Ιστορία

«Η γυναίκα του Καίσαρα, δεν αρκεί να είναι τίμια...» - Η περίφημη φράση και η ιστορία της

Από πού προήλθε η περίφημη φράση, την οποίαν ο Ιούλιος Καίσαρας είχε πει με διαφορετικό τρόπο. Όλα ξεκίνησαν από ένα σκάνδαλο στο σπίτι του, αλλά το διαζύγιο βόλευε τόσο πολύ τα πολιτικά του σχέδια που υπάρχουν υπόνοιες ότι αυτός το έστησε εναντίον της γυναίκας του.

«Η γυναίκα του Καίσαρα, δεν αρκεί να είναι τίμια. Πρέπει και να φαίνεται τίμια». Η περίφημη αυτή φράση που χρησιμοποιείται ευρέως μέχρι τις μέρες μας φέρεται να εκστομίστηκε το 63 π.Χ. από τον Γάιο Ιούλιο Καίσαρα, μια από τις μυθικότερες μορφές της παγκόσμιας ιστορίας. Δεν είναι σαφές που ακούστηκε αυτή η φράση, με πιθανότερο τόπο το δικαστήριο που δίκαζε το περίφημο σκάνδαλο της «Αγαθής Θεάς». Επρόκειτο για μια γυναικεία θεότητα που μια φορά τον χρόνο γιορταζόταν στο σπίτι κάποιου επίσημου και εκείνη τη χρονιά ο Καίσαρας είχε εκλεγεί Ποντίφικας. Η γιορτή λοιπόν έγινε στο σπίτι του, με διοργανώτρια την δεύτερη γυναίκα του Πομπηία Σύλλα, με την οποία ήταν ήδη πέντε χρόνια παντρεμένος. Στη γιορτή απαγορευόταν αυστηρά η παρουσία ανδρών. 

Μερικές ώρες αργότερα όμως, όπως αναφέρει ο Δημήτρης Καμπουράκης στο newsit.gr, η γιορτή διακόπηκε καθώς οι γυναίκες ανακάλυψαν έναν νεαρό ντυμένο αυλητρίδα, οργανοπαίκτρια δηλαδή, να τριγυρίζει μέσα στο σπίτι. Κατά μια εκδοχή τον ανακάλυψαν όταν τον έσυραν να μπει στο χορό κι αυτός αρνήθηκε σθεναρά με τη χοντρή αντρική φωνάρα του. Η άλλη εκδοχή λέει ότι τον κατάλαβε η μάνα του Καίσαρα Αυρηλία που ήταν παρούσα στην γιορτή, πιθανότατα για να εποπτεύει την συμπεριφορά της νύφης της. Ανεξαρτήτως πάντως του πως ανακαλύφθηκε η μαϊμού αυλητρίδα, την έγδυσαν και από κάτω ανακάλυψαν τον Πόπλιο Κλαύδιο Πούλχερ, θρασύτατο πλουσιόπαιδο, διαβόητο εραστή, πολιτικό φίλο του Καίσαρα, που ήταν πασίγνωστο ότι ήταν ερωτευμένος με την Πομπηία και την πολιορκούσε. Η γιορτή σχόλασε, ο νεαρός κακοποιήθηκε από το έξαλλο γυναικομάνι και ο Καίσαρας την άλλη μέρα έδιωξε τη γυναίκα του, δίχως όμως να κάνει κάτι άλλο εναντίον του νεαρού.

Ένας από τους δημάρχους άσκησε δίωξη εναντίον του Πόπλιου Κλαύδιου Πούλχερ για ασέβεια προς την Αγαθή Θεά, αλλά ο Καίσαρας που εκλήθη μάρτυρας στο δικαστήριο είπε ότι δεν ήξερε τίποτα για την υπόθεση. Τότε ρωτήθηκε από τον δικαστή γιατί έδιωξε τη γυναίκα του αφού δεν είχε αποδείξεις για μοιχεία. Ο Πλούταρχος αναφέρει σε δύο έργα του την απάντηση του Καίσαρα: Η πρώτη είναι «ότι την εμήν ηξίουν μηδ’ υπονοηθήναι» δηλαδή «από την δική μου (γυναίκα) αξιώνω να είναι υπεράνω υποψίας». Στην δεύτερη αναφορά του (βίος Κικέκωρος) ο Πλούταρχος έχει άλλη version: ‘’Τον Καίσαρος έδει γάμον ου πράξεως αισχράς μόνον, αλλά φήμης καθαρόν είναι’’ (ο γάμος του Καίσαρα έπρεπε να είναι απαλλαγμένος όχι μόνο από αισχρές πράξεις αλλά και από φήμες). Η φράση όπως την αποδίδουμε εμείς οι Έλληνες «η γυναίκα του Καίσαρα δεν πρέπει να είναι μόνο τίμια, πρέπει και να φαίνεται τίμια», πιθανολογείται ότι προήλθε από την μετάφραση και μεταφορά του Αγγλικού ‘’Caesar’s wife must be above suspicion’’ που είναι πολύ διαδεδομένο ως φράση  στην βρετανική και την γαλλική ιστοριογραφία, λογοτεχνία και νομική επιστήμη. 

Βεβαίως, οι ιστορικοί (με πρώτο τον Πλούταρχο) διατύπωσαν και υποψίες ότι την σκευωρία την είχε στήσε ο ίδιος ο Καίσαρας για να βρει αφορμή να χωρίσει τη γυναίκα του και να πάρει άλλη πλουσιότερη και πολιτικά ισχυρότερη. Γι αυτό και πιστεύουν ότι δεν κινήθηκε εναντίον του Πόμπλιου. Όλα είναι πιθανά, καθώς ο Καίσαρας ήταν πολιτικά αδίστακτος και διαβόητος εραστής δίχως ταμπού. Είχε σχέσεις με εκατοντάδες γυναίκες, είχε επίσης ομοφυλοφιλικές σχέσεις με άνδρες και ουδέποτε δίστασε να χωρίσει, να παντρευτεί ή να συνδεθεί με κάποιον ή κάποιαν, αν αυτό εξυπηρετούσε τα πολιτικά του σχέδια και την πληρωμή των τεράστιων χρεών που πάντα δημιουργούσε. Ήταν άλλωστε τόσο διαβόητα τα ερωτικά του κατορθώματα, που οι λεγεώνες του μπαίνοντας σε κάθε πόλη τραγουδούσαν «πολίτες κλειδώστε τις γυναίκες σας, γιατί κατέφθασε ο φαλακρός μοιχός». Εξίσου πιθανό βέβαια είναι, η Πομπηία με τον Πόμπλιο να του τα είχαν φορέσει του Καίσαρα, αλλά μάλλον δεν θα πρέπει να τον πείραξε και πολύ. Το διώξιμο της συζύγου του για λόγους τιμής, εξυπηρετούσε τότε τη δημόσια εικόνα του, τα πολιτικά του σχέδια και τις οικονομικές του ανάγκες.

Ακολουθήστε το Πενταπόσταγμα στο Google news Google News

ΔΗΜΟΦΙΛΗ