Η πρωτεύουσα της Ελλάδας είναι η πιο πυκνοκατοικημένη και δημοφιλής πόλη της χώρας. Από τους αρχαίους κιόλας χρόνους, η Αθήνα κρατάει τα ηνία της μεγαλύτερης σε πληθυσμό πόλης του ελλαδικού χώρου. Σήμερα, η πόλη είναι γεμάτη πολυσύχναστους δρόμους, αυτοκίνητα, επιβλητικά κτήρια και κυρίως πολλά αξιοθέατα, τα οποία θυμίζουν στους ντόπιους και τους τουρίστες το ένδοξο παρελθόν της.
Γυρίζοντας το χρόνο πίσω, θα βρούμε ασπρόμαυρες κι έπειτα τις πρώτες έγχρωμες φωτογραφίες, που δε μας θυμίζουν σε πολλά τη σημερινή “πολύβουη” Αθήνα. Η Ακαδημία του Πλάτωνα, ο Λυκαβηττός, τα Αναφιώτικα, η Ακρόπολη και το Παναθηναϊκό στάδιο αναβιώνουν μέσα από φωτογραφίες εποχής και μας δίνουν μία πιο ολοκληρωμένη εντύπωση για την πόλη των Αθηνών.
Οδός Πανεπιστημίου (οριζόντια) και Ιπποκράτους (κάθετα), 1944
Θέα του λόφου Λυκαβηττού από την οδό Εδουάρδω Λω και Πανεπιστημίου
Η ονομασία
Ως γνωστόν, η πόλη των Αθηνών οφείλει το όνομά της στη θεά του αρχαίου Δωδεκάθεου. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η Αθηνά ήταν κόρη του θεού Δία και προστάτιδα της σοφίας και της γνώσης. Για την ονομασία της πόλης αγωνίστηκε ενάντια στο θεό της θάλασσας, Ποσειδώνα, όταν ο αυτόχθων βασιλιάς Κέκρωψ ζήτησε από τους Ολύμπιους θεούς έναν προστάτη για την πόλη του.
Εντυπωσιασμένος από το δώρο που προσέφερε η Αθηνά στην πόλη (μια μικρή ελιά), ο Κέκρωψ την κήρυξε νικήτρια. Προς τιμήν της θεάς, λοιπόν, η πόλη πήρε την ονομασία Αθήνα και συνάμα την εύνοια της θεάς. Ο ηττημένος όμως Ποσειδών, που ως δώρο είχε προσφέρει ένα ρυάκι με τρεχούμενο νερό, καταδίκασε την πόλη να υστερεί σε επαρκές νερό και έκτοτε φημολογείται, πως η Αθήνα υποφέρει από λειψυδρία.
Παναθηναϊκό στάδιο, 1906
Μητρόπολη Αθηνών, 1955
Ιστορική αναδρομή
- Αρχαίοι χρόνοι
Η πόλη των Αθηνών είναι από τις αρχαιότερες πόλεις της Ελλάδας. Προϋπήρχε ακόμη και της Μυκηναϊκής Εποχής, δηλαδή πριν το 1.600 π.Χ. Οι πρώτοι Αθηναίοι κάτοικοι λέγεται πως “φύτρωσαν” στο χώρο της πόλης. Έτσι, οι απόγονοί τους αποτελούνταν από αμιγείς Αθηναίους. Ανά τους αιώνες, χαρακτηρίστηκε ως η πόλη-σύμβολο της δημοκρατίας, μιας και ο θεσμός αυτός εδραιώθηκε αρχικά από τους Αθηναίους πολίτες. Ο 5ος αιώνας ήταν για την Αθήνα ο αιώνας της μεγαλύτερης ακμής που γνώρισε. Υπό τη διοίκηση του φιλόδοξου στρατηγού και πολιτικού Περικλή, κατάφερε να αποκτήσει κύρος ανάμεσα στις υπόλοιπες ελλαδικές πόλεις. Ήταν μια υπολογίσιμη στρατιωτική και οικονομική δύναμη για χρόνια. Ως αποτέλεσμα, οι υπόλοιπες ελλαδικές πόλεις την αναγνώριζαν και τη θεωρούσαν υπόδειγμα αγαθού βίου.
Οδός Αθηνάς, 1964
Οδός Αθηνάς, 1964
- Τουρκοκρατία
Η Αθήνα έχει επιβιώσει από τη Φραγκοκρατία του 1204-1458 κι έπειτα την Τουρκοκρατία από το 1458. Η επανάσταση του 1821 έφερε μαζί με την απελευθέρωση της Ελλάδας και την απελευθέρωση της πρωτεύουσας. Το 1833 η Αθήνα, μισοκατεστραμμένη από τις αλλεπάλληλες πολιορκίες κατά τον αγώνα της ανεξαρτησίας, γίνεται πρωτεύουσα του νέου Βασιλείου της Ελλάδας. Συνάμα, με πρωτοβουλία του βασιλιά Όθωνα, ανοικοδομείται κι επεκτείνεται.
Σημαντικοί αρχιτέκτονες του έργου ήταν οι Σταμάτης Κλεάνθης, Eduard Schaubert και ο βασιλικός σύμβουλος Leo von Klenze. Η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 ήταν αυτή, που αναδιαμόρφωσε την πολιτειακή φυσιογνωμία του κράτους. Η επόμενη φάση επέκτασης ήταν μετά τη Μικρασιατική καταστροφή (1923), όταν δημιουργήθηκαν πολλές γειτονιές προσφύγων της Μικράς Ασίας.
Λεωφόρος Συγγρού, δεκαετία 1940
- Β’ Παγκόσμιος πόλεμος
Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η πόλη κατακτήθηκε από τους Γερμανούς και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια του πολέμου υπέφερε πολύ, κυρίως από λιμό. Ταυτόχρονα υπέστη μεγάλες καταστροφές, που μόνο σε περίοδο ειρήνης θα μπορούσε να αποκαταστήσει. Παρ’ όλες τις κακουχίες του πολέμου, η Αθήνα κατάφερε να ανακάμψει σύντομα, μετά το τέλος του κινδύνου. Μια νέα περίοδος για την πρωτεύουσα είχε ξεκινήσει και οι Αθηναίοι πολίτες ήταν διατεθειμένοι να επουλώσουν τα τραύματα του τόπου τους.
Πλατεία Συντάγματος, 1958-1959
Η Αθήνα έπειτα
Η Ελλάδα εισήλθε στην Ευρωπαϊκή Ένωση (τότε Ε.Ο.Κ.) το 1981. Το σημαντικό αυτό βήμα έφερε καινούργιες επενδύσεις στην πόλη, μαζί όμως με προβλήματα κυκλοφορίας και ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η πόλη δέχθηκε μια ολοκληρωτική διαρρύθμιση, δηλαδή την κατασκευή οδικού δικτύου και περισσότερων κτηρίων και την καλύτερη λειτουργία των μέσων μαζικής μεταφοράς. Σήμερα, οι παροχές αυτές έχουν εκσυγχρονιστεί πλήρως.
Το ζήτημα όμως της ρύπανσης ταλανίζει ακόμη την πρωτεύουσα, όπως και κάθε άλλη μεγαλούπολη της Ελλάδας, χωρίς αυτό να στερεί από την επιβλητικότητα και τη δημοτικότητά της. Τέλος, η Αθήνα χαρακτηρίζεται ως η πολυπληθέστερη ελληνική πόλη, αφού σύμφωνα με την απογραφή του 2011 αγγίζει σε αριθμό τους 664.046 κατοίκους, ενώ συνολικά η περιφέρεια Αττικής ξεπερνά τα 3 εκατομμύρια κατοίκων.
Η λαχαναγορά στο Γκάζι
Πλέκοντας κοφίνια στην περιοχή του Ψυρρή
Πρόβατα στην οδό Ευαγγελιστρίας το 1903
Κολωνάκι το 1870. Χωράφια παντού…
Οδός Πινδάρου στο Κολωνάκι στα μέσα της δεκαετίας του 1920
Η οδός Ερμού το 1920
Πλατεία Συντάγματος, 1923
Η Πύλη του Αδριανού, περίπου 1888-1900,
Πλατεία Κηφισιάς
Πειραιάς, δεκαετία του 1920 όταν… αποβιβάζονταν τράγοι στο λιμάνι
Ξυπόλητα παιδιά στη Δραπετσώνα
