Εξαίρεση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο συνιστά σταθερά τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα, καθώς είναι η μόνη χώρα από την Ε.Ε. των 27 στην οποία ο κατώτατος μισθός παραμένει χαμηλότερος από τα επίπεδα του 2010. Παρά την αύξηση του 2019, τα σημάδια της κρίσης (μείωση των ελάχιστων απολαβών κατά 22% το 2012) εξακολουθούν να είναι ορατά στο μέτωπο των μισθών.
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ε.Ε. των 27 η οποία εμφανίζει μειωμένο κατώτατο μισθό τον Ιανουάριο του 2020 συγκριτικά με τον Ιανουάριο του 2010 και μάλιστα κατά 12% (αν η μείωση απλώνονταν σε όλη την 10ετία τότε θα μιλούσαμε για μια μέση ετήσια μείωση της τάξης του 1,3%). Σημειωτέον πως η έρευνα της Eurostat συγκρίνει τις σημερινές αποδοχές με τον κατώτατο μισθό των 739,56 ευρώ, που ίσχυε από 1/5/2009 έως 1/7/2011, πριν δηλαδή την αύξηση που δόθηκε τον Ιούλιο του 2011 κατά 1,6% στη βάση της τελευταίας Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) με μισθολογικούς όρους. Αυτός ο μισθός των 739 ευρώ – ο οποίος το 2011 έγινε 751 ευρώ για να μειωθεί το 2012 στα 586 ευρώ – συγκρίνεται με τον κατώτατο που ισχύει από τον Φεβρουάριο του 2019, δηλαδή με τα 650 ευρώ. Επειδή ο ελληνικός μισθός καταβάλλεται 14 φορές το χρόνο λόγω των Δώρων – όπως συμβαίνει επίσης στην Ισπανία και την Πορτογαλία – η συγκρίσιμη ονομαστική τιμή του ανεβαίνει στα 758€ (650€ συν 1/12 από τα δώρα).
Το πρόσημο της μεταβολής των ελάχιστων μισθών την τελευταία 10ετία είναι θετικό παντού πλην της Ελλάδας, ακόμη και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες που εφήρμοσαν μνημόνιο, όπως είναι η Πορτογαλία. Βέβαια σε ονομαστική τιμή και χωρίς να λάβει υπόψη του κανείς την αγοραστική δύναμη, ο μισθός της Ελλάδας παραμένει σε μεσαία προς σχετικά καλά επίπεδα, συγκρινόμενος πάντα σε απόλυτες τιμές με τους βασικούς μισθούς στην υπόλοιπη Ευρώπη και επειδή καταβάλλεται 14 και όχι 12 φορές τον χρόνο λόγω των Δώρων.
Αναλυτικά, η μεγαλύτερη αύξηση την τελευταία 10ετία καταγράφεται στην Ρουμανία, η οποία μεταφραζόμενη σε ετήσια βάση κυμαίνεται κοντά στο 12,5% ανά χρονιά. Αντίστοιχα σημαντική είναι η αύξηση και στην Λιθουανία η οποία σε ετήσιο επίπεδο κυμαίνεται στο 10,1%. Την ίδια στιγμή χώρες των Βαλκανίων και του πρώην ανατολικού μπλοκ – όπου φυσικά οι μισθοί ήταν σε δυσθεώρητα χαμηλά επίπεδα το 2010 – εμφανίζουν εξίσου σημαντικές αυξήσεις μισθών κάθε χρόνο την τελευταία 10ετία :
Βουλγαρία – 9,8% σε ετήσια βάση. Ο μισθός από 122,71€ έφτασε στα 311,89€. Σωρευτική αύξηση 154%
Εσθονία – 7,7% σε ετήσια βάση. Ο μισθός από 278,02€ έφτασε στα 584€. Σωρευτική αύξηση 110%
Τσεχία – 6,7% σε ετήσια βάση. Ο μισθός από 302,19€ έφτασε στα 574,62€. Σωρευτική αύξηση 90%
Πολωνία – 6,6% σε ετήσια βάση. Ο μισθός από 320,87€ έφτασε στα 610,79€. Σωρευτική αύξηση 90%
Σλοβακία – 6,5% σε ετήσια βάση. Ο μισθός από 307,7€ έφτασε στα 580€. Σωρευτική αύξηση 88,5%
Αυξήσεις όμως καταγράφονται την τελευταία 10ετία και σε χώρες με ιδιαίτερα υψηλούς μισθούς σε ονομαστική τιμή, όπως οι ανεπτυγμένες χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Ειδικότερα :
Βέλγιο – σωρευτική αύξηση 10ετίας 14,8%. Ο μισθός από 1.387€ το 2010 έφτασε στα 1.593€ το 2020.
Γαλλία – σωρευτική αύξηση 10ετίας 14,5%. Ο μισθός από 1.343€ το 2010 έφτασε στα 1.539€ το 2020.
Λουξεμβούργο – σωρευτική αύξηση 10ετίας 27,2%. Ο μισθός από 1.682€ το 2010 έφτασε στα 2.141€ το 2020.
Ολλανδία – σωρευτική αύξηση 10ετίας 16,2%. Ο μισθός από 1.407€ το 2010 έφτασε στα 1.635€ το 2020.
