Ακόμη και μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η Ρωσία και οι ΗΠΑ συνέχιζαν να βρίσκουν σημεία αντιπαράθεσης και τριβής, μικρά ίσως σε σχέση με όσα τους χώριζαν παλαιότερα, αλλά και πάλι συμβολικά.
Ένα από αυτά η καχυποψία των ρωσικών αρχών απέναντι στους Αμερικανούς δημοσιογράφους και το ρεπορτάζ τους. Ακριβώς όπως συνέβη στην περίπτωση του Έβαν Γκέρσκοβιτς, δημοσιογράφου της Wall Street Journal, που κρατείται εδώ και ένα χρόνο με κατηγορίες για κατασκοπεία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πέθανε η δημοσιογράφος Όλγα Κολιάτσου - Η ανακοίνωση της ΕΣΗΕΑ
Ο 32χρονος Γκέρσκοβιτς συνελήφθη στο Γεκατερίνεμπουργκ, περίπου 1.600 χιλιόμετρα ανατολικά από τη Μόσχα, το οποίο επισκεπτόταν για ρεπορτάζ. Κατά τις ρωσικές αρχές, πιάστηκε επ’αυτοφώρω κατέχοντας υλικό με απόρρητες πληροφορίες. Ήταν ο πρώτος Αμερικανός δημοσιογράφος που συνελήφθη από τη Ρωσία μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Αν κρίνουμε από άλλες περιπτώσεις Αμερικανών κρατουμένων στη Ρωσία, ο Γκέρσοβιτς μπορεί να περάσει αρκετό χρόνο στις ρωσικές φυλακές. Δεν θα είναι εύκολο να αποδείξει ότι δεν ισχύουν όσα του καταμαρτυρούν – γιατί το ρωσικό σύστημα είναι δύσπιστο και γιατί η κατηγορία βαριά και οι απαλλαγές από αυτή είναι σπάνιες.
«Θα ήθελα να πάει στο σπίτι του μια μέρα, ειλικρινά το λέω». Τα λόγια ανήκουν στον Βλαντίμιρ Πούτιν, τα είπε την περασμένη εβδομάδα. Μπορεί να τα πιστέψει κανένας;
Κοινή είναι η πεποίθηση ότι η Μόσχα κρατά τον δημοσιογράφο σαν διαπραγματευτικό χαρτί για να αποσπάσει από τις ΗΠΑ ανταλλάγματα.
Σήμερα ο δημοσιογράφος κρατείται στη φυλακή Λεφόρτοβο στη Μόσχα, στην οποία ήδη την εποχή των τσάρων κρατούνταν αντιρρησίες και πολιτικοί κρατούμενοι και στα χρόνια του Στάλιν τα βασανιστήρια και οι εκτελέσεις ήταν καθημερινότητα. Η ποινή του Γκέρσκοβιτς μπορεί να φτάσει ακόμη και σε 20 χρόνια κάθειρξη.
Έχει εμφανιστεί πολλές φορές σε δικαστήρια – κάποιες φορές στη διαδικασία υπάρχουν και κάμερες, όχι απαραίτητα και δημοσιογράφοι.
Η Μόσχα, όπως σημειώνει το BBC, έχει αφήσει να εννοηθεί ότι κάτι ζητά για την απελευθέρωση του Γκέρσκοβιτς. Αυτό φαίνεται να είναι ένας πράκτορας της FSB, της υπηρεσίας που διαδέχτηκε την KGB, ο Βαντίμ Κρασίκοφ, ο οποίος έχει καταδικαστεί στη Γερμανία για ισόβια για μια δολοφονία.
«Είναι αρκετά καθαρό ότι οι ρωσικές αρχές τον διάλεξαν για να τον ανταλλάξουν», πιστεύει η Έμμα Τάκερ, διευθύντρια σύνταξης της WSJ, εξηγώντας ότι είναι ένα παράδειγμα της διπλωματίας των ομήρων, αν και «δεν υπάρχει τίποτα διπλωματικό σε αυτό που συμβαίνει».
«Ο Έβαν είναι όμηρος, ένα διαπραγματευτικό χαρτί» λέει η Τάκερ. Προσθέτει ότι η Ρωσία «συγκεντρώνει» Αμερικανούς σε φυλακές για να τους ανταλλάξει αργότερα: ο Γκέρσκοβιτς, ο πρώην πεζοναύτης Πολ Γουίλαν, η επίσης δημοσιογράφος Αλσού Κουρμάσεβα που συνελήφθη όταν πήγε στη Ρωσία για να δει την άρρωστη μητέρα της αλλά τελικά κατηγορήθηκε για διάδοση ψευδών πληροφοριών.
Αυτό γιατί η Μόσχα γνωρίζει η Ουάσινγκτον είναι έτοιμη να μπει στη λογική των ανταλλαγών, όπως συνέβη με τη μπασκετμπολίστρια Μπρίτανι Γκράινερ η οποία συνελήφθη για την κατοχή ελαίου κάνναβης και ανταλλάχθηκε με έναν έμπορο όπλων.
Ο πρόεδρος Μπάιντεν κατανοεί ότι έχει πέσει στην παγίδα της ανταλλαγής.
Η Ουάσινγκτον θα κάνει τη Μόσχα να πληρώσει το τίμημα για τις «αποκρουστικές απόπειρές» της να χρησιμοποιεί Αμερικανούς ως διαπραγματευτικά χαρτιά, δήλωσε την Παρασκευή. «Όπως έχω πει στους γονείς του Έβαν, δεν θα σταματήσω να ελπίζω. Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε καθημερινά για να εξασφαλίσουμε την απελευθέρωσή του», ανέφερε ο Αμερικανός πρόεδρος.
Το Κρεμλίνο συστήνει -και στις ΗΠΑ- διακριτικότητα. Δεν πρέπει να δημοσιοποιείται τίποτε όταν πρόκειται για συζητήσεις για πιθανές ανταλλαγές κρατουμένων, όπως στην περίπτωση του Γκέρσκοβιτς, δήλωνε την Πέμπτη, αναγνωρίζοντας ότι υπάρχουν επαφές.
Διέξοδος με τις επιστολές
Όπως και αν έχει, η διπλωματία των ομήρων παίρνει χρόνο για να λειτουργήσει.
Μέχρι την πολυπόθητη ώρα της απελευθέρωσης (την Τρίτη, ρωσικό δικαστήριο παρέτεινε μέχρι τις 30 Ιουνίου την κράτησή του), τα γράμματα είναι μια πραγματική γραμμή ζωής για τον Γκέρσκοβιτς, λέει η Λιν Τρέισι, η πρέσβης των ΗΠΑ στη Ρωσία, ένα από τα λίγα πρόσωπα που τον έχουν δει.
«Τα καταφέρνει, είναι καλά στην υγεία του», λέει και προσθέτει ότι η αλληλογραφία τον κρατά ζωντανό και του δίνει τη δυνατότητα να εστιάζει σε κάτι.
Η αδελφή του Ντανιέλ λεει στο BBCπώς η επικοινωνία τους είναι συχνή μέσω επιστολών.
Για να αποφορτίζουν λίγο το βαρύ κλίμα, τα αδέλφια προσπαθούν να κάνουν και λίγο χιούμορ. «Τον ρώτησα αν μπορώ να δω το Dune», λέει η Ντανιέλ για το δεύτερο μέρος της ταινίας που παίζεται αυτές τις ημέρες στους κινηματογράφους. «Αισθάνομαι ενοχές που το βλέπω γιατί αυτός δεν μπορεί», λέει.
