Πριν από δύο μέρες το ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ αποκάλυψε πως η Κίνα χτίζει αυτοκρατορία από την στιγμή που εγκρίθηκε το μεγαλύτερο σύμφωνο ελευθέρων συναλλαγών στον κόσμο.
Το Rcep, η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου που κυριαρχείται από την Κίνα, έχει ήδη υπογραφεί λοιπόν και καλύπτει το 30% του ΑΕΠ και του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι υπογράφουσες χώρες, που πλήττονται σκληρά από την πανδημία, ελπίζουν ότι το σύμφωνο θα τους βοηθήσει να ξεφύγουν από την κρίση. Η Ινδία αρνήθηκε να συμμετάσχει. Η εμπορική συμφωνία θα ενισχύσει σε κάθε περίπτωση το γεωπολιτικό βάρος του Πεκίνου.
Αναλυτικότερα, συνολικά 15 έθνη της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού υπέγραψαν την Περιφερειακή Συνολική Οικονομική Εταιρική Σχέση (Rcep), τη μεγαλύτερη συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών στον κόσμο. Η υπογραφή πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο της ετήσιας συνόδου κορυφής του ASEAN (Ένωση χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας). Το σύμφωνο περιλαμβάνει τις 10 χώρες του ASEAN, καθώς και την Κίνα, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία και όπως προαναφέραμε καλύπτει περίπου το 30% του ΑΕΠ και του παγκόσμιου πληθυσμού. Για να τεθεί σε ισχύ, πρέπει να επικυρωθεί από τουλάχιστον έξι έθνη του ASEAN ή τρεις χώρες που δεν ανήκουν στο μπλοκ της Νοτιοανατολικής Ασίας.
Οι υπογράφουσες χώρες, που πλήττονται σκληρά από την πανδημία, ελπίζουν ότι το σύμφωνο μπορεί να τους βοηθήσει να ξεπεράσουν την τρέχουσα κρίση. Η πιο εντυπωσιακή περίπτωση είναι η Ιαπωνία, σύμμαχος των ΗΠΑ. Η ιαπωνική κυβέρνηση έλεγε ότι χωρίς την παρουσία της Ινδίας, δεν θα υπέγραφε τη συμφωνία. Στους υπολογισμούς του Τόκιο, η ινδική συμμετοχή θα αντιστάθμιζε το βάρος της Κίνας. Με την ανάγκη να επανεκκινήσουν την οικονομία τους, οι Ιάπωνες ηγέτες άλλαξαν γνώμη, συμφωνώντας να ενταχθούν σε ένα καθεστώς στο οποίο κυριαρχεί το Πεκίνο.
Η ανάγκη για ινδικό αντίβαρο γίνεται αισθητή από τα περισσότερα κράτη. Στο δελτίο τύπου μετά την υπογραφή του συμφώνου, διευκρινίζεται ότι η Ινδία μπορεί να ενταχθεί στις 15 χώρες μέλη ανά πάσα στιγμή. Το Δελχί δεν ήθελε να συμμετάσχει επειδή φοβάται την επιδείνωση του εμπορικού ελλείμματος με την Κίνα, καθώς και την επιθυμία να προστατεύσει τον γεωργικό του τομέα από τον ανταγωνισμό από χώρες όπως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία.
Για τους αναλυτές, το RCEP δεν θα αντισταθμίσει τις αρνητικές συνέπειες που προκαλούνται από την πιθανή παράταση του εμπορικού πολέμου μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας. Ωστόσο, θα ενισχύσει το γεωπολιτικό και στρατηγικό βάρος του Πεκίνου, το οποίο έχει ήδη αυξηθεί μετά την έναρξη της πρωτοβουλίας Belt and Road το 2013. Οι Κινέζοι μπορούν τώρα να υπαγορεύσουν νέους κανόνες για ένα μεγάλο τμήμα του παγκόσμιου εμπορίου. Το νέο σύμφωνο περιέχει αναφορές στην προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και κοινές αρχές σε τομείς όπως οι τηλεπικοινωνίες, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, οι δημόσιες προσφορές και οι διαδικτυακές πωλήσεις.
Ωστόσο, όσον αφορά το άνοιγμα των αγορών, η CEP είναι πολύ κάτω από τα επίπεδα που καθορίζονται σε άλλες συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου. Θα εξαλείψει τους δασμούς στο 91% των προϊόντων, πολύ λιγότερο από τη Συνολική και Προοδευτική Συμφωνία για την Υπερ-Ειρηνική Εταιρική Σχέση (Cptpp), τον διάδοχο δηλαδή της Δια-Ειρηνικής Εταιρικής Σχέσης (Tpp) που ήθελε ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα , και την εμπορική συνθήκη μεταξύ Ιαπωνίας και Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πάντως πολύ σημαντικό είναι πως η συμφωνία δεν λέει τίποτα για το σεβασμό των περιβαλλοντικών προτύπων και των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Αυτά τα δύο θέματα ήταν αναπόσπαστο μέρος του TPP. Η μεγάλη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου υπογράφηκε το 2016 από τις ΗΠΑ και 11 άλλες χώρες στην περιοχή του Ειρηνικού. Αυτό, το οποίο αντιπροσώπευε το 40% του παγκόσμιου εμπορίου, θεωρήθηκε από την κυβέρνηση Ομπάμα ως εργαλείο ήπιας δύναμης για τον περιορισμό της κινεζικής ανάπτυξης. Στην αρχή της θητείας του, ο Τραμπ αποχώρησε από το σύμφωνο, το οποίο τέθηκε σε ισχύ χωρίς την Ουάσιγκτον τον Δεκέμβριο του 2018: επτά από τις χώρες που προσχώρησαν σε αυτό είναι επίσης μέλη του CPP.
Οι παρατηρητές σημειώνουν ότι η απουσία κανονισμών για την προστασία των εργαζομένων και του περιβάλλοντος βλάπτει την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ευνοώντας το κοινωνικό και περιβαλλοντικό ντάμπινγκ. Με χαμηλούς μισθούς και δικαιώματα, και λιγότερους περιβαλλοντικούς περιορισμούς, τα κράτη της Κίνας και του ASEAN μπορούν να συνεχίσουν να εξάγουν σε χαμηλότερες τιμές από ό, τι οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι ανταγωνιστές....
