Συνέντευξη στον Μάνο Χατζηγιάννη
«Το προσφυγικό και το μεταναστευτικό ζήτημα θα συνεχίσουν να μας απασχολούν και στο μέλλον. Δεν είναι κάτι που "λύνεται"» αναφέρει μεταξύ άλλων στην αποκλειστική του συνέντευξη στο ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ ο κ.Θόδωρος Τσίκας, πολιτικός επιστήμονας – διεθνολόγος.
Μιλώντας για τον “πόλεμο των τρυπανιών” τον χαρακτηρίζει “επικίνδυνο σπορ” και σημειώνει πως “το πρόβλημα είναι ότι χωρίς συμφωνία για χάραξη Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ), οι αμφισβητήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε ανάφλεξη” . Αντίθετα με την πετατημένη έως τώρα ο κ. Τσίκας τονίζει “πως πρέπει να αποφασίσουμε αν πράγματι θέλουμε ένα μοντέλο ανάπτυξης, που να βασίζεται σε ορυκτά καύσιμα, την στιγμή που η Ευρώπη προχωρά στην αντικατάσταση τους”
Σχολιάζει τα γεγονότα “τύπου Έβρου” στα σύνορα Πολωνίας-Λευκορωσίας, ενώ μιλάει και τα εξοπλιστικά υπογραμμίζοντας: “ο εκσυγχρονισμός των Ενόπλων Δυνάμεων πρέπει να γίνεται με σχεδιασμό και πρόγραμμα. Όχι ως συνέπεια σπασμωδικών αντανακλαστικών, που ενεργοποιούνται κάθε φορά που υπάρχει ένταση με την Τουρκία”
Πολύ σημαντική η ματιά του στο θέμα του Ευρω-στρατού όπου εκτιμά πως “για την διαμόρφωση μιας ισχυρής Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας, και για την συγκρότηση και αξιοποίηση Ευρω-στρατού, θα χρειαστεί μεταφορά εθνικών αρμοδιοτήτων σε ευρωπαϊκούς θεσμούς και όργανα”
Επιπροσθέτως καταδεικνύει τον ρόλο Ιταλίας-Γαλλίας στην μετά-Μέρκελ εποχή της ΕΕ , ενώ δεν παραλείπει να σχολιάσει και όσα συμβαίνουν στα Βλακάνια σημειώνοντας πως “τυχόν διάλυση της κρατικής οντότητας της Βοσνίας θα ανοίξει τον ασκό του Αιόλου στην περιοχή”
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:
-Κύριε Τσίκα, η ΕΕ πρόσφατα παρέτεινε τις κυρώσεις στην Τουρκία για «μη εξουσιοδοτημένη γεώτρηση στην Ανατολική Μεσόγειο» μέχρι του χρόνου τέτοια περίοδο. Πιστεύετε πως θα έχουμε...ευτράπελα στον “πόλεμο των τρυπανιών”;
Ο "πόλεμος των τρυπανιών" είναι ένα επικίνδυνο σπορ. Γίνεται κυρίως όχι για λόγους εκμετάλλευσης πόρων, αλλά επίδειξης γεωπολιτικής ισχύος. Το πρόβλημα είναι ότι χωρίς συμφωνία για χάραξη Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ), οι αμφισβητήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε ανάφλεξη. Δεν πιστεύω ότι κάποια χώρα επιθυμεί στρατιωτική σύγκρουση, αλλά ένα ατύχημα δεν μπορεί να αποκλειστεί, ειδικά σε περιοχές με μεγάλη συσσώρευση οπλικών συστημάτων, πολεμικών πλοίων και αεροσκαφών.
Το θέμα των ΑΟΖ είναι ανοιχτό λόγω προϋπαρχόντων πολιτικών προβλημάτων. Όταν τα ύδατα δύο χωρών συμπίπτουν, οι ΑΟΖ δεν μπορούν να καθοριστούν μονομερώς από μία χώρα. Απαιτείται συμφωνία με την γειτονική παράκτια χώρα. Έτσι λόγω των προβλημάτων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν έχουμε μπορέσει να συμφωνήσουμε για την οριοθέτηση ΑΟΖ με την Τουρκία. Το ίδιο πρόβλημα υπάρχει και μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και Τουρκίας, λόγω του ανεπίλυτου Κυπριακού.
