Μια πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι το ελενολικό οξύ, μια φυσική ένωση που εμπεριέχεται στις ελιές, έχει τη δυνατότητα να μειώσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και να ενισχύσει την απώλεια βάρους. Τα ευρήματα, που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο NUTRITION 2024, την ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής Εταιρείας Διατροφής, θα μπορούσαν να ανοίξουν το δρόμο για την ανάπτυξη ασφαλών και οικονομικά αποδοτικών φυσικών προϊόντων για τη διαχείριση της παχυσαρκίας και του διαβήτη τύπου 2.
Η έρευνα, που διεξήχθη σε παχύσαρκα διαβητικά ποντίκια, αποκάλυψε ότι εκείνα στα οποία χορηγήθηκε διά του στόματος ελενολικό οξύ για μόλις μία εβδομάδα ζύγιζαν σημαντικά λιγότερο και παρουσίαζαν καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, σε σύγκριση με τα αντίστοιχα ποντίκια που δεν έλαβαν τη θεραπεία. Η επίδραση του ελενολικού οξέος στη μείωση της γλυκόζης βρέθηκε συγκρίσιμη με εκείνη της λιραγλουτίδης, ενός ενέσιμου φαρμάκου για τον διαβήτη και πιο αποτελεσματική από τη μετμορφίνη, ένα συνήθως συνταγογραφούμενο από του στόματος φάρμακο για τον διαβήτη τύπου 2.
«Οι αλλαγές του τρόπου ζωής και τα μέτρα δημόσιας υγείας είχαν περιορισμένο αντίκτυπο στον αυξανόμενο επιπολασμό της παχυσαρκίας, έναν από τους κορυφαίους παράγοντες κινδύνου για διαβήτη τύπου 2», δήλωσε ο δρ. Dongmin Liu, επικεφαλής ερευνητής της μελέτης και καθηγητής στο Τμήμα Ανθρώπινης Διατροφής, Τροφίμων και Άσκησης στο Virginia Tech. «Τα σημερινά φάρμακα κατά της παχυσαρκίας είναι συχνά ακριβά, αναποτελεσματικά για τη μακροπρόθεσμη διατήρηση της απώλειας βάρους και ενέχουν πιθανούς μακροπρόθεσμους κινδύνους ασφάλειας. Στόχος μας ήταν να αναπτύξουμε πιο ασφαλείς, φθηνές και προσβάσιμες λύσεις πολλαπλών στόχων, που μπορούν να προλάβουν τις μεταβολικές διαταραχές και τον διαβήτη τύπου 2».
Η ομάδα του δρ. Liu έχει αφοσιωθεί στον εντοπισμό βιοδραστικών ενώσεων από φυσικά προϊόντα για τη διαχείριση του διαβήτη. Έχει επίσης μελετήσει συγκεκριμένους μοριακούς στόχους εντός του σώματος που συμβάλλουν στη ρύθμιση του μεταβολισμού, όπως το πάγκρεας, οι μύες, οι λιπώδεις ιστοί και το ήπαρ. Ωστόσο, λόγω της κακής βιοδιαθεσιμότητας πολλών φυσικών προϊόντων, η ομάδα μετατόπισε την εστίασή της στην έκκριση μεταβολικών ορμονών στο έντερο, που ρυθμίζει έμμεσα τις μεταβολικές λειτουργίες.
Στην πιο πρόσφατη εργασία τους, οι ερευνητές εντόπισαν φυσικές ενώσεις που δρουν στα κύτταρα L του εντέρου, τα οποία απελευθερώνουν δύο βασικές μεταβολικές ορμόνες, το GLP-1 και το PYY, κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Αυτές οι ορμόνες προάγουν τον κορεσμό, αποτρέπουν την υπερκατανάλωση τροφής και ρυθμίζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και τον μεταβολισμό. Μέσω της διαδικασίας διαλογής τους, η ομάδα ανακάλυψε ότι το ελενολικό οξύ, που βρίσκεται στις ώριμες ελιές και στο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, μπορεί να απελευθερώσει αυτές τις ορμόνες. Παρήγαγαν το ελενολικό οξύ, διασπώντας την ελαιοευρωπαΐνη, μια λιγότερο δαπανηρή πρόδρομη ουσία.
Δοκιμές σε παχύσαρκα διαβητικά ποντίκια έδειξαν σημαντική βελτίωση της μεταβολικής υγείας μετά τη θεραπεία με ελενολικό οξύ. Μετά από 4-5 εβδομάδες, τα θεραπευμένα ποντίκια παρουσίασαν μείωση της παχυσαρκίας κατά 10,7%, έχοντας παράλληλα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και ευαισθησία στην ινσουλίνη συγκρίσιμα με αυτά των υγιών, άπαχων ποντικιών. Η ένωση μείωσε επίσης την πρόσληψη τροφής και προώθησε την απώλεια βάρους, η οποία, με τη σειρά της, συσχετίστηκε με βελτίωση των κυκλοφορούντων επιπέδων PYY και GLP-1 και την υπορύθμιση του πεπτιδίου των τρωκτικών στον υποθάλαμο. Αυτό το πεπτίδιο είναι γνωστό ότι αυξάνει την κατανάλωση τροφής και την αύξηση του σωματικού βάρους όταν υπερεκφράζεται.
«Συνολικά, η μελέτη μας έδειξε ότι το ελενολικό οξύ, που προέρχεται από τις ελιές έχει πολλά υποσχόμενες επιδράσεις στην απελευθέρωση ορμονών και τη μεταβολική υγεία, ιδίως σε άτομα με παχυσαρκία και διαβήτη», δήλωσε ο δρ. Liu. «Η ένωση φαίνεται να μιμείται τις φυσιολογικές συνθήκες του φαγητού, προωθώντας άμεσα την έκκριση εντερικών μεταβολικών ορμονών για τη ρύθμιση της ενεργειακής ισορροπίας και της μεταβολικής υγείας».
Παρά τα πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα, οι ερευνητές σημειώνουν ότι η συγκέντρωση του ελενολικού οξέος στο ελαιόλαδο ή τις ελιές είναι πολύ χαμηλή, καθιστώντας απίθανο το ενδεχόμενο η κατανάλωση μόνο προϊόντων ελιάς να παρέχει τα παρατηρούμενα οφέλη.
Μελλοντικά, η ερευνητική ομάδα στοχεύει στην περαιτέρω κατανόηση του τρόπου με τον οποίο το ελενολικό οξύ δημιουργεί αυτά τα μεταβολικά οφέλη. Οι ειδικοί σχεδιάζουν να αναλύσουν τις διαδικασίες απορρόφησης, κατανομής, μεταβολισμού και έκκρισής του μέσα στο σώμα για να αποκτήσουν πληροφορίες σχετικά με την ασφάλειά του για μελλοντικές κλινικές δοκιμές.
