Έρευνα σε περισσότερες από 700 κομητείες σε πολιτείες των ΗΠΑ (Ουάσινγκτον, Καλιφόρνια, Αϊντάχο, Γιούτα, Νέο Μεξικό Αϊόβα, Λουιζιάνα, Κεντάκι, Μίσιγκαν, Τζόρτζια, Νέα Υόρκη, Νέα Ιερσέη, Κονέκτικατ, Μασαχουσέτη) διαπίστωσε ότι η παρουσία στοιχείων στα οποία διασπάται το ραδόνιο, ένα στοιχείο που βρίσκεται σε κάθε κτίριο, σχετίζονται με την εμφάνιση λευχαιμίας στην παιδική ηλικία ανεξαρτήτως φύλου. Η σχέση παρατηρήθηκε ακόμα και σε κομητείες όπου η συγκέντρωση είναι χαμηλότερη από τα επίπεδα ασφαλείας που έχει θέσει η αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA), σύμφωνα με το ygeiamou.gr
Στην έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε στο Science of the Total Environment, συμμετείχαν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Όρεγκον, το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ, το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και το Imperial College του Λονδίνου. Σύμφωνα με τον Matthew Bozigar, επίκουρο καθηγητή στο Κολέγιο Υγείας του Πανεπιστημίου του Όρεγκον και επικεφαλής της μελέτης, πρόκειται για σημαντικά ευρήματα που φωτίζουν άγνωστους έως σήμερα παράγοντες κινδύνου για παιδικό καρκίνο.
Παράλληλα, αναδεικνύουν τα κενά στη μελέτη για την επίδραση του περιβάλλοντος, όπως ο ρόλος του ραδονίου στην εμφάνιση και άλλων μορφών καρκίνου πλην του πνεύμονα, για τον οποίο έχει ήδη αναγνωριστεί ως παράγοντας κινδύνου από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), υπεύθυνος για το 3-14% των περιστατικών της νόσου.
«Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μελέτη του είδους της στις ΗΠΑ, αλλά είναι απαραίτητη μια πιο δυνατή έρευνα για να επιβεβαιωθούν αυτά τα ευρήματα σε ατομικό επίπεδο και να ληφθούν αποφάσεις σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία από το ραδόνιο στην Αμερική και σε παγκόσμιο επίπεδο» δήλωσε ο Bozigar. «Ο σχεδιασμός της μελέτης μας επιτρέπει μόνο να εντοπίσουμε στατιστικές συσχετίσεις και να προβούμε σε υποθέσεις, οπότε χρειάζονται μελέτες που μπορούν να προσδιορίσουν καλύτερα αν η έκθεση στο ραδόνιο προκαλεί παιδική λευχαιμία» πρόσθεσε.
Κίνδυνος για την υγεία από το ραδιόνιο
Σύμφωνα με την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ), το ραδόνιο είναι ένα άχρωμο, άοσμο, άγευστο και αδρανές φυσικό ραδιενεργό αέριο που προέρχεται από τη διάσπαση του ραδίου -θυγατρικό του ουρανίου- και που, λόγω της παρουσίας του στο έδαφος, στα πετρώματα και στο νερό, καθώς και στα προερχόμενα από αυτά οικοδομικά υλικά, βρίσκεται σε όλα τα κτίρια.
Κατά τη διαφυγή του από το έδαφος, το ραδόνιο εισέρχεται στην ατμόσφαιρα και διασπάται στα θυγατρικά του στοιχεία πολώνιο, βισμούθιο και μόλυβδο, βαρέα μέταλλα που προσκολλώνται στα αιωρούμενα μικροσωματίδια του αέρα και, με την εισπνοή, επικάθονται στους ιστούς των πνευμόνων και αλλού στο σώμα, όπου μπορούν να προκαλέσουν βλάβη ή να καταστρέψουν το DNA των κυττάρων, προάγοντας την καρκινογένεση.
Η ΕΕΑΕ αναφέρει ότι το ραδόνιο που εκλύεται από το έδαφος μπορεί να εισέλθει στα κτίρια μέσα από:
- μικρορωγμές που υπάρχουν στο τσιμεντένιο δάπεδο
- κενά ή ρωγμές που υπάρχουν στους τοίχους
- κενά στα σημεία σύνδεσης τοίχου δαπέδου
- διάκενα στα ξύλινα πατώματα
- κενά στα σημεία εισόδου των σωλήνων ύδρευσης και αποχέτευσης
- διάκενα στις πόρτες και τα παράθυρα
- την παροχή νερού
Η συγκέντρωση ραδονίου στον εσωτερικό χώρο ενός κτιρίου επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, με κυριότερους:
- τον ρυθμό εκροής ραδονίου από το έδαφος
- το είδος θεμελίωσης της οικοδομής πάνω στο έδαφος
- το ύψος της κατοικίας
- την εκροή του ραδονίου από τα οικοδομικά υλικά και μάλιστα από τις εσωτερικές επιφάνειες
- τον εξαερισμό
- τη διαφορά πίεσης ανάμεσα στο εσωτερικό της κατοικίας και στο εξωτερικό περιβάλλον.
Το ραδόνιο στην Ελλάδα
Παρότι αναγνωρίζουν ότι κανένα επίπεδο ραδονίου δεν είναι ασφαλές, οι διεθνείς οδηγίες ορίζουν τις τιμές μεταξύ 100-300 Bq/m3 (μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο, μονάδα μέτρησης της ραδιενέργειας ενός ραδιενεργού υλικού) ως ένδειξη για άμεση λήψη μέτρων μείωσής τους, ενώ στην Ευρώπη το όριο για εργασιακούς χώρους είναι 300 Bq/m3.
Στις Κατευθυντήριες οδηγίες για έκθεση εργαζομένων στο ραδόνιο της ΕΑΕΕ, αναφέρεται ότι «στην Ελλάδα το ραδόνιο ευθύνεται για το ένα τρίτο της συνολικής έκθεσης του πληθυσμού σε ιοντίζουσα ακτινοβολία. Περίπου 10.000 περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα εμφανίζονται στη χώρα μας ανά έτος, από τις οποίες το 5-10% εκτιμάται ότι οφείλεται στο ραδόνιο (περίπου 750 περιπτώσεις ανά έτος)». Αυξημένες συγκεντρώσεις ραδονίου μπορεί να παρατηρηθούν σε υπόγειους εργασιακούς χώρους καθώς επίσης και σε τουριστικά σπήλαια, κέντρα θερμαλισμού (spa), εγκαταστάσεις διύλισης υπόγειων υδάτων, ορυχεία κ.λπ..
Στην Ελλάδα, αυξημένα επίπεδα ραδόνιου καταγράφονται κυρίως στις περιφερειακές ενότητες Ξάνθης (145 Bq/m3), Κομοτηνής (123Bq/m3), Καβάλας (123 Bq/m3), Δράμας (104 Bq/m3), Λάρισας (112 Bq/m3), Τρικάλων (103 Bq/m3), Σποράδων (135 Bq/m3) και Λήμνου (105 Bq/m3).
