Από τη δηλητηρίαση του πρώην πράκτορα της KGB Αλεξάντερ Λιτβινένκο μέχρι τον θάνατο στη φυλακή του ηγέτη της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι, πολλοί επικριτές του Βλαντιμίρ Πούτιν έχουν πεθάνει, ενώ άλλοι βρίσκονται στη φυλακή ή στην εξορία. Το Κρεμλίνο αρνείται συστηματικά την ανάμειξη.
Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δεν θα αντιμετωπίσει καμία απειλή στις ρωσικές εκλογές του 2024, γιατί όσοι ήσαν επικριτές του έχουν πεθάνει. Ο πιο πρόσφατα ήταν ο φυλακισμένος ηγέτης της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι,όπως αναφέρει το news.sky.com
Κατά τη διάρκεια των δύο δεκαετιών του στην εξουσία του στο Κρεμλίνο, αρκετοί από τους αντιπάλους του Πούτιν είχαν λίγο ή πολύ την ίδια μοίρα.
Ποιοι είναι οι άνθρωποι που τόλμησαν να μιλήσουν εναντίον του κ. Πούτιν ή να αψηφήσουν το Κρεμλίνο και πού βρίσκονται τώρα;
Ο Αλεξέι Ναβάλνι εμφανίζεται σε σύνδεση βίντεο από την αποικία του IK-3
Αλεξέι Ναβάλνι
Γεννημένος από ιδιοκτήτες εργοστασίων σε ένα χωριό δυτικά της Μόσχας, ο Αλεξέι Ναβάλνι έγινε ίσως ο πιο διάσημος επικριτής της εποχής του Πούτιν στην εξουσία.
Ο πολιτικός του ακτιβισμός, συμπεριλαμβανομένων των εκτεταμένων ερευνών του για τη διαφθορά υψηλού επιπέδου και της υποψηφιότητας του για δήμαρχος της Μόσχας, κέρδισε τη φήμη - και πολλοί πίστευαν ότι αποτελούσε απειλή για τον κ. Πούτιν.
Ήταν τον Αύγουστο του 2020 όταν ο αγώνας του εναντίον του Ρώσου προέδρου έγινε πρωτοσέλιδο παγκόσμια.
Ο κ. Ναβάλνι αρρώστησε βαριά σε πτήση από τη Σιβηρία στη Μόσχα και μεταφέρθηκε, σε κώμα, στο Βερολίνο.
Η ομάδα του κατηγόρησε το Κρεμλίνο ότι τον δηλητηρίασε, μια κατηγορία που το Κρεμλίνο αρνήθηκε.
Οι Γερμανοί γιατροί επιβεβαίωσαν ότι είχε δηλητηριαστεί με novichok - έναν νευρικό παράγοντα της σοβιετικής εποχής - και η ανάρρωσή του κράτησε μήνες.
Παρά τον κίνδυνο, ο κ. Ναβάλνι επέλεξε να επιστρέψει στη Ρωσία όπου αργότερα συνελήφθη, καταδικάστηκε με κατηγορίες που λέει ότι είχαν πολιτικά κίνητρα και στάλθηκε σε μια ρωσική ποινική αποικία .
Ρώσοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι ο Ναβάλνι πέθανε στη φυλακή .
Ο Μπόρις Ναντεζντίν μιλά στη Μόσχα
Μπόρις Ναντεζντίν
Ο πολιτικός της αντιπολίτευσης Μπόρις Ναντεζντίν είχε δηλώσει ότι θα είναι υποψήφιος εναντίον του Πούτιν στις προεδρικές εκλογές του 2024.
Παρά τις αμφιβολίες ότι ο 60χρονος θα μπορούσε να παρουσιάσει μια σοβαρή πρόκληση στον νυν ηγέτη, ο κ. Ναντεζντίν είπε ότι είχε συγκεντρώσει περισσότερες από 200.000 υπογραφές από όλη τη Ρωσία.
