Σε καλλιέργεια νωπής ντομάτας υπό κάλυψη στα Τρίκαλα εντοπίστηκε για πρώτη φορά ο ιός της καστανής ρυτίδωσης.
Σύμφωνα, με την Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας ΠΕ Τρικάλων η παρουσία του ιού διαπιστώθηκε από το επίσημο εργαστήριο, το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, σε δείγμα που είχε ληφθεί από την υπηρεσία κατά την εφαρμογή του επίσημου προγράμματος επισκοπήσεων του τρέχοντος έτους.
Πρόκειται για νεοφανή επιβλαβή οργανισμό καραντίνας εξαιρετικής επικινδυνότητας για τις καλλιέργειες της τομάτας (Solanum lycopersicum) και της πιπεριάς (Capsicum spp.)
Στη χώρα μας ο ιός έχει επίσης εντοπιστεί στους νομούς Μεσσηνίας, Λασιθίου, Ηρακλείου, Βοιωτίας, Δράμας, Εύβοιας, Κορινθίας, Αττικής, Αργολίδας, Χανίων και Χίου.
Ο ιός της καστανής ρυτίδωσης των καρπών ντομάτας (ToBRFV) ανήκει στο γένος Tobamovirus και μεταδίδεται μηχανικά με την επαφή μεταξύ των φυτών, με τις καλλιεργητικές φροντίδες των εργαζομένων (μολυσμένα εργαλεία, ρούχα προσωπικού), με μολυσμένο φυτωριακό υλικό και με το σπόρο.
Έχουν επίσης σημειωθεί και μεταδόσεις μέσω εντόμων που χρησιμοποιούνται για την επικονίαση σε υπό κάλυψη καλλιέργειες (μεταφορά γύρης με βομβίνους – Bombus terrestris). Βασική εστία μόλυνσης αποτελεί και το έδαφος, το οποίο, κυρίως αν παραμείνουν σε αυτό μολυσμένα φυτικά υπολείμματα, μπορεί να διατηρηθεί μολυσμένο τουλάχιστον για έξι (6) μήνες.
Στη ντομάτα, τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με την ποικιλία. Τα συμπτώματα στα φύλλα περιλαμβάνουν χλώρωση, μωσαϊκό, κατσάρωμα, παραμόρφωση του ελάσματος και περιστασιακά στένωση. Νεκρωτικές κηλίδες μπορεί να εμφανιστούν σε ποδίσκους, κάλυκες και μίσχους. Οι καρποί εμφανίζουν κίτρινους ή καστανούς δακτυλίους, καστανές περιοχές και ρυτίδωση, όπως επίσης παραμορφώσεις και ανομοιόμορφη ωρίμανση. Τα ανωτέρω συμπτώματα καθιστούν τους καρπούς της ντομάτας μη εμπορεύσιμους. Τα ασθενή φυτά παρουσιάζουν μειωμένη ανθοφορία και καρπόδεση. Η μείωση της παραγωγής κυμαίνεται από 30 έως 70%.
Στην πιπεριά, τα συμπτώματα στα φύλλα περιλαμβάνουν παραμορφώσεις του ελάσματος, κιτρινίσματα και μωσαϊκό. Οι καρποί της πιπεριάς εμφανίζουν παραμορφώσεις, ανομοιόμορφο χρωματισμό.
Όσο αφορά τα μετρά αντιμετώπισης του ιού και για τον περιορισμό της εξάπλωσής του προτείνονται τα εξής μέτρα υγιεινής των καλλιεργειών:
-Χρησιμοποίηση υγιούς σπόρου.
-Συστηματικός έλεγχος των σπορείων και απομάκρυνση/καταστροφή των φυταρίων που τυχόν έχουν προσβληθεί ή εμφανίζουν ύποπτα συμπτώματα.
-Χρησιμοποίηση υγιών φυταρίων για φύτευση.
-Έλεγχος κατά διαστήματα των φυτών μετά την μεταφύτευση τους στον αγρό ή το θερμοκήπιο και απομάκρυνση/καταστροφή όσων εμφανίζουν συμπτώματα ίωσης.
-Συχνή απολύμανση εργαλείων με εμβάπτιση σε διάλυμα χλωρίνης περιεκτικότητας 0,5% NaOCl ή Virkon® S ή αποβουτυρωμένου γάλακτος (τουλάχιστον 3,5% περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη).
-Πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και ξέπλυμα με άφθονο νερό πριν από κάθε χειρισμό των φυτών.
-Ύπαρξη ταπέτων με απολυμαντικό στην είσοδο των θερμοκηπίων.
-Χρησιμοποίηση παπουτσιών, φόρμας και γαντιών μιας χρήσης από τους εργαζόμενους που εκτελούν τις διάφορες καλλιεργητικές εργασίες και αλλαγή αυτών μεταξύ διαφορετικών εγκαταστάσεων. Αποφυγή επαφής των υγιών φυτών με τα χέρια που έχουν έρθει σε επαφή με ασθενή φυτά (εκρίζωση, δέσιμο, κλάδεμα, κλπ), εκτός αν τα χέρια έχουν προηγουμένως πλυθεί καλά.
-Καλό πλύσιμο όλων των επιφανειών, δίσκων κλπ. εντός των θερμοκηπίων μεταξύ των μεταφυτεύσεων/ φυτεύσεων.
-Μείωση κατά το δυνατόν της μετακίνησης των εργατών μεταξύ των διαφόρων τομέων της επιχείρησης.
-Αφαίρεση ζιζανίων στους χώρους πέριξ των θερμοκηπίων.
-Μέριμνα για απομάκρυνση και καταστροφή των υπολειμμάτων της καλλιέργειας καθώς και απολύμανση των χώρων του θερμοκηπίου.
-Χρησιμοποίηση καθαρών ή απολυμασμένων τελάρων για την συγκομιδή των καρπών
Οι παραγωγοί θα πρέπει να χρησιμοποιούν αποκλειστικά υγειές πολλαπλασιαστικό υλικό το οποίο να έχει παραχθεί σύμφωνα με την ισχύουσα κοινοτική και εθνική νομοθεσία και να συνοδεύεται από τα κατά περίπτωση νόμιμα αποδεικτικά έγγραφα (Φυτουγειονικό Διαβατήριο, Πιστοποιητικό Φυτουγείας, τιμολόγια αγοράς κτλ).
