Συνέντευξη στον Μάνο Χατζηγιάννη
"Η διαχείριση του μεταναστευτικού στο εσωτερικό της χώρας είναι εθνικό θέμα και ως τέτοιο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται, δεν θα πρέπει να αποτελεί πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης" αναφέρει στο δεύτερο μέρος (Διαβάστε εδώ το πρώτο) της αποκλειστικής της συνέντευξης στο ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ, η Αντιστράτηγος (ε.α.) της Ελληνικής Αστυνομίας και κατέχουσα τον τίτλο της Επιτίμου Γενικού Επιθεωρητή Αστυνομίας Αλλοδαπών και Προστασίας Συνόρων, κ. Ζαχαρούλα Τσιριγώτη.
Υπήρξε η πρώτη γυναίκα που κατάφερε να πάρει το βαθμό του Αντιστρατήγου*. Ασχολήθηκε μεταξύ άλλων με τη διαχείριση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, με έντονη δραστηριοποίηση στα νησιά τόσο του Νοτίου όσο και του Βορείου Αιγαίου, με ιδιαίτερα επιτυχημένη θητεία.
Στο σημερινό δεύτερο μέρος της συνέντευξης μιλάει για την Frontex, για το Zeppelin στον Έβρο και το HERON στο Αιγαίο, τον ρόλο της Ευρώπης και την διεθνή μεταναστευτική πολιτική.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η ανάλυσή της για το αν αντιμετωπίζουμε μεγαλύτερο μεταναστευτικό πρόβλημα, από την πλευρά του Έβρου ή από το Αιγαίο.
Ακολουθεί το δεύτερο και τελευταίο μέρος της συνέντευξης:
-Ποια είναι η άποψή σας για την Frontex;
Καταρχήν σε γενικές γραμμές, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός FRONTEX έχει ως κύρια αποστολή την προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, υποστηρίζοντας προς τούτο τόσο με τεχνικά μέσα (σκάφη, αεροσκάφη και εξοπλισμό επιτήρησης των συνόρων) όσο και με ανθρώπινο δυναμικό τα Κ-μ της ΕΕ. Εκτός από τον έλεγχο των συνόρων, οι επιχειρήσεις του Frontex καλύπτουν καθήκοντα που σχετίζονται με τη θαλάσσια ασφάλεια, τους ελέγχους ασφαλείας, την έρευνα και διάσωση, την ταυτοποίηση υπηκοότητας των μεταναστών, την πλαστότητα των εγγράφων και την προστασία του περιβάλλοντος. Από κοινού δηλαδή με τα Κ-μ της ΕΕ, διαφυλάττει τον ευρωπαϊκό χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης.
Με την έκθεση της OLAF η οποία ενοχοποιεί τον FRONTEX για οικονομικές ατασθαλίες και για συγκάλυψη παράνομων επαναπροωθήσεων, κλονίστηκε κάπως η εμπιστοσύνη στον Οργανισμό, βέβαια είχε ως αποτέλεσμα την παραίτηση του Εκτελεστικού της Διευθυντή. Παρόλα αυτά, η ύπαρξη του Οργανισμού είναι αναγκαία και επ’ουδενί δεν ακυρώνεται το έργο του και η προσφορά του, ενδεχομένως χρειάζεται ανασυγκρότηση και πιστοποίηση ότι λειτουργεί με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο. Η ισορροπία μεταξύ της προστασίας συνόρων και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι μια δύσκολη εξίσωση, που επιτέλους η φοβική και ανασφαλής Ευρώπη θα πρέπει να λύσει.
-Κάποια στιγμή είδαμε Zeppelin να χτενίζουν τον εβρίτικο ουρανό, τώρα βλέπουμε το HERON στο Αιγαίο. Είστε ικανοποιημένη ή είναι μεμονωμένα δείγματα;
Ξέρετε, τον πιο σύγχρονο εξοπλισμό και να διαθέτει η Χώρα μας, θα πρέπει ταυτόχρονα να εξασφαλίζεται και η συνεργασία με την γείτονα χώρα, ώστε να υπάρχουν θετικά αποτελέσματα, για την καταπολέμηση του διασυνοριακού εγκλήματος συμπεριλαμβανομένης και της παράνομης μετανάστευσης. Τόσο το Zeppelin στον Έβρο, όσο και το HERON στο Αιγαίο, ως τεχνικά μέσα του FRONTEX, συνέβαλαν και συμβάλουν στην επιτήρηση των χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων μας, στην έρευνα και διάσωση, αλλά και στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος.
Η εικόνα που μετέδιδε το Zeppelin στον Έβρο και θα μεταδίδει το HERON στο Αιγαίο θα είναι σε πραγματικό χρόνο και θα τη λαμβάνει τόσο το αρχηγείο του Λιμενικού, όσο και το ΓΕΕΘΑ, αλλά και η Frontex. Τα στοιχεία που θα συλλέγονται, εικάζω ότι θα χρησιμοποιηθούν ως επιχειρήματα σε βάρος της τακτικής που χρησιμοποιεί η Τουρκία, εργαλειοποιώντας το μεταναστευτικό.
Το ιδανικό βέβαια όπως προανέφερα, θα ήταν να υπήρχε συνεργασία με την Τουρκία, ώστε όταν θα παρατηρείτο κίνηση ατόμων στα δικά της σύνορα, να υπήρχε ενημέρωση της ώστε να αποτρέπεται η παράνομη διέλευση στη Χώρα μας. Η Ευρώπη επιμένω, θα πρέπει να αναλάβει έναν πιο δραστήριο ρόλο και να πιέσει την Τουρκία, ώστε να συνεργαστεί για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών.
-Από που πιστεύετε πως αντιμετωπίζουμε μεγαλύτερο μεταναστευτικό πρόβλημα, από τον Έβρο ή από το Αιγαίο;
Η κάθε περιοχή έχει την δική της ιδιαιτερότητα. Ο Έβρος έχει τις δυσκολίες του και την ιδιομορφία τόσο στο έδαφος του όσο και στον ποταμό, όμως με τα κατάλληλα τεχνικά μέσα και την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, είναι πιο ελεγχόμενος.
Στο Αιγαίο, εκτιμώ εστιάζεται το μεγαλύτερο πρόβλημα, γενικά στις θαλάσσιες περιοχές είναι πιο περίπλοκη η κατάσταση. Ξέρετε οι αποστάσεις μεταξύ των ελληνικών και των τουρκικών ακτών είναι από 1,5 μέχρι 6 ναυτικά μίλια απόσταση. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι εύκολη η αντίδραση των ελληνικών αρχών σε περίπτωση μαζικού απόπλου βαρκών με μετανάστες. Επίσης έχουμε αρκετά περιστατικά με μεγάλο αριθμό μεταναστών σε ιστιοφόρα. Πρέπει να γνωρίζουμε όλοι ότι όταν κλείνει ένας δρόμος, ανοίγει κάποιος άλλος και η γεωγραφική θέση της χώρας μας είναι τέτοια που πάντα θα αντιμετωπίζει μεταναστευτικές ροές.
Τέλος μη ξεχνάμε τα σχέδια της Τουρκίας και τον επεκτατισμό που την διακατέχει, που αυτό μπορεί να την οδηγήσει σε πιθανή μαζική προώθηση και παραμονή προσφύγων/μεταναστών στα νησιά των οποίων η ελληνική κυριαρχία αμφισβητείται από την Άγκυρα. Η Τουρκία έχει δείξει με τη σχετική ρητορική κυβερνητικών αξιωματούχων της, το τελευταίο χρονικό διάστημα, ότι όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν πιθανώς να αμφισβητήσει με κάθε τρόπο την ελληνική κυριαρχία σε αυτά τα νησιά δημιουργώντας αρνητικές καταστάσεις με διεθνή αντίκτυπο επενδύοντας στην ανθρωπιστική ευαισθησία και την μη καλή ενημέρωση της διεθνούς κοινής γνώμης.
-Το μεταναστευτικό είναι ένα μέγιστο ζήτημα που ταλανίζει ολόκληρη την Ευρώπη. Είδαμε και προ μηνών τα γεγονότα στα σύνορα Λευκορωσίας-Πολωνίας. Συνάμα με σημαία το μεταναστευτικό πολιτικοί σε διάφορες χώρες "ψαρεύουν" ψήφους. Υπάρχει λύση σε αυτόν τον γόρδιο δεσμό;
Το μεταναστευτικό ζήτημα είναι ένα πολυδιάστατο, πολυεπίπεδο και πολυσυζητημένο κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο στις μέρες µας οξύνεται και γίνεται αντικείμενο καθημερινού ενδιαφέροντος.
Η Ελλάδα αποτελεί για χρόνια μια από τις βασικές πύλες εισόδου προσφύγων και μεταναστών από την Μέση Ανατολή και την Αφρική προς τις Ευρωπαϊκές χώρες, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, η οποία αποτελεί μια φυσική “γέφυρα” των τριών αυτών Ηπείρων (Ευρώπη, Αφρική, Ασία). Η διαρκής πολιτική αλλά και οικονομική αστάθεια, οι συχνά μαινόμενες πολεμικές συρράξεις (εμφύλιες ή διεθνείς), καθώς και η διαρκώς μεταβαλλόμενη περιβαλλοντική σταθερά, με την έντονη ξηρασία, την αύξηση της θερμοκρασίας και όλα τα επακόλουθα μιας προ των πυλών δραματικής κλίμακας κλιματικής αλλαγής, έχουν προκαλέσει την τελευταία 10ετία μια άνευ προηγουμένου πληθυσμιακή μετακίνηση, την οποία η Ελλάδα ως πρώτη χώρα υποδοχής, καλείται να διαχειριστεί.
