Η ανθρωπότητα έχει στρέψει το βλέμμα της στον εμβολιασμό του παγκόσμιου πληθυσμού προσδοκώντας μια γρήγορη μετάβαση στη μετά Covid-19 εποχή, όμως η ελπίδα κυοφορείται συχνά εκεί όπου κανείς δεν την περιμένει: μέσα σε μικρά εργαστήρια, με πενιχρά μέσα, έλληνες επιστήμονες διεξάγουν καινοτόμες έρευνες για την ανεύρεση ενός φαρμάκου που θα παράσχει αποτελεσματική θεραπεία σε ασθενείς με Covid-19.
Η επιστημονική ομάδα της Μονάδας Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων του Τμήματος Αιματολογίας του Νοσοκομείου «Γεώργιος Παπανικολάου» στη Θεσσαλονίκη έχει αναπτύξει ένα πολλά υποσχόμενο «ζωντανό» φάρμακο, με στόχο τη θεραπεία βαρέως νοσούντων από τον κοροναϊό με μια απλή μετάγγιση. Οι ερευνητές αναζητούν πλέον την αναγκαία χρηματοδότηση για τη β’ φάση της μελέτης τους, στρεφόμενοι στην κοινωνία μέσω crowdfunding.
Η πρωτοποριακή θεραπευτική προσέγγιση που προτείνουν μετατρέπει σε «φάρμακα» ζωντανά κύτταρα του οργανισμού, τα οποία έχουν «εκπαιδευτεί» να αναγνωρίζουν τον SARS-CoV-2. Μετά τη χορήγησή τους, ως «ζωντανά φάρμακα» πλέον, μπορούν να πολλαπλασιαστούν εντός του σώματος μόλις εντοπίσουν τον ιό και ως ένας «ισχυρός στρατός» να εξαλείψουν με φυσικό τρόπο τα μολυσμένα κύτταρα του ασθενούς.
Η ιδέα βασίζεται στη χορήγηση Τ-λεμφοκυττάρων, τα οποία συνιστούν τμήμα της φυσικής άμυνας του οργανισμού, ένα βασικό συστατικό αντιμετώπισης ιογενών λοιμώξεων. Η ομάδα του Νοσοκομείου «Γ. Παπανικολάου» έχει αναπτύξει εδώ και τρία χρόνια ένα κυτταρικό προϊόν, εγκεκριμένο από τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων, το οποίο χορηγεί με επιτυχία 90% σε μεταμοσχευμένους ασθενείς όταν παρουσιάζουν βαριές λοιμώξεις από τρεις συγκεκριμένους ιούς. Αυτή την τεχνογνωσία δοκιμάζουν πλέον με ενθαρρυντικά αποτελέσματα και σε σοβαρές λοιμώξεις από τον SARS-CoV-2.
Οι διαπιστώσεις
Οπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο επικεφαλής της προσπάθειας και διευθυντής της Μονάδας Αχιλλέας Αναγνωστόπουλος, «από την πρώτη φάση της μελέτης, την εργαστηριακή, διαπιστώσαμε πως οι ασθενείς που αρρωσταίνουν ελαφρά από Covid-19 και αναρρώνουν παράγουν από μόνοι τους μεγάλο αριθμό Τ-λεμφοκυττάρων, ενώ όσοι δεν έχουν καλή πορεία δεν αναπτύσσουν τέτοια κύτταρα, με αποτέλεσμα να εμφανίζουν βαριές λοιμώξεις και κάποιοι να χάνουν τη ζωή τους. Δύο συνεργάτριες της Μονάδας, η Αναστασία Παπαδοπούλου, βιοχημικός και ειδική στις κυτταρικές θεραπείες, η οποία μάλιστα συμμετείχε στην ομάδα του Πανεπιστημίου του Χιούστον που πρωτοανέπτυξε τις θεραπείες με Τ-λεμφοκύτταρα, και η αιματολόγος Ευαγγελία Γιαννάκη, υπεύθυνη της Μονάδας Γονιδιακής Κυτταρικής Θεραπείας του νοσοκομείου, πρότειναν να δοκιμάσουμε τα Τ-λεμφοκύτταρα σε ασθενείς με Covid-19. Και έτσι κάναμε. Πήραμε λίγο από το αίμα ασθενών που έχουν αναρρώσει από τον κορωνοϊό, πολλαπλασιάσαμε εργαστηριακά αυτά τα λίγα Τ-λεμφοκύτταρα που περιέχει το αίμα τους, τα ελέγξαμε και διαπιστώσαμε ότι είναι πολύ δραστικά και λειτουργικά για την εξουδετέρωση του SARS-CoV-2. Γι’ αυτόν τον λόγο θέλουμε να προχωρήσουμε στη δεύτερη φάση της μελέτης, την κλινική, κατά την οποία θα χορηγήσουμε αυτά τα Τ-λεμφοκύτταρα σε ασθενείς με τα ειδικά υλικά που απαιτούνται για λόγους ασφαλείας». Συγκεκριμένα, συνεχίζει ο Αναγνωστόπουλος, «προτείνουμε τη δημιουργία τράπεζας ειδικών Τ-λεμφοκυττάρων από 20 αναρρώσαντες δότες και τη χορήγησή τους ως Τ-κυτταρική ανοσοθεραπεία σε 70-90 χαρακτηρισμένους ως υψηλού κινδύνου Covid-19 ασθενείς».