Είχε εκπλήξει ορισμένους αναλυτές με την έντονη κριτική του σε αυτό που το Κρεμλίνο αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία, αποκαλώντας τον πόλεμο «μοιραίο λάθος» και δεσμευόμενος να προσπαθήσει να τον τερματίσει μέσω διαπραγματεύσεων.
Στις 8 Φεβρουαρίου, είπε ότι τον είχαν αποκλείσει από τη συμμετοχή στις εκλογές και η Κεντρική Εκλογική Επιτροπή είπε ότι βρήκε «παρατυπίες» στις υπογραφές που είχε συγκεντρώσει η εκστρατεία του.
Ορκίστηκε να προσφύγει στο ανώτατο δικαστήριο της Ρωσίας, προσθέτοντας: «Η συμμετοχή στις προεδρικές εκλογές του 2024 είναι η πιο σημαντική πολιτική απόφαση της ζωής μου. Δεν εγκαταλείπω τις προθέσεις μου».
Μιλώντας στο Sky News πέρυσι, ο κ. Ναντεζντίν είπε ότι δεν φοβάται να μιλήσει "επειδή έχω μεγάλη ζωή" και είχε αντιμετωπίσει το θάνατο πολλές φορές.
Από πωλητής χοτ ντογκ μέχρι αρχηγός μισθοφόρων του Ομίλου Βάγκνερ
Γιεβγκένι Πριγκόζιν
Από πωλητής χοτ-ντογκ ο Γιεβγκένι Πριγκόζιν έγινε το αφεντικό ενός ιδιωτικού στρατού.
Οι μισθοφόροι του Ομίλου Wagner ήταν διαβόητοι τόσο για τη βαναυσότητά τους στην Ουκρανία όσο και για την επιρροή τους στην Αφρική.
Ο Πριγκόζιν γινόταν όλο και πιο τολμηρός στην κριτική του για τον ρωσικό στρατό και την ανώτατη διοίκηση του.
Συντρίμμια του ιδιωτικού αεροσκάφους που συνετρίβη με τον Γιεβγκένι Πριγκόζιν
Όταν οι δυνάμεις του ξεκίνησαν πορεία προς τη Μόσχα από τη νότια πόλη Ροστόφ, φαινόταν να είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για τον κ. Πούτιν εδώ και δεκαετίες, αλλά η προφανής απόπειρα πραξικοπήματος σταμάτησε στα μισά του δρόμου προς την πρωτεύουσα .
Τον Αύγουστο του 2023, πέθανε όταν το ιδιωτικό αεροπλάνο στο οποίο επέβαινε συνετρίβη βόρεια της Μόσχας , εγείροντας υποψίες για εμπλοκή του Κρεμλίνου.
Το Κρεμλίνο αρνήθηκε ότι δολοφόνησε τον Πριγκόζιν, χαρακτηρίζοντας τις κατηγορίες για εμπλοκή του Πούτιν «απόλυτο ψέμα».
Μια αναμνηστική συγκέντρωση στην Αγία Πετρούπολη για τη δημοσιογράφο Anna Politkovskaya το 2009
Άννα Πολιτκόφσκαγια
H Άννα Πολιτκόφσκαγια πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε στο κτίριο που διέμενε ανήμερα των γενεθλίων του Βλαντίμιρ Πούτιν, στις 7 Οκτωβρίου 2006
Δίπλα στο νεκρό σώμα της μέσα στο ασανσέρ της πολυκατοικίας που διέμενε ήταν πεταμένο ένα περίστροφο Μακάροφ, το χαρακτηριστικό όπλο των κατά παραγγελίαν δολοφονιών στη Ρωσία και τέσσερις κάλυκες από σφαίρες, δυο από αυτές την τραυμάτισαν στο στήθος, η άλλη βρέθηκε στον ώμο της και μία στο κεφάλι που πυροβολήθηκε σχεδόν εξ επαφής.