Άρα το βασικό είναι επίλυση των διαφορών. Από κει και πέρα, πρέπει να αποφασίσουμε αν πράγματι θέλουμε ένα μοντέλο ανάπτυξης, που να βασίζεται σε ορυκτά καύσιμα, την στιγμή που η Ευρώπη προχωρά στην αντικατάσταση τους. Πέραν του γεγονότος, ότι στο Αιγαίο, και σε αρκετές περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, δεν ξέρουμε αν υπάρχουν υδρογονάνθρακες. Και αν υπάρχουν, τι ποιότητας είναι, σε ποιο βάθος βρίσκονται, αν είναι αξιοποιήσιμοι και οικονομικά εκμεταλλεύσιμοι. Μήπως πρέπει να ξανασκεφτούμε την ιστορία των υδρογονανθράκων, κάτι που θα μας απαλλάξει και από τους κινδύνους που προκύπτουν;
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
«Μποτιλιάρισμα» από αρμάδες γύρω από την Κρήτη
-Από την άλλη πλευρά η στάση της απέναντι στην γειτονική μας χώρα όσον αφορά στο μεταναστευτικό είναι τουλάχιστον ανεκτική και οικονομικά κάτι παρά πάνω από υποστηρικτική. Πόσο ανάγκη έχει η Ένωση την Τουρκία και πόσο ισχύει το αντίστροφο;
Στην Τουρκία σήμερα φιλοξενείται ο τεράστιος αριθμός των 4 εκατομμυρίων προσφύγων. Είναι ο μεγαλύτερος αριθμός προσφύγων στον κόσμο. Αυτό από μόνο του επιβάλλει συνεννόηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία για την διαχείριση τους.
Και η Τουρκία πρέπει να είναι συνεπής σε αυτά που δεσμεύεται, αλλά και η Ε.Ε στις οικονομικές υποχρεώσεις που έχει αναλάβει προς την Τουρκία. Και τα δύο δεν είναι δεδομένα και δεν έχουν τηρηθεί κάποιες φορές.
Ως Ελλάδα έχουμε συμφέρον να πηγαίνει καλά η Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το Προσφυγικό, διότι αλλιώς θα είμαστε οι πρώτοι που θα αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες, λόγω της γεωγραφικής θέσης μας.
- Γίναμε μάρτυρες ενός παρόμοιου περιστατικού “τύπου Έβρου” στα σύνορα Πολωνίας-Λευκορωσίας. Την ίδια στιγμή ο Ερντογάν απείλησε ευθέως τον Έλληνα πρωθυπουργό πως δύναται “να ανοίξει τις πόρτες σε 5 εκατομμύρια πρόσφυγες”. Που οδηγεί αυτή η εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού ζητήματος;
Σε κάθε περίπτωση είναι απαράδεκτο να χρησιμοποιούνται ανυπεράσπιστοι άνθρωποι ως πολιτικό όπλο. Απαιτείται συνεργασία όλων των πλευρών για τον χειρισμό του θέματος, με αποτελεσματικότητα αφενός, αλλά και με ανθρωπισμό και με βάση τις Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Συνθήκες.
Το προσφυγικό και το μεταναστευτικό ζήτημα θα συνεχίσουν να μας απασχολούν και στο μέλλον. Δεν είναι κάτι που "λύνεται". Η Ιστορία του ανθρώπου είναι η Ιστορία των ανθρώπινων μετακινήσεων. Μπορεί να γίνει αντικείμενο διαχείρισης, όσο το δυνατόν καλύτερης.
-Στις σχέσεις μας με την Τουρκία όλοι μιλούν για διάλογο αλλά εξοπλίζονται ή συμμαχούν για ενδεχόμενο πόλεμο. Ποιο είναι το ουσιαστικό αποτέλεσμα και τι μέλλει γενέσθαι στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου & του Αιγαίου με την εμπλοκή συμφερόντων και των μεγάλων δυνάμεων;
Δεν έχει εφευρεθεί άλλος τρόπος επίλυσης των διεθνών διενέξεων εκτός από τον διάλογο. Ακόμα και σε προβλήματα πολύ πιο περίπλοκα από τα ελληνοτουρκικά.
Από κει και πέρα, φυσικά ο εκσυγχρονισμός των Ενόπλων Δυνάμεων δεν είναι κάτι που μπορεί να αρνηθεί κανείς. Αλλά αυτός πρέπει να γίνεται με σχεδιασμό και πρόγραμμα. Όχι ως συνέπεια σπασμωδικών αντανακλαστικών, που ενεργοποιούνται κάθε φορά που υπάρχει ένταση με την Τουρκία. Διότι κάτι τέτοιο επηρεάζει και τον τύπο των οπλικών συστημάτων που αγοράζουμε, τα οποία μπορεί να μην είναι διαχρονικά χρήσιμα για τις πραγματικές ανάγκες μας.
