Όπως αναφέρει το reader.gr, στα τέλη του 1827 η φωτιά της Επανάστασης κατά τον Οθωμανών έχει φτάσει και στην Κρήτη. Εκεί ξεκίνησε από τα ηρωικά Σφακιά. Οι Κρήτες επαναστάτες καλούν τον πολέμαρχο Χατζημιχάλη Νταλιάνη, μέλος της Φιλικής Εταιρείας και συμπολεμιστή του Καραϊσκάκη για να ηγηθεί της προσπάθειας.
Εκείνος φτιάχνει ένα μικρό αλλά ιδιαίτερα μαχητικό σώμα που αποτελούταν από 500 «πεζικάριους» και 100 ιππείς. Οι Τούρκοι εξοργίζονται και δίνουν διορία στον Νταλιάνη να φύγει από την Κρήτη αν θέλει να μείνει ζωντανός. Εκείνος δεν τους απαντάει καν και η αντίστροφη μέτρηση ξεκινά.
Ο πολέμαρχος ταμπουρώνεται στο Φραγκοκάστελλο στα Σφακιά. Αποφασίζει να δώσει εκεί την κρίσιμη μάχη. Οι Κρήτες που γνωρίζουν τον τόπο του λένε πως κάνει λάθος και τον συμβουλεύουν να πάει στα βουνά και να αποφύγει ένα ανοιχτό μέρος για τη μάχη. «Εγώ θα μείνω εδώ να πολεμήσω κι εσείς καθίστε να μετράτε την σκόνη των αλόγων του πασά» φέρεται να τους είπε εκείνος.
Την ίδια ώρα ο πασάς στέλνει περίπου 8.000 άνδρες και επιπλέον 400 ιππείς αλλά και αρκετά κανόνια. Η άνιση μάχη ξεκίνησε, μια ημέρα σαν σήμερα, στις 18 Μαΐου 1828. Όταν ο Νταλιάνης κατάλαβε πως δεν πρόκειται να κερδίσει, επιχειρεί να μεταφέρει τη μάχη αλλού αλλά είναι αργά. Λίγες ημέρες αργότερα θα πέσει μαχόμενος. Οι Τούρκοι, νικητές και τροπαιούχοι, αφήνουν άταφα τα πτώματα των 380 νεκρών μαχητών του Νταλιάνη και αποχωρούν.
Οι Δροσουλίτες και ο μύθος της στρατιάς των νεκρών
Στην Κρήτη λένε πως οι ψυχές εκείνων που έπεσαν στη μάχη αλλά έμειναν άθαφτοι παραμένουν στον τόπο που σκοτώθηκαν. Κάπως έτσι μερικά χρόνια αργότερα από εκείνη τη φοβερή μάχη, λίγο μετά τα μέσα του Μάη, κάποιοι βοσκοί έκπληκτοι είδαν πάνω από την ερειπωμένη Μονή του Αγίου Χαραλάμπους μια ολόκληρη στρατιά από ένοπλες (ακόμα και έφιππες) σκιές να προελαύνουν προς το Φραγκοκάστελο και από εκεί στη θάλασσα όπου και χάθηκαν.
Ήταν πρωί, ξημέρωμα και γι’ αυτό τους έδωσαν το όνομα «Δροσουλίτες». Από τότε αυτή η άψυχη στρατιά μαχητών, που αμέσως συνδέθηκε με τους μαχητές του Νταλιάνη, κάνει συχνά-πυκνά την εμφάνισή της. Πάντα την ίδια ώρα, πάντα την ίδια εποχή, πάντα για περίπου ένα δεκάλεπτο. Κάποιες χρονιές το φαινόμενο είναι ίσα- ίσα ορατό και κάποιες άλλες είναι… τρομακτικά έντονο. Το 1890 ένα απόσπασμα Τούρκων αντίκρισε τους Δροσουλίτες και αμέσως σήμανε συναγερμός, όλοι οπλίστηκαν και περίμεναν την επίθεση η οποία, ωστόσο, δεν ήρθε ποτέ καθώς οι σκιές χάθηκαν μέσα στη θάλασσα.
Πολλά χρόνια αργότερα κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής η ιστορία επαναλήφθηκε. Ένα απόσπασμα από στρατιώτες της Βέρμαχτ ήρθε αντιμέτωπο με τους Δροσουλίτες. Σύμφωνα με τον αστικό μύθο ήταν τέτοια η τρομάρα τους που αφενός άνοιξαν πυρ και αφετέρου δεν είδαν ότι οι σκιές χάνονταν στα καταγάλανα νερά με αποτέλεσμα να θεωρήσουν πως οι επιτιθέμενοι απλά… «λούφαξαν». Ειδοποίησαν τη στρατιωτική τους διοίκηση στα Χανιά η οποία ξεκίνησε έρευνες που κατέληξαν στο ότι δεν υπήρχε κανένας… στρατός αλλά όλο αυτό ήταν ένα «φυσικό φαινόμενο» το οποίο δεν μπορούσαν να εξηγήσουν.
Κατά καιρούς διάφοροι επιστήμονες έχουν προσπαθήσει να δώσουν μια εξήγηση, πειστική ή λιγότερο πειστική σχετικά με αυτό το φαινόμενο. Αρκετοί μιλούν για «διάθλαση του φωτός». Όπως, δηλαδή, δημιουργείται το ουράνιο τόξο, έτσι δημιουργούνται και οι Δροσουλίτες. Εκεί που πέφτουν οι ακτίνες του ήλιου, υπό ένα σημαντικό ποσοστό υγρασίας, στο συγκεκριμένο μέρος και «λαμβάνουν» την κίνησή τους από την εκλειπτική τροχιά της γης σε συνάρτηση με τη μορφολογία του εδάφους.
Κάποιοι άλλοι μιλούν για το φαινόμενο του «ανώτερου αντικατοπτρισμού» και εικάζουν πως στην πραγματικότητα πρόκειται για σκιές στρατιωτών που εκπαιδεύονται στις ακτές της Λιβύης. Αυτό το σενάριο, ωστόσο, εξασθενεί αν αναλογιστεί κανείς πως επιστημονικά έχει αποδειχθεί πως το φαινόμενο του αντικατοπτρισμού δεν μπορεί να προκληθεί σε αποστάσεις μεγαλύτερες των 40 μιλίων!
Τέλος, υπάρχουν και αυτοί που δεν ικανοποιούνται από τις δυο παραπάνω θεωρίες και υποστηρίζουν πως πράγματι οι Δροσουλίτες είναι οι μαχητές που έπεσαν στο Φραγκοκάστελο. Ο στρατηγός Χρήστος Νταλιάνης, δισέγγονος του Χατζημιχάλη, το 1928 απευθύνθηκε στην Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών με τους ερευνητές της να αποκαλούν το φαινόμενο «μεταφυσικό».