Ιρλανδία – σωρευτική αύξηση 10ετίας 13,3%. Ο μισθός από 1.461€ το 2010 έφτασε στα 1.656€ το 2020.
Γενναία αύξηση καταγράφεται και στο Ηνωμένο Βασίλειο που πλέον είναι εκτός Ε.Ε. Η σωρευτική αύξηση του κατώτατου μισθού την τελευταία 10ετία αγγίζει το 48,5%, καθώς ο ελάχιστος μισθός των 1.076€ το 2010 έγινε 1.598€ το 2020. Αντίστοιχα, στις ΗΠΑ ο ελάχιστος μισθός αυξήθηκε κατά 28% ανάμεσα στο 2010 και στο 2020, καθώς από 872€ έφτασε στα 1.118€. Στην Τουρκία οι ελάχιστες αποδοχές ενός μισθωτού είναι σήμερα 440,29 ευρώ το μήνα και αυξήθηκαν από το 2010 κατά 30%, όταν ήταν 338,33 ευρώ.
Αυξήσεις επίσης καταγράφονται την τελευταία 10ετία και σε «συγκρίσιμες» με την Ελλάδα χώρες (σε Ισπανία και Πορτογαλία καταβάλλονται 14 μισθοί το χρόνο):
Πορτογαλία – σωρευτική αύξηση 10ετίας 33,6%. Ο μισθός από 475€ (554,17€ αν συμπεριληφθεί και η αναλογία των δώρων) το 2010 έφτασε στα 635€ (740,83€ αν συμπεριληφθεί και η αναλογία των δώρων) το 2020.
Ισπανία – σωρευτική αύξηση 10ετίας 42,2%. Ο μισθός από 632,5€ (738€ αν συμπεριληφθεί και η αναλογία των δώρων) το 2010 έφτασε στα 900€ (1.050€ αν συμπεριληφθεί και η αναλογία των δώρων) το 2020.
Σε απόλυτες τιμές
Σε απόλυτες τιμές, τα στοιχεία της Eurostat κατατάσσουν τις χώρες της Ε.Ε. των 27 σε 3 ταχύτητες :
Στην πρώτη ταχύτητα ανήκουν χώρες με κατώτατο μισθό κάτω των 500€ : Βουλγαρία (312€), Λετονία, Ρουμανία και Ουγγαρία (487€).
Στην δεύτερη ταχύτητα ανήκουν χώρες με κατώτατο μισθό 500€ έως 1.000€ : Κροατία (546€), Τσεχία, Σλοβακία, Εσθονία, Λιθουανία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Μάλτα και Σλοβενία (941€).
Στην τρίτη ταχύτητα ανήκουν χώρες με κατώτατο μισθό πάνω από 1.000€ : Ισπανία (1.050€), Γαλλία, Γερμανία (1.584€ τον Ιανουάριο του 2020 αλλά χωρίς διαθέσιμα στοιχεία για τον Ιανουάριο του 2010), Βέλγιο, Ολλανδία, Ιρλανδία και Λουξεμβούργο (2.142€).
Πόσοι αμείβονται με τον κατώτατο μισθό
Το ποσοστό των εργαζομένων που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό μπορεί να διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα. Συνδυάζοντας τα μικροστοιχεία από τις δύο τελευταίες τετραετείς έρευνες για τη διάρθρωση των αποδοχών με το επίπεδο των κατώτατων μισθών που ίσχυαν εκείνη τη χρονική στιγμή (Οκτώβριος 2010 και 2014), η Eurostat κάνει μια εκτίμηση των εν λόγω ποσοστών. Για λόγους συγκρισιμότητας, το πεδίο περιορίστηκε σε εργαζομένους πλήρους απασχόλησης και ηλικίας 21 ετών και άνω, οι οποίοι εργάζονται σε επιχειρήσεις με τουλάχιστον 10 εργαζομένους, με εξαίρεση τον τομέα της δημόσιας διοίκησης, της άμυνας και της υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης. Επιπλέον, από τις μηνιαίες αποδοχές εξαιρέθηκαν οι αποδοχές από υπερωρίες και βάρδιες.
Τον Οκτώβριο του 2014, το ποσοστό των εργαζομένων που αμείβονταν με λιγότερο από το 105% του εθνικού κατώτατου μισθού υπερέβαινε το 7,0 % σε δέκα κράτη μέλη της ΕΕ τα οποία διέθεταν κατώτατο μισθό και συγκεκριμένα: τη Σλοβενία (19,1 %), τη Ρουμανία (15,7 %), την Πορτογαλία (13,0 %), την Πολωνία (11,7 %), τη Βουλγαρία (8,8 %); τη Γαλλία (8,4 %), τη Λιθουανία (8,1 %), τη Λετονία (7,9 %), την Ελλάδα (7,7 %) και την Κροατία (7,1 %). Στο Βέλγιο (0,4 %) καταγράφεται το χαμηλότερο ποσοστό εργαζομένων των οποίων οι αποδοχές είναι μικρότερες από το 105 % του εθνικού κατώτατου μισθού, ενώ το ποσοστό των εργαζομένων στα υπόλοιπα δέκα κράτη μέλη που αμείβονται λιγότερο από το ποσό αυτό κυμαινόταν από 1,0 % (Ισπανία) έως 5,8 % (Λουξεμβούργο).