Το να έχουμε συμμαχίες είναι σημαντικό. Χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να προσδενόμαστε με συμμάχους, με μόνο κριτήριο ότι αυτοί επιθυμούν ανταγωνιστικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή μας με την Τουρκία. Διότι κάτι τέτοιο δεν εξυπηρετεί πραγματικά τα δικά μας συμφέροντα, αλλά μόνο τα δικά τους.
-Το Πενταπόσταγμα έγραψε πρόσφατα πως η Ελληνική & η Πολωνική αποτυχία στα σύνορα φέρνουν νέο στρατιωτικό ευρω-δόγμα, μέχρι και εκκένωση πολιτών, αφού ο Μπορέλ δήλωσε πως είναι έτοιμο το προσχέδιο της "Στρατηγικής Πυξίδας". Τι γνώμη έχετε για αυτό και την πιθανή ενεργοποίηση του Ευρωστρατού;
Η ανάδειξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ισχυρή πολιτική οντότητα αποτελεί πλέον κρίσιμο και επείγοντα στόχο. Απαιτείται η διαμόρφωση της «ευρωπαϊκής κυριαρχίας», παράλληλα με την εθνική κυριαρχία κάθε κράτους-μέλους, καθώς και της «στρατηγικής αυτονομίας» της Ε.Ε. Αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις για την ενίσχυση της γεωπολιτικής παρουσίας της Ε.Ε. στο διεθνές σκηνικό.
Για την διαμόρφωση μιας ισχυρής Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας, και για την συγκρότηση και αξιοποίηση ευρω-στρατού, θα χρειαστεί μεταφορά εθνικών αρμοδιοτήτων σε ευρωπαϊκούς θεσμούς και όργανα.
Επειδή ορισμένες χώρες-μέλη δεν θα θελήσουν να συμμετάσχουν σε Κοινή Εξωτερική Πολιτική και ειδικά σε Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας, θα διαμορφωθεί μια «συμμαχία προθύμων», με την μορφή της «ενισχυμένης συνεργασίας» -εντός της Ε.Ε.- όσων χωρών επιθυμούν. Σε μια τέτοια περίπτωση, η Ελλάδα θα πρέπει οπωσδήποτε να συμμετάσχει και σε αυτήν την μορφή του "σκληρού πυρήνα" της Ε.Ε.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Φθηνά & αξιόπιστα! Η Κύπρος εξετάζει την αγορά σερβικών πυραυλικών συστημάτων Tamnava μετά την αγορά των πυροβόλων NORA
- Με το πολιτικό φινάλε της Μέρκελ σηματοδοτείται μια νέα εποχή για την Ευρώπη; Πως διαμορφώνονται οι ισορροπίες ενόψει και των γαλλικών εκλογών, αλλά και της γαλλικής προεδρίας στην ΕΕ;
Είναι βέβαιο ότι η κα Μέρκελ υπήρξε ένα σημαντικό σημείο αναφοράς στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Η απουσία της θα δρομολογήσει αναζήτηση νέων ισορροπιών. Φυσικά, η συνεργασία Γαλλίας-Γερμανίας είναι αναντικατάστατη δύναμη προώθησης των ευρωπαϊκών στόχων. Επίσης, μετά την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε., η Ιταλία θα παίξει σοβαρό ρόλο, ειδικά με τον πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι που χαίρει ευρείας εκτίμησης.
Ο πρόεδρος Μακρόν της Γαλλίας αξιοποιεί την αποχώρηση της Γερμανίδας καγκελαρίου, για να αναδείξει το δικό του προσωπικό ανάστημα, αλλά και τον ρόλο της Γαλλίας. Ο Μακρόν είναι σήμερα ο πιο ισχυρός πολιτικά ηγέτης της Ε.Ε. Η Γαλλία είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, έχει ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις, πυρηνικά όπλα, και παίζει ρόλο στη Μεσόγειο, την Μέση Ανατολή, την Δυτική Αφρική, και τον Ειρηνικό Ωκεανό όπου έχει κτήσεις και υπερπόντια εδάφη.
