Περιστατικά καρδιακής ανακοπής ή αιφνίδιου καρδιακού θανάτου είναι περισσότερο συνήθη σε άτομα προχωρημένης ηλικίας, με υποκείμενα νοσήματα αλλά και σε αθλητές. Σχεδόν ποτέ δεν αναμένουμε κάποιο παιδί ή έφηβος να περάσει ένα τέτοιο επεισόδιο, ωστόσο υπολογίζεται πως 1-2 ανά 100.000 έχει πιθανότητες για καρδιακή ανακοπή που θα οδηγήσει σε αιφνίδιο θάνατο. Παρόλα αυτά οι γονείς δεν πρέπει να πανικοβληθούν, καθώς με εξετάσεις ρουτίνας αλλά και απλές ερωτήσεις από τον παιδίατρο προς το παιδί, μπορεί να εκτιμηθεί το ρίσκο ενός τέτοιου επεισοδίου, σύμφωνα με το Wikihealth.
Ποιες παθήσεις μπορούν να προκαλέσουν αιφνίδιο καρδιακό θάνατο σε παιδιά και εφήβους;
Οι παρακάτω παθήσεις μπορούν να αυξήσουν το ρίσκο για αιφνίδια καρδιακή ανακοπή:
- Μυοκαρδιοπάθειες: συχνότερα η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, μια νόσος του καρδιακού μυός που κάνει το τοίχωμα της καρδιάς πιο παχύ από το φυσιολογικό. Είναι κατά βάση γενετική νόσος και γίνεται εμφανής στην εφηβεία.
- Προβλήματα με τις στεφανιαίες αρτηρίες: αυτές είναι οι αρτηρίες που αιματώνουν τον καρδιακό μυ, και η στένωση αυτών προκαλεί μυοκαρδιακή ισχαιμία. Ευθύνεται για το 80% των αιφνίδιων καρδιακών θανάτων σε ενήλικες.
- Προβλήματα με το ερεθισματαγωγό σύστημα της καρδιάς: για να συσταλεί ο καρδιακός μυς χρειάζεται ένα ηλεκτρικό ερέθισμα. Ταχεία διέγερση αυτού του συστήματος προκαλεί αρρυθμίες.
- Συγγενείς καρδιοπάθειες: γενικότερα γίνονται αντιληπτές πριν ή μετά την γέννηση σε ποσοστό 80-85%, αλλά κάποιες εκδηλώνουν συμπτώματα μήνες, ή και χρόνια αργότερα.
- Παθήσεις αορτικής βαλβίδας: κατά τις οποίες εμποδίζεται η ροή του αίματος από την αριστερή κοιλία προς την αορτή και το υπόλοιπο σώμα. Μπορεί να είναι συγγενείς ή επίκτητες και το αποτέλεσμα να είναι η σταδιακή εξασθένηση του καρδιακού μυός.
Προλαμβάνουμε τον αιφνίδιο καρδιακό θάνατο με 4 απλές ερωτήσεις:
- Έχει προηγηθεί λιποθυμικό επεισόδιο ή ανεξήγητη επιληπτική κρίση ως απάντηση σε απότομο ερέθισμα, όπως το χτύπημα ενός τηλεφώνου ή άλλους ξαφνικούς, δυνατούς θορύβους;
- Κατά την διάρκεια άσκησης, έχει παρατηρηθεί δυσκολία στην αναπνοή ή στηθάγχη;
- Υπάρχει καταγεγραμμένος κάποιος θάνατος στον στενό συγγενικό κύκλο του παιδιού λόγω προβλημάτων στην καρδιά; Έχει υπάρξει κάποιος συγγενής, κάτω των 50 ετών που πέθανε με ξαφνικό τρόπο (ενώ οδηγούσε, βρέφη χωρίς άλλα προβλήματα υγείας);
- Ποιο είναι το οικογενειακό ιστορικό; Υπάρχει κάποιος συγγενής που να έχει διαγνωσθεί με υπερτροφική ή διατατική μυοκαρδιοπάθεια, σύνδρομο μακρού ή βραχέως QT, αρρυθμιογόνο μυοκαρδιοπάθεια της δεξιάς κοιλίας, σύνδρομο Marfan ή σύνδρομο Brugada;
Κάθε πότε πρέπει να ελέγχουμε την καρδιακή υγεία των παιδιών;
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος συνίσταται να γίνεται ανά 3 χρόνια, περίπου 2 φορές δηλαδή όσο το παιδί είναι στο Δημοτικό, μια φορά στο Γυμνάσιο και άλλη μια στο Λύκειο. Αν το παιδί εκφράζει συχνά παράπονα όπως τάση για λιποθυμία, πόνο στο στήθος, δύσπνοια ή ταχυπαλμία, πρέπει να απευθυνθούμε σε ειδικό. Επιπλέον αν έχει προηγηθεί διάγνωση με συγγενή καρδιοπάθεια, νόσο Kawasaki ή με ιστορικό μυοκαρδίτιδας, ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου και ο έλεγχος πρέπει να γίνεται πιο τακτικά.
Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος, ειδικότερα σε τόσο νεαρές ηλικίες, μπορεί να προληφθεί, αρκεί οι γονείς να μην παραλείπουν την κλινική εξέταση του παιδιού τους στις ημερομηνίες που καθορίζει ο παιδίατρος, να καταγράφουν και να αναφέρουν στον παιδίατρο ύποπτα συμπτώματα και να υπάρχει ένα πλήρες, όσο δύναται, οικογενειακό ιστορικό.