Μνημόνια συνεργασίας του ΥΠΠΟΑ με θεσμικούς φορείς για τα κινητά αντικείμενα από το π. βασιλικό κτήμα στο Τατόϊ

Μνημόνια Συνεργασίας υπέγραψε χθες η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, εγκαινιάζοντας συστηματική συνεργασία με θεσμικούς φορείς, μουσειακούς οργανισμούς και ακαδημαϊκά ιδρύματα, καθώς και με εξειδικευμένους επιστήμονες και εμπειρογνώμονες, για την τεκμηρίωση των περισσότερων από 110.000 κινητών αντικειμένων της π. βασιλικής οικογένειας, ο αριθμός των οποίων αυξάνεται δυναμικά, καθώς ακόμη δεν έχει εξαντληθεί η σχετική έρευνα.
Τα Μνημόνια υπεγράφησαν από τη Λίνα Μενδώνη με τους εκπροσώπους του Μουσείου Μπενάκη, του Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος, του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος. Στο ίδιο πλαίσιο ξεκινά η συνεργασία του ΥΠΠΟΑ με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, την Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία, καθώς και με επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης σε συγκεκριμένα πεδία, όπως με την Επίτιμη Διευθύντρια Συλλογών και Μουσειολογικού Προγραμματισμού της Εθνικής Πινακοθήκης Όλγα Μεντζαφού-Πολύζου, ειδική εμπειρογνώμονα για τη συλλογή έργων τέχνης, την ιστορικό Εφαρμοσμένων Τεχνών Ευφροσύνη Ρούπα, εξειδικευμένη στα αντικείμενα βιομηχανικού σχεδιασμού), και τον Κώστα Σταματόπουλο, για την ιστορική τεκμηρίωση.
Όπως δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, «το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού κινητοποιεί το σύνολο των επιστημονικών και δημιουργικών δυνάμεων της χώρας για το έργο της αποκατάστασης του πολιτιστικού αποθέματος, του κτηριακού συνόλου και αντικειμένων, του π. βασιλικού κτήματος Τατοΐου. Η υπογραφή Μνημονίων Συνεργασίας με κορυφαία ιδρύματα, μουσειακούς και εκπαιδευτικούς φορείς, καθώς και η συνεργασία με επιστήμονες με εξειδικευμένες γνώσεις, δηλώνει όχι μόνο την βούλησή μας να προχωρήσουμε με ταχείς ρυθμούς το έργο της ανάδειξης και αποκατάστασης του Τατοϊου, αλλά και την απόφασή μας να υλοποιηθεί το έργο με τον βέλτιστο τρόπο. Γι’ αυτό και αξιοποιούμε τους φορείς και τους επιστήμονες που διαθέτουν αναμφισβήτητη γνώση, εμπειρία και υψηλή εξειδίκευση στους πολλούς και διαφορετικούς τομείς, που συνθέτουν το σύνολο των κινητών αντικειμένων της π. βασιλικής οικογένειας. Προχωρούμε σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμά μας –ακολουθώντας τις προθεσμίες που θέτουν το ΕΣΠΑ 2014-2020 και το Ταμείο Ανάκαμψης. Τα κινητά αντικείμενα της π. βασιλικής οικογένειας παρουσιάζουν εξαιρετικά μεγάλη ποικιλία ως προς το είδος τους και το υλικό κατασκευής τους, γι’ αυτό και απαιτείται διεπιστημονική συνεργασία και υψηλή εξειδίκευση. Αυτό επιτυγχάνεται με την συνεργασία όλων των φορέων και των ειδικών, οι οποίοι συμπράττουν με τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ, προκειμένου να επιτευχθεί το καλλίτερο και αρτιότερο, επιστημονικά, αποτέλεσμα».
Η συνεργασία του ΥΠΠΟΑ με τους αναγνωρισμένους φορείς και τους εξειδικευμένους εμπειρογνώμονες, έχει ως στόχο την υψηλού επιπέδου τεκμηρίωση των περισσότερων από 110.000 κινητών πολιτιστικών αγαθών, τα οποία ανήκαν στην π. βασιλική οικογένεια και χρησιμοποιούνταν τόσο στο Τατόϊ, όσο και στις υπόλοιπες βασιλικές κατοικίες (Ανάκτορο Αθηνών, Ψυχικό, Μον Ρεπό Κέρκυρας, Μονοδένδρι Λάρισας κ.α.).