Η Γαλλία αναλαμβάνει την προεδρία της ΕΕ τον Ιανουάριο. Έχει μάλιστα προγραμματίσει Σύνοδο για το καυτό θέμα της ευρωπαϊκής Άμυνας τον Φεβρουάριο. Αλλά αμέσως μετά μπαίνει στην προεκλογική περίοδο των προεδρικών εκλογών.
Γαλλία και Γερμανία είναι αλληλοσυμπληρούμενες χώρες, καθώς η Γαλλία έχει ισχυρή διεθνή θέση αλλά η οικονομία της δεν πάει καλά, ενώ η Γερμανία είναι η μεγαλύτερη χώρα της ΕΕ και η ισχυρότερη οικονομία, αλλά η διεθνής της θέση δεν της επιτρέπει να έχει ισχυρό ρόλο εκτός ΕΕ.
Ο σοσιαλδημοκράτης Όλαφ Σολτς, που αναμένεται να γίνει ο νέος καγκελάριος της Γερμανίας είναι πιο κοντά στο όραμα του Μακρόν για την μετεξέλιξη της Ευρώπης. Εφόσον επανεκλεγεί ο Μακρόν στην Γαλλία, θα ληφθούν σημαντικές αποφάσεις, αλλά στο τέλος του β΄ εξαμήνου του 2022.
-Πως κρίνετε τέλος όσα συμβαίνουν το τελευταίο διάστημα στα Βαλκάνια, σε Κόσοβο, Βοσνία αλλά και για την πολιτική αναταραχή στα Σκόπια;
Μετά από μια περίοδο σταθερότητας, παρά τις αδυναμίες, σήμερα βρισκόμαστε μπροστά σε φαινόμενα ανησυχητικά μεν, αλλά αντιμετωπίσιμα. Αρκεί να υπάρξει η αναγκαία βούληση τόσο από τους εσωτερικούς παίκτες, τόσο και από τον διεθνή παράγοντα.
Είναι αλήθεια, ότι ο εθνικισμός είναι η "εύκολη διέξοδος", όταν τα προβλήματα φαίνονται άλυτα. Οικονομικά, εργασιακά, ασφάλειας κ.α. Αυτό εντείνεται ακόμα περισσότερο όταν η Ε.Ε. δείχνει να μην μπορεί να υλοποιήσει τις διακηρύξεις της για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. Τρίτες δυνάμεις παρεμβαίνουν και βρίσκουν γόνιμο έδαφος για επιρροή και για αποσταθεροποίηση.
Κατά πρώτον, τυχόν διάλυση της κρατικής οντότητας της Βοσνίας θα ανοίξει τον ασκό του Αιόλου στην περιοχή, και γι' αυτό πρέπει να αποτραπεί πάση θυσία. Δεν μπορούμε να ξαναγυρίσουμε σε μονομερείς αποσχίσεις και νέες εθνοτικές συγκρούσεις.
Κατά δεύτερον, η διεθνής κοινότητα αναμένει από την Σερβία και το Κόσοβο να συζητήσουν για το μέλλον των σχέσεων τους, για τα οριστικά αμοιβαία αναγνωρισμένα σύνορα τους και για το καθεστώς των μειονοτήτων. Μόνο έτσι θα βρουν τον δρόμο της ευρωπαϊκής προοπτικής τους, αλλά και οικονομική ευημερία. Οι εκκρεμότητες γεννούν αστάθεια.
Τέλος, όσον αφορά τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας δεν πρέπει να τεθούν σε αμφισβήτηση, ούτε η εσωτερική Συμφωνία μεταξύ σλαβόφωνων Μακεδόνων και αλβανικής κοινότητας για διαμοιρασμό της εξουσίας, ούτε η διακρατική διμερής Συμφωνία με την Ελλάδα. Η δε Βουλγαρία οφείλει να κατανοήσει ότι το "βέτο" της στην ευρωπαϊκή προοπτική της Βόρειας Μακεδονίας δεν ωφελεί ούτε την ίδια, ούτε την περιοχή. Ο διεθνής παράγων και οι ευρωπαϊκές ηγεσίες έχουν χρέος να το καταστήσουν σαφές.
Η Ελλάδα έχει ρόλο να παίξει, αποκαθιστώντας "γέφυρες" με όλους τους παράγοντες, χωρίς προνομιακούς συνομιλητές. Όχι δείχνοντας ότι θέλει να κυριαρχήσει στην περιοχή, αλλά επιδιώκοντας να προσφέρει τις καλές υπηρεσίες της.
