Την κατάργηση της υποχρεωτικής προσφυγής στο Μουφτή για οικογενειακές και κληρονομικές υποθέσεις της μειονότητας στη Θράκη, που στο εξής θα είναι προαιρετική, εξήγγειλε από την Κομοτηνή ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στέλνοντας έτσι ένα μήνυμα στον Ρ.Τ. Ερντογάν εν' όψει της επίσκεψης του στην Ελλάδα τις επόμενες ημέρες.
Η αναφορά ωστόσο αυτή του πρωθυπουργού έγινε παραμονές της απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία πιθανότατα θα είναι καταδικαστική για την Ελλάδα όσον αφορά στην εφαρμογή της σαρίας.
Όπως είπε ο κ. Τσίπρας, η σημερινή κατάσταση δεν αποτελεί τιμή για τη χώρα και, με νομοθετική ρύθμιση που θα έρθει σύντομα στη Βουλή, καταργείται η υποχρεωτική προσφυγή στο Μουφτή για θέματα οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου.
Η προσφυγή θα είναι προαιρετική και μόνο εφόσον όλα τα εμπλεκόμενα μέλη συμφωνούν, θα απευθύνονται στο Μουφτή. Σε κάθε άλλη περίπτωση αρμόδια θα είναι τα αστικά δικαστήρια, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό.
Με την ίδια πρωτοβουλία, θα διατυπώνεται ρητά ότι τις κληρονομικές και οικογενειακές σχέσεις διέπει το αστικό δίκαιο και μόνο αν όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές το δηλώνουν εγγράφως θα ρυθμίζεται από το ισλαμικό δίκαιο ενώ θα διασφαλιστούν τα θέματα των διαθηκών που έχουν συνταχθεί μέχρι σήμερα νόμιμα.
Τέλος, με Προεδρικό Διάταγμα θα καθοριστούν οι δικονομικοί κανόνες που θα διέπουν τον τρόπο λήψης αποφάσεων για τους Μουφτήδες, στις περιπτώσεις που κάποιοι επιλέξουν ότι θα απευθυνθούν εκεί.
«Οι αξιακοί κώδικες και της πλειονότητας και της μειονότητας θα βρουν κοινά στοιχεία και κάθε κοινό στοιχείο που προσθέτουμε κάνει ακόμη πιο ισχυρή την κοινωνική συνοχή και τους δεσμούς που μας κινούν ισότιμα μπροστά, προς όφελος της κοινωνίας, χωρίς διακρίσεις» ανέφερε ο πρωθυπουργός.
Εκτιμάται η ρύθμιση αντιμετωπίζει μετά από έναν αιώνα το απαρχαιωμένο ζήτημα των ιεροδικείων, μοναδικό φαινόμενο στην Ευρώπη, που πλήττει τη θέση της γυναίκας ενώ αναμένεται να τύχει της ικανοποίησης του δικαιωματικού χώρου αλλά και του νομικού κόσμου που θέτει το θέμα εδώ και χρόνια.
Τι είναι η σαρία
Η σαρία στην Ελλάδα εφαρμόζεται μέχρι σήμερα με βάση τον νόμο 1920/1991, ο οποίος αντικατέστησε τον πολύ παλαιότερο νόμο του 1920 (που είχε σκοπό την προστασία των παραδόσεων της μουσουλμανικής μειονότητας) και ο οποίος αναθέτει στους μουφτήδες Ξάνθης, Κομοτηνής και Διδυμότειχου την εκδίκαση όλων των οικογενειακών και κληρονομικών διαφορών των Ελλήνων μουσουλμάνων, δημιουργώντας έτσι την πρωτοτυπία της μετατροπής ενός θρησκευτικού ηγέτη, του μουφτή, σε ιεροδίκη.
Οι ίδιοι οι κανόνες της σαρίας είναι άγραφοι, ενώ δεν υπάρχουν δικάσιμοι, αφού ο ιεροδίκης εκδικάζει επιτόπου το προφορικό αίτημα του διαδίκου που μπαίνει στο γραφείο του.
Όσον αφορά την απόφαση, γράφεται στα παλαιοθωμανικά και στη συνέχεια μεταφράζεται, με αποτέλεσμα η ουσία της απόφασης να χάνεται ενίοτε στη μετάφραση, όπως συνέβη στην περίπτωση μητέρας που έχασε, παρά τη θέλησή της, την επιμέλεια των παιδιών της, μέχρι να διαπιστωθεί ότι ήταν απλώς λάθος η μετάφραση της απόφασης.
Ας δούμε μερικές αναχρονιστικές εφαρμογές της Σαρίας που έχουν άμεσες επιπτώσεις στη ζωή των μουσουλμάνων γυναικών και των παιδιών τους.
Ο μουφτής-ιεροδίκης επικυρώνει την απόφαση των γονέων να παντρέψουν τα ανήλικα κορίτσια τους χωρίς να διερευνήσει την πραγματική βούληση των 14χρονων ή 15χρονων παιδιών.
Επίσης, με απόφαση μουφτή, οι σύζυγοι χωρίζουν τις συζύγους τους μονομερώς και αναιτιολόγητα, ενώ δεν επιδικάζεται ποτέ διατροφή για τη διαζευγμένη σύζυγο, πέραν του τριμήνου από το διαζύγιο. Όσον αφορά την επιμέλεια των παιδιών, τα αγόρια μέχρι την ηλικία των επτά ετών και τα κορίτσια μέχρι τα εννέα μένουν με τη μητέρα τους κι έπειτα αυτομάτως η επιμέλειά τους μεταβιβάζεται στον πατέρα.
Ας σημειωθεί ότι ούτε στην Τουρκία δεν επιτρέπεται η υποκατάσταση του κοσμικού δικαίου από Ιερούς Κανόνες - και βέβαια οι θρησκευτικοί ηγέτες της δεν είναι δικαστές.
Όμως η ελληνική σαρία όχι μόνο εφαρμόζεται, αλλά παραμένει αμετάβλητη, σε αντίθεση φυσικά με τον Αστικό Κώδικα, που τροποποιείται συχνά από τη Βουλή προκειμένου να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες και συνθήκες.
Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι τα Πρωτοδικεία της Ξάνθης και της Κομοτηνής τα τελευταία χρόνια επικυρώνουν μόνο τις αποφάσεις του μουφτή ως προς το διαζύγιο και αρνούνται να επικυρώσουν τις αποφάσεις του ως προς την επιμέλεια και τη διατροφή τέκνων, αναγνωρίζοντας έτσι σε έναν βαθμό την ανάγκη ρύθμισης των οικογενειακών διαφορών με δίκαιο και σύγχρονο τρόπο.
Εάν όμως η υπόθεση πάει στη συνέχεια στο Εφετείο ή τον Άρειο Πάγο, τότε ακολουθείται η στενή ερμηνεία του νόμου, κατά την οποία θεωρείται ότι το Πρωτοδικείο δεν είχε δικαιοδοσία, με αποτέλεσμα η πρωτόδικη απόφαση να ακυρώνεται.