Ομως γι’ αυτό απαιτείται χρηματοδότηση – η πρώτη φάση της έρευνας καλύφθηκε από το Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών – ΕΚΕΤΑ. Στην παρούσα χρονική φάση δεν έχει προκηρυχθεί κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα για την υποβολή ερευνητικών μελετών, ενώ η μάχη εναντίον του SARS-CoV-2 βρίσκεται σε πολύ κρίσιμο στάδιο και ο χρόνος πιέζει.
Ο προϋπολογισμός της μελέτης ανέρχεται σε 230.000 ευρώ για την προτυποποίηση της διαδικασίας υπό GMP συνθήκες, τη δημιουργία τράπεζας αντι-SARS-CoV-2 ειδικών κυτταρικών προϊόντων, την αγορά των GMP-grade πεπτιδίων του SARS-COV-2, κυτοκινών, θρεπτικών υλικών, αντισωμάτων κυτταρομετρίας ροής, βιοαντιδραστήρων, αναλωσίμων και για τα κόστη του ελέγχου HLA ιστοσυμβατότητας, ασφαλιστηρίου συμβολαίου και του monitoring της μελέτης. Οπως έγινε χθες γνωστό, τμήμα του προβλεπόμενου κόστους θα καλυφθεί από το Νοσοκομείο «Γεώργιος Παπανικολάου», όμως ο Αχιλλέας Αναγνωστόπουλος απευθύνει έκκληση στους πολίτες για να συμπληρωθεί το ποσό. «Έχει ανοιχτεί ειδικός τραπεζικός λογαριασμός στην Τράπεζα Πειραιώς. Ο χρόνος είναι περισσότερο από πολύτιμος, γι’ αυτό απευθυνόμαστε με ελπίδα σε σας», λέει και προσθέτει: «Επιθυμούμε, στην εξαιρετικά δύσκολη εποχή της πανδημίας, να συμμετέχουμε με όλες τις δυνάμεις και την τεχνογνωσία που διαθέτουμε στην ανεύρεση αποτελεσματικής θεραπείας κατά του νέου κορωνοϊού».
Αξίζει να σημειωθεί πως η παρασκευή ενός αποτελεσματικού φαρμάκου κατά του Covid-19 θεωρείται ζωτικής σημασίας παγκοσμίως. Οπως επισημαίνουν οι ειδικοί, ο εμβολιασμός δεν είναι από μόνος του αρκετός για να εξαφανίσει τη νόσο, ενώ μεγάλες ομάδες πληθυσμού, όπως οι έγκυοι, τα παιδιά και σε ορισμένες περιπτώσεις ασθενείς με ιστορικό αλλεργιών, θα αποκλειστούν – τουλάχιστον σε πρώτη φάση – από τη χορήγηση εμβολίου. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, θα χρειαστούν πολλοί μήνες, αν όχι χρόνια, για να εμβολιαστεί επαρκώς ολόκληρος ο πληθυσμός της Γης – και ως τότε θα χάνονται ανθρώπινες ζωές. Ο SARS-CoV-2 μπήκε στις ζωές μας για να παραμείνει και οφείλουμε να οχυρωθούμε με κάθε τρόπο απέναντί του.