Είναι σημαντικό ωστόσο, το να αναγνωριστεί πως η μετανάστευση είναι φαινόμενο που δεν πρόκειται να σταματήσει ποτέ και πως αυτό που μεταβάλλεται είναι η ένταση του και τα αίτια του. Έχοντας αυτό ως γνώμονα είναι πιο εύκολο να συγκροτηθεί από την εκάστοτε κυβέρνηση ένα σύστημα που θα προβλέπει και θα διαχειρίζεται εύρυθμα την μεταναστευτική κατάσταση.
Η μεταναστευτική πολιτική δε, θα πρέπει να προσεγγιστεί μόνο ως ένα ενιαίο και συμπαγές σύνολο πρωτοβουλιών, δράσεων και πολιτικών. Σίγουρα μία ολιστική ματιά είναι απαραίτητη και χρήσιμη όμως σε ό,τι αφορά την καθημερινή και συστηματική της διαχείρισή από τους πολιτικούς θεσμούς, κρίνεται αποδοτικός ο διαχωρισμός τριών επιπέδων: της εθνικής, της ευρωπαϊκής και της διεθνούς μεταναστευτικής πολιτικής.
Τέλος και με δεδομένο ότι μεταναστευτική πίεση υφίσταται στη χώρα μας εδώ και 40 χρόνια, και έχει εφαρμοστεί/υλοποιηθεί ακόμη και η πιο σκληρή πολιτική, όπως αυτή της μακροχρόνιας κράτησης, με τη λογική «όσο χειρότερα για τους μετανάστες, τόσο το καλύτερο», δεν απέτρεψε τις μεταναστευτικές ροές. Η φοβία της Ευρώπης για καταμερισμό βαρών και ενιαία πολιτική ασύλου, δεν ανέκοψε τις ροές, έτσι θα πρέπει να υπάρξει μια διαφορετική προσέγγιση, καθόσον η Χώρα μας είναι στο «μάτι του κυκλώνα» όπως:
- θα πρέπει να ασκηθεί πίεση για ένα νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου που θα κατοχυρώνει την δίκαιη κατανομή φιλοξενίας σε υποχρεωτική και όχι σε εθελοντική βάση και θα εξασφαλίζει έναν ισχυρό μηχανισμό μετεγκατάστασης
- Αναβαθμίσει τις διμερείς σχέσεις με χώρες καταγωγής μεταναστών, με σκοπό τόσο την αποδοχή επιστροφών όσο και την επιτάχυνση των διαδικασιών.
- Μεγαλύτερα κίνητρα για εθελούσιες επιστροφές, με χρηματοδότηση της ΕΕ,
- Πολιτικές ένταξης, για αποφυγή ριζοσπαστικοποίησης,
- Άσκηση πίεσης στην ΕΕ για συνομολόγηση Συμφωνιών Επανεισδοχής με χώρες καταγωγής και οικονομική υποστήριξη σε αυτές,
- Ενίσχυση του κρατικού μηχανισμού (αστυνομία, λιμενικό, υπηρεσίες ασύλου και υποδοχής),
- Αποτελεσματικό Ευρωπαϊκό μηχανισμό επιστροφών και
- Διπλωματική προσπάθεια, για επανέναρξη των επίσημων διαύλων επικοινωνίας, με τη γείτονα χώρα στο πλαίσιο της αστυνομικής συνεργασίας.
Η διαχείριση του μεταναστευτικού στο εσωτερικό της χώρας είναι εθνικό θέμα και ως τέτοιο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται, δεν θα πρέπει να αποτελεί πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης, οι δε εξελίξεις στο μεταναστευτικό είναι απρόβλεπτες και ραγδαίες, αυτό που απαιτείται είναι μία πιο ολοκληρωμένη, ολιστική προσέγγιση, με ρεαλισμό και συνεργασίες τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και διεθνές επίπεδο, με σεβασμό στις διεθνείς συμβάσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
* Την 16/02/2016 προήχθη στο βαθμό του Αντιστρατήγου και τοποθετήθηκε στη θέση της Προϊσταμένης Επιτελείου του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας.
Την 21/01/2017 τοποθετήθηκε στη θέση του Γενικού Επιθεωρητή Αστυνομίας Αλλοδαπών και Προστασίας Συνόρων.
Μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης σε «Διεθνής/Ευρωπαϊκή Διακυβέρνηση και Πολιτική (ΕΚΠΑ) ( σε εξέλιξη). Μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης σε ΜΜΕ και προσφυγιές/μεταναστευτικές ροές (ΕΚΠΑ).Η Ελληνική Πολιτεία, για την απόδοση και δραστηριότητα, κατά τη διάρκεια της υπηρεσιακής και επαγγελματική της καριέρας, την τίμησε με την απονομή, επαίνων και την παρασημοφόρησε. Τιμήθηκε και με το Χρυσό Μετάλλιο Εσωτερικής Ασφάλειας (Médaille de la sécurité intérieure). Αποστρατεύτηκε την 22 Ιουλίου 2019 με τον βαθμό που κατείχε (Αντιστράτηγος) και της απονεμήθηκε ο τίτλος του Επίτιμου Γενικού Επιθεωρητή Αστυνομίας Αλλοδαπών και Προστασίας Συνόρων.