Ήταν ρωσίδα δημοσιογράφος και πολεμική ανταποκρίτρια, σφοδρή επικρίτρια του προέδρου Πούτιν και του πολέμου στην Τσετσενία.
Η Άννα πλήρωσε με τη ζωή της την ασταμάτητη ενόχληση προς την εξουσία και την κυβέρνηση. Για επτά χρόνια, αρνιόταν να εγκαταλείψει τις αναφορές για τον πόλεμο παρά τις πολυάριθμες πράξεις εκφοβισμού και βίας. Συνελήφθη από ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις στην Τσετσενία και υποβλήθηκε σε μια εικονική εκτέλεση.
Δυο χρόνια πριν τη δολοφονία της ενώ επιχείρησε να ταξιδέψει από τη Μόσχα στο βόρειο Καύκασο για να καλύψει τη δραματική κατάληψη του σχολείου στο Μπεσλάν, είχε υποστεί σοβαρή δηλητηρίαση όταν ήπιε στο αεροπλάνο ένα φλιτζάνι τσάι που της είχε δώσει μια αεροσυνοδός της Aeroflot και μεταφέρθηκε σε σοβαρή κατάσταση στο νοσοκομείο. Η ίδια είχε αποδώσει τότε τη δηλητηρίαση αυτή στις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες.
Ο κ. Πούτιν περιέγραψε τη δολοφονία ως «αποτρόπαια και σκληρή» και σχολίασε ότι ο θάνατός της προκάλεσε περισσότερα προβλήματα στο Κρεμλίνο.
Μπόρις Νεμτσόφ
Υπήρξε σφοδρός επικριτής του Βλαντιμίρ Πούτιν
Ο Νεμτσόφ πυροβολήθηκε καθώς περπατούσε με την σύντροφο του κοντά στο Κρεμλίνο. Πέντε Τσετσενοι καταδικάστηκαν για τη δολοφονία του, ενώ ένας από τους δράστες εκτίει ποινή 20 ετών.
Ο Ζαούρ Νταντάγιεφ, αξιωματικός του ηγέτη της Τσετσενίας και σύμμαχος των δυνάμεων ασφαλείας του Ραμζάν Καντίροφ, κρίθηκε ένοχος για τις θανατηφόρες βολές.
Το Κρεμλίνο αρνήθηκε ανάμειξη στη δολοφονία.
Αλεξάντερ Λιτβινένκο
Πρώην πράκτορας της ρωσικής υπηρεσίας ασφαλείας FSB, ο Αλεξάντερ Λιτβινένκο διέφυγε από τη Ρωσία και τελικά απέκτησε τη βρετανική υπηκοότητα.
Κατηγόρησε τον κ. Πούτιν για διαφθορά και τον κατηγόρησε επίσης για τις περιβόητες βομβιστικές επιθέσεις σε διαμερίσματα στη Μόσχα, τις οποίες ο κ. Πούτιν, τότε πρωθυπουργός, είχε χρησιμοποιήσει ως αφορμή για να ξεκινήσει ο Δεύτερος Πόλεμος της Τσετσενίας το 1999.
Ο Λιτβινένκο πέθανε τον Νοέμβριο του 2006, εβδομάδες αφότου ήπιε τσάι που είχε δηλητηριαστεί με πολώνιο-210, ένα σπάνιο και πολύ ισχυρό ραδιενεργό ισότοπο .
Το δηλητήριο το ήπιε κατά τη διάρκεια συνάντησης με δύο Ρώσους κατασκόπους στο ξενοδοχείο Millennium στο Λονδίνο και η δολοφονία πιστεύεται ότι υπογράφηκε από τον ίδιο τον Πούτιν . Η Ρωσία αρνείται όπως πάντα οποιαδήποτε ανάμειξη.
Γκάρι Κασπάροφ
Ένας από τους μεγαλύτερους σκακιστές όλων των εποχών, ο Γκάρι Κασπάροφ ζει εξόριστος στη Νέα Υόρκη από το 2013.
Ο πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής είχε γίνει παