Η διατήρηση της αρτηριακής πίεσης εντός των φυσιολογικών ορίων είναι πολύ σημαντική για την υγεία της καρδιάς και η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο στον έλεγχό της. Το κάλιο είναι ένα από τα βασικά συστατικά που πρέπει να περιέχει.
Το ιχνοστοιχείο αυτό είναι αναγνωρισμένο για την ικανότητά του να μειώνει την αρτηριακή πίεση. Γι’ αυτό τον λόγο, η Αμερικανική Εταιρεία Καρδιάς (AHA) συνιστά την κατανάλωση επαρκούς ποσότητας τόσο για θεραπευτικούς, όσο και για προληπτικούς λόγους.
Πώς μπορεί όμως το κάλιο να επηρεάσει την αρτηριακή πίεση; Πόσο πρέπει να καταναλώνουμε καθημερινά; Και τι κίνδυνοι υπάρχουν αν γίνει υπερκατανάλωση; Απαντήσεις σε αυτά και άλλα ερωτήματα δίνει ο καρδιολόγος Dr. Raghavendra Makam, από την Cleveland Clinic της Φλόριντα.
Πως μειώνει το κάλιο την πίεση;
Το συγκεκριμένο ιχνοστοιχεία αλληλεπιδρά με τους νεφρούς και το νάτριο (αλάτι), απαντά ο Dr. Makam. «Η αύξηση των επιπέδων νατρίου στον οργανισμό είναι επιζήμια για την αρτηριακή πίεση», λέει. «Γι’ αυτό τον λόγο οι νεφροί διαθέτουν έναν μηχανισμό αποβολής της περίσσειας νατρίου από το σώμα. Το κάλιο βοηθεί τους νεφρούς να επιτελούν αυτή τη λειτουργία».
Το κάλιο βελτιώνει επίσης γενικώς την υγεία των αιμοφόρων αγγείων, μειώνοντας την ένταση στα τοιχώματά τους, προσθέτει. Αυτό με τη σειρά του παρέχει πρόσθετα οφέλη στην καρδιαγγειακή υγεία.
Επειδή λοιπόν ασκεί πολλές ευνοϊκές επιδράσεις στα αιμοφόρα αγγεία όλου του σώματος, μειώνει τον κίνδυνο σοβαρών προβλημάτων, όπως:
- Το εγκεφαλικό επεισόδιο
- Η νεφρική ανεπάρκεια
- Η στεφανιαία νόσος
Πόσο χρειαζόμαστε σε καθημερινή βάση;
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι σύγχρονοι κάτοικοι της Δύσης καταναλώνουν πάρα πολύ νάτριο (αλάτι) και πολύ λίγο κάλιο, απαντά ο ειδικός. Για να έχει κάποιος ισορροπία σε αυτά τα δύο βασικά θρεπτικά συστατικά, πρέπει να καταναλώνει περίπου 4.700 mg καλίου ημερησίως.
Ποια τρόφιμα το περιέχουν;
Πιθανώς έχετε ακούσει ότι οι μπανάνες είναι καλές πηγές του. Ωστόσο δεν μπορείτε να βασίζεστε μόνο σε ένα τρόφιμο για να καλύπτετε τις ημερήσιες ανάγκες σας.
«Μία μέτρια μπανάνα περιέχει περίπου 420-430 mg, επομένως πρέπει να τρώμε πάνω από 10 μπανάνες την ημέρα για να προσλάβουμε όσο χρειαζόμαστε», λέει ο Dr. Makam. «Για προφανείς λόγους αυτό δεν είναι ούτε εφικτό, ούτε ωφέλιμο για την υγεία». Εκτός από τις μπανάνες, άλλες καλές πηγές καλίου είναι:
- Το σπανάκι
- Οι γίγαντες και τα φασόλια γενικότερα (λ.χ. ανά 100 γρ., οι βρασμένοι γίγαντες παρέχουν 325 mg κάλιο, σύμφωνα με αναλύσεις του Πανεπιστημίου Κρήτης)
- Το αβοκάντο
- Τα καρότα
- Το πεπόνι
- Το γκρέιπ φρουτ (ρωτήστε τον γιατρό σας πριν το εντάξετε στη διατροφή σας, ιδίως εάν παίρνετε φάρμακα για οποιαδήποτε πάθηση)
- Τα ακτινίδια
- Τα νεκταρίνια
- Το πεπόνι
Υπάρχουν κίνδυνοι αν γίνει υπερκατανάλωση καλίου;
Με όλα τα θρεπτικά συστατικά μπορεί να γίνει υπερκατανάλωση και η υπερκατανάλωση ποτέ δεν είναι ωφέλιμη, απαντά ο Dr. Makam. Το πολύ κάλιο μπορεί να προκαλέσει σοβαρή μυϊκή αδυναμία και διαταραχή του καρδιακού ρυθμού. Αν η διαταραχή αυτή δεν διαγνωστεί και δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο συνιστάται να προσλαμβάνουμε όσο κάλιο χρειαζόμαστε με φυσικό τρόπο, μέσω της διατροφής, εκτός κι αν ο γιατρό μας συστήσει να πάρουμε διατροφικά συμπληρώματα.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από την υπερκατανάλωση;
Η πρώτη κατηγορία είναι οι άνθρωποι που ήδη πάσχουν από υπέρταση. Ορισμένα αντιυπερτασικά φάρμακα βοηθούν τον οργανισμό να κατακρατά το κάλιο. Επομένως, όσοι τα λαμβάνουν, κινδυνεύουν να παρουσιάσουν επιπλοκές εάν προσθέσουν και πολύ κάλιο στη διατροφή τους. Τα φάρμακα που κατακρατούν κάλιο είναι, κατά τον Dr. Makam:
- Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης (α-ΜΕΑ ή αναστολείς του ACE)
- Οι ανταγωνιστές των υποδοχέων της αγγειοτασίνης (ARBs)
- Οι ανταγωνιστές της αλδοστερόνης
Οι πάσχοντες από νεφρική νόσο επίσης πρέπει να αποφεύγουν την υπερκατανάλωση καλίου. Οι άρρωστοι νεφροί δεν μπορούν να απομακρύνουν το περιττό κάλιο από το αίμα. Αυτό ενέχει τον κίνδυνο να αυξηθούν σε επικίνδυνο βαθμό τα επίπεδά του.
«Το κλειδί είναι η ισορροπία», τονίζει ο Dr. Makam. «Ο προσωπικός σας γιατρός γνωρίζει την κατάσταση της υγείας σας, τα φάρμακα που λαμβάνετε και τις ανάγκες του οργανισμού σας. Επομένως, είναι ο πλέον κατάλληλος για να σας συμβουλεύσει για την πρόσληψη καλίου και κάθε άλλου θρεπτικού συστατικού».