Κωνσταντινούπολη, Αγία Σοφία, 27 Μαΐου 1453
Τα σήμαντρα της Μεγάλης Εκκλησίας – σκεπάζοντας τα κύμβαλα των εχθρών και τους αλαλαγμούς τους γύρω απ’ τα τείχη – χτυπούσαν πένθιμα πολλές ώρες μέχρι το τέλος της λιτανείας, στην οποία συμμετείχε σύσσωμος ο λαός ενωμένος και συγκινημένος.Τις κρίσιμες εκείνες στιγμές παραμερίστηκε το ”εγώ” του καθένα τους και η μόνη τους έγνοια ήταν η πατρίδα κι η σωτηρία της.
γράφει η Κρινιώ Καλογερίδου (Βούλα Ηλιάδου, συγγραφέας) για το infognomonpolitics.gr
Φορώντας τη λευκή πολεμική στολή του ο τελευταίος (Έλληνας) αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος κατευθύνθηκε στην Αγία Σοφία, μαζί με πλήθος πιστών, στους οποίους προσπαθούσε να δώσει κουράγιο. Κι εκείνοι του το ανταπέδιδαν με φανερή συγκίνηση και καρτερία:
– Χαίρε της βασιλείας το απόρθητο τείχος!..
– Χαίρε της Εκκλησίας ο ασάλευτος πύργος!..
Την ίδια στιγμή, στις επάλξεις των πολυτραυματισμένων χερσαίων τειχών – κατά μήκος των Πυλών του Ρησίου, του Χαρισίου, της Καλιγαρίας, της Ζωοδόχου πηγής, της Βλάγκας και της Πύλης του Αγίου Ρωμανού ως το σημείο που κατέληγε στη Χρυσή Πύλη και την αποβάθρα των Πηγών απ’ όπου άρχιζε το μονό τείχος της Προποντίδας – έμεναν ξάγρυπνοι οι τελευταίοι υπερασπιστές της Κωνσταντινούπολης.
Ήταν οι εναπομείναντες οφφικιάλιοι και βιγλάτορες του Βυζαντίου, που με τόξα στα χέρια περίμεναν την νέα έφοδο των απίστων, οι οποίοι – υπό τους ήχους των προσευχών των ιμάμηδων, των δερβίσηδων και των ουλεμάδων – άνοιγαν πελώριες τάφρους απέναντι κι έστηναν σταυρωτούς πασσάλους πάνω στους οποίους κατασκεύαζαν νέα οχυρά, για να σφυροκοπούν ευκολότερα τις βυζαντινές πολεμίστρες (που τις υπεράσπιζαν οι σαϊτοφόροι βιγλάτορες), μέχρι να τις γκρεμίσουν.
Το αίτημα του Μωάμεθ Β’ στον αυτοκράτορα είχε απορριφθεί ακαριαία απ’ τον τελευταίο (” Τὸ δὲ τὴν πόλιν σοι δοῦναι, οὔτ’ ἐμόν ἐστιν οὔτ’ ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ· κοινῇ γὰρ γνώμῃ πάντες αὐτοπροαιρέτως ἀποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν” (”Το να σου παραδώσω την Πόλη ούτε δικό μου δικαίωμα είναι ούτε κανενός άλλου από τους κατοίκους της· γιατί όλοι με μια ψυχή προτιμούμε να πεθάνουμε με τη θέλησή μας και δε λυπόμαστε για τη ζωή μας”) κι αυτό είχε κάνει τους στρατιώτες του σουλτάνου να λυσσάξουν απ’ το κακό τους.
Κάποια στιγμή ησύχασε ο τόπος απ’ την ώρα που τα βυζαντινά βούκινα είχαν προειδοποιήσει για νέο κύμα επίθεσης του εχθρού. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος βρήκε την ευκαιρία που ζητούσε και έσπευσε με μικρή φρουρά απ’ την πύλη του Ρωμανού στην Αγία Σοφία, για να παρακολουθήσει την έσχατη χριστιανική λειτουργία και να ακούσει τον παραμυθητικό λόγο του Πατριάρχη (Αθανάσιου Β’, που αντικατέστησε τον φυγάδα στην Ιταλία Γρηγόριο Γ’ Μαμμή το 1450).
Λίγο πριν μεταλάβει για τελευταία φορά, ο τραγικός αυτοκράτορας γύρισε προς το πλήθος που έκλαιγε βουβά και είπε με τρεμάμενη απ’ τη συγκίνηση φωνή και βλέμμα εξαϋλωμένο:
– Χριστιανοί, συγχωρέστε τις αμαρτίες μου, και ο Θεός ας συγχωρέσει τις δικές σας.
– Συγχωρεμένος είσαι από εμάς. Ο Θεός ας σε συγχωρέσει, αντευχήθηκαν με αλλοιωμένη απ’ τη συγκίνηση φωνή οι πιστοί και ξέσπασαν σε σπαρακτικό θρήνο συμπαρασύροντας και τον αυτοκράτορα που έκλαιγε γοερά.
Με λυγισμένα γόνατα εκείνος έσυρε τα βήματά του στην ”Ωραία Πύλη”, όπου τον περίμενε ο Πατριάρχης κρατώντας το ασημένιο δισκοπότηρο μετα Άχραντα Μυστήρια.
– Μεταλαμβάνει ο δούλος του Θεού…, ξεκίνησε να λέει.
– Κωνσταντίνος, συμπλήρωσε τρέμοντας ο αυτοκράτορας κάνοντας το σημείο του σταυρού.
Λίγη ώρα μετά, έφτανε καλπάζοντας πάνω στο βασιλικό, αραβικό άτι του στο παλάτι των Βλαχερνών, όπου τον περίμεναν με δάκρυα στα μάτια οι άνθρωποι της Αυλής του, ανάμεσα στους οποίους ήταν κι ο στενός φίλος, συνεργάτης και ”γραμματικός” του Γεώργιος Φραντζής, μαζί με τον Δημήτριο Καντακουζηνό και τους άντρες της αυτοκρατορικής φρουράς του…