Μέρος των αντικειμένων αυτών πρόκειται να αξιοποιηθεί στις μόνιμες εκθέσεις του κεντρικού μουσείου, που έχει προγραμματισθεί να δημιουργηθεί στο κτήριο του Ανακτόρου, καθώς και σε άλλους μουσειακούς χώρους, που δημιουργούνται εντός του κτήματος Τατοϊου, όπως τα μουσεία των αυτοκινήτων και των αμαξών, ενώ μεγάλος αριθμός εξ αυτών θα αξιοποιείται σε θεματικές περιοδικές εκθέσεις. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποδίδεται, επίσης, στην ανάδειξη της ιστορίας του κτήματος σε ό,τι αφορά στο φυσικό περιβάλλον και την αγροκτηνοτροφική και αγροδιατροφική του δραστηριότητα.
Τα κινητά αντικείμενα της π. βασιλικής οικογένειας παρουσιάζουν εξαιρετικά μεγάλη ποικιλία ειδών και υλικών κατασκευής: Ενδύματα, οικοσκευή, εργαλεία, ενθύμια επετείων και επισκέψεων ηγετών, φωτογραφίες, έργα τέχνης, όπλα, βιβλία, παράσημα κ.ά. Το έργο της καταγραφής, και κυρίως της τεκμηρίωσης τους, ως προς την προέλευση, την αξία και τη σημασία τους, απαιτεί πολύ χρόνο, λόγω του απόλυτου αριθμού τους, ενώ είναι ιδιαίτερα απαιτητικό, διότι αφορά κυρίως σε αντικείμενα εφαρμοσμένων τεχνών και επιβάλλει την αξιοποίηση επιστημόνων με ανάλογη εξειδίκευση, διεπιστημονική από τη φύση της: Ιστορία της τέχνης, βιομηχανικός σχεδιασμός, ενδυμασιολογία, αρχιτεκτονική, σύγχρονη ιστορία, ιστορία της φωτογραφίας, σπουδές στον οπτικό πολιτισμό κ.ά.
Το έργο που αναλαμβάνουν οι φορείς και οι συνεργάτες
Το Μουσείο Μπενάκη αναλαμβάνει την μελέτη και τεκμηρίωση των φωτογραφικών αρχείων, την αξιολόγηση της ιστορικής τους σημασίας, ώστε να αξιοποιηθούν και στον μουσειολογικό και μουσειογραφικό σχεδιασμό, αλλά και στην εν γένει ορθή ανάδειξη της ιστορίας του Τατοϊου.
Η Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος ως κάτοχος επίπλων και αντικειμένων του Γεωργίου Α’, αναλαμβάνει την ένταξή τους στο εκθεσιακό πρόγραμμα των μουσειακών υποδομών, συμβάλλοντας με την παροχή επιστημονικών συμβουλών, ως προς την τεχνογνωσία και μεθοδολογία της τεκμηρίωσης και των ιστορικών στοιχείων και εκτιμήσεων από το αρχείο της.
Το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας συμμετέχει στην ανάδειξη της φυσικής κληρονομιάς του Κτήματος Τατοΐου, με μελέτη, έρευνα και τεκμηρίωση της βιοποικιλότητας του κτήματος, καθώς και στην δημιουργία εκθεσιακών εφαρμογών και υλικού υλοποίησης και προβολής συναφών εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, συνδράμει στην τεκμηρίωση των συλλογών ενδυμάτων και φορεσιών, καθώς και των εξαρτημάτων τους, προκειμένου να αξιοποιηθούν μουσειολογικά και ως τεκμήρια της ιστορίας του κτήματος.
Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος αναλαμβάνει την τεκμηρίωση των συλλογών που σχετίζονται με το Ναυτικό, τη ναυσιπλοΐα και τη ναυτική παράδοση εν γένει, καθώς και την υπόδειξη των καταλληλότερων μεθόδων για την επιστημονική καταγραφή τους.
Αντίστοιχα, τα Τμήματα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Ανθρώπου, καθώς και Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών παρέχουν επιστημονική τεκμηρίωση των αντικειμένων που σχετίζονται με τη γεωργοκτηνοτροφική παραγωγή του Τατοϊου, ενώ η Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία συνδράμει στην τεκμηρίωση των συλλογών παρασήμων και στολών.