2020. Οι δυσμενείς επιπτώσεις στα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος είναι ιδιαίτερα έντονες, θέτοντας σε κίνδυνο τη σημαντική πρόοδο που σημειώθηκε στη μείωση της ακραίας φτώχειας στον κόσμο από τη δεκαετία του 1990.
Το ΔΝΤ είπε ότι οι κίνδυνοι παραμένουν σημαντικοί, καθώς "οι συνθήκες επιδημίας θα μπορούσαν να επαναληφθούν σε μέρη που φαίνεται να έχουν περάσει από την κορυφή της λοίμωξης, απαιτώντας την επανέναρξη τουλάχιστον ορισμένων μέτρων περιορισμού. Μια πιο παρατεταμένη μείωση της δραστηριότητας θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω πληγές, συμπεριλαμβανομένου και του ευρύτερου κλεισίματος των εταιρειών, καθώς οι εταιρείες που έχουν επιβιώσει διστάζουν να προσλάβουν άτομα που αναζητούν εργασία "
Επιπλέον, οι χρηματοοικονομικές συνθήκες ενδέχεται να οδηγήσουν ορισμένες οικονομίες σε κρίσεις χρέους και να επιβραδύνουν περαιτέρω τη δραστηριότητα". Το ΔΝΤ προειδοποίησε για κατάρρευση του παγκόσμιου όγκου συναλλαγών αγαθών και υπηρεσιών, η οποία αναμένεται να μειωθεί κατά 11,9% το 2020.
Τέλος, το ΔΝΤ προειδοποίησε ότι ο αντίκτυπος της πανδημίας μπορεί να αυξήσει σημαντικά την ανισότητα, με περισσότερο από το 90% των αναδυόμενων αγορών και των αναπτυσσόμενων οικονομιών να προβλέπουν μείωση του κατά κεφαλήν εισοδήματος.
Παραδόξως, δεν είχε τίποτα να πει για τη μεγαλύτερη πηγή παγκόσμιας ανισότητας την τελευταία δεκαετία, τις κεντρικές τράπεζες με ρευστότητα άνω των 30 τρισεκατομμυρίων δολαρίων τα τελευταία δέκα χρόνια ....
