Μέχρι να ξεσπάσει η Επανάσταση του 1821, δεν υφίστατο ακόμη η αρχοντική πόλη της Ερμούπολης της Σύρου όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Στις αρχές του 19ου αιώνα κατοικούνταν μόνο η Απάνω Σύρα, όπου ήταν συγκεντρωμένο το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του νησιού, περίπου 4.000-4.500 κάτοικοι. Στην παραλία, ακριβώς κάτω από την Απάνω Σύρα, κατοικούσαν μόλις περί τους 150 κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνταν στην αλιεία, το μικρεμπόριο και σε υπηρεσίες του λιμανιού. Επίσης, υπήρχε και η Φραγκόχωρα, που έλαβε την ονομασία της από τους καθολικούς κατοίκους του νησιού, ενώ οι ορθόδοξοι κάτοικοι ήταν πολύ λίγοι στο νησί.
Λόγω της παρουσίας των καθολικών η Σύρος εκείνη την εποχή βρέθηκε υπό την προστασία της Γαλλίας και έτσι μετά την έκρηξη της επανάστασης και τους διωγμούς που εξαπέλυσαν οι Τούρκοι, χιλιάδες κατατρεγμένοι Έλληνες από τη Χίο, τα Ψαρά, την Ύδρα, την Πελοπόννησο, τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, την Κρήτη και τη Μικρά Ασία βρήκαν τη σωτηρία πια στη Σύρο. Όλοι αυτοί οι πρόσφυγες που κατέφυγαν στη Σύρο αρχικά ζούσαν στην παραλία σε παράγκες και σιγά σιγά έχτισαν την πόλη Ερμούπολη.
Γιατί οι πρόσφυγες ονόμασαν τη νέα πόλη Ερμούπολη;
Μέχρι το 1824 η πόλη που είχαν βρει καταφύγιο 8.000 προσφυγικές οικογένειες δεν είχε ακόμη όνομα. Την ιδέα να ονομαστεί ο προσφυγικός οικισμός ως Ερμούπολη ανήκει στον Χιώτη Λουκά Ράλλη. Η πόλη ονομάστηκε πιθανότατα Ερμούπολη, γιατί τα προηγούμενα χρόνια ήταν μια έρημη περιοχή. Οι Χιώτες αποτελούσαν την πλειονότητα των προσφύγων της Ερμούπολης και ήδη πριν την νέα ονομασία της πόλης είχαν καταρτίσει έναν κανονισμό για τη λειτουργία του οικισμού. Έτσι, λοιπόν, στα πρότυπα της Δημογεροντίας της τουρκοκρατούμενης Χίου, έφτιαξαν μια αντίστοιχη επιτροπή Δημογερόντων στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι των προσφύγων.
Οι Δημογέροντες διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην πολιτική σκηνή του νησιού αλλά και της Ελλάδας μέχρι το 1833, εποχή που η Ερμούπολη έγινε Δήμος Α΄ τάξης και καταργήθηκε η Δημογεροντία. Από το 1834 τα καθήκοντα του Δημάρχου ασκούσε ο Ειρηνοδίκης και στις πρώτες δημοτικές εκλογές του 1835 εξελέγη Δήμαρχος ο Χιώτης Γεώργιος Πετρίτσης. Επίσης, με τη νέα διοικητική διαίρεση του κράτους από την Αντιβασιλεία τον Απρίλιο του 1833, η Ερμούπολη ορίστηκε ως η πρωτεύουσα του νομού Κυκλάδων και πρώτος νομάρχης διορίστηκε ο Ιακωβάκης Ρίζος Νερουλός.
Η Ερμούπολη από την αρχή του εποικισμού της μέχρι και το 1880 αποτέλεσε μια πολυάριθμη πολιτεία με την πιο ισχυρή εμπορική, οικονομική και ναυτική δραστηριότητα στην Ελλάδα.
