Νέα έρευνα στο Πανεπιστήμιο του Γουόργουικ δείχνει ότι ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός ίσως ξεκίνησε έναν αιώνα νωρίτερα απ' όσο πιστευόταν. Ενώ η αρχαία Ελλάδα είναι ένας από τους πιο γνωστούς αρχαίους πολιτισμούς, δεν υπάρχουν ιστορικές αφηγήσεις που να καλύπτουν την περίοδο μεταξύ 1200 και 760 π.Χ., εποχή που παραδοσιακά θεωρείται ως «σκοτεινή» λόγω της έλλειψης γραπτών πηγών και της κατάρρευσης πολλών κοινωνιών στη Μεσόγειο, σύμφωνα με την ιστοσελίδα The Conversation
Η ελληνική αναγέννηση (760-700 π.Χ.), δηλαδή η τελευταία περίοδος της εποχής του Σιδήρου, χαρακτηρίζεται από οικονομική και δημογραφική ανάπτυξη, την υιοθέτηση της αλφαβητικής γραφής, τη δημιουργία των ελληνικών πόλεων-κρατών και των πανελλήνιων ιερών.
Ωστόσο, νέα ευρήματα από αρχαιολογικές τοποθεσίες όπως η Άσσηρος και η Σίνδος στη βόρεια Ελλάδα, καθώς και η Ζαγορά στην Άνδρο, υποδεικνύουν ότι η χρονολόγηση αυτή ενδέχεται να είναι λανθασμένη.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του αρχαιολόγου Μπάρτομιεϊ Λις και του Τρέβορ Βαν Νταμ, αγγείου που βρέθηκε στον αρχαιολογικό χώρο του Ελεώνα, η ελληνική «σκοτεινή» περίοδος ίσως ήταν μικρότερη από ό,τι πιστευόταν, ενώ η ελληνική αναγέννηση πιθανώς ξεκίνησε νωρίτερα και διήρκεσε περισσότερο.
Το αγγείο αυτό, που ανακαλύφθηκε σε ένα ιερό του 12ου αιώνα π.Χ., φέρει ένα χαρακτηριστικό μοτίβο ομόκεντρων κύκλων, χαρακτηριστικό του πρωτογεωμετρικού στυλ, το οποίο πιστευόταν ότι εμφανίστηκε στην Αθήνα προς τα τέλη του 11ου αιώνα π.Χ. Ωστόσο, χημική και πετρογραφική ανάλυση έδειξε ότι το αγγείο αυτό κατασκευάστηκε στην περιοχή του κάτω Αξιού, γεγονός που ενισχύει τη θεωρία για την πρώιμη ανάπτυξη του στυλ αυτού στη βόρεια Ελλάδα.
Αυτό μας δείχνει ότι το πρωτογεωμετρικό στυλ και το μυκηναϊκό στυλ συνυπήρχαν για περίπου έναν αιώνα, ενώ μέχρι πρότινος θεωρείτο ότι το γεωμετρικό στυλ ακολούθησε το μυκηναϊκό χωρίς να συνυπάρχουν.
Με βάση τα νέα δεδομένα, η περίοδος του πρωτογεωμετρικού στυλ τοποθετείται γύρω στο 1150-1050 π.Χ., αντί για 1025-900 π.Χ. Η χρονολόγηση των περιόδων αυτών μετατοπίζεται συνολικά 100 χρόνια νωρίτερα, καθιστώντας την ελληνική αναγέννηση μεγαλύτερης διάρκειας, σχεδόν 200 ετών.
Με αυτή τη νέα προσέγγιση, η ελληνική αναγέννηση από το 870 έως το 700 π.Χ. δεν παρουσιάζεται πλέον ως ένα εντυπωσιακό, ταχύτατο άλμα σε διάστημα λίγων δεκαετιών, αλλά ως μια μακροχρόνια διαδικασία ανάπτυξης.
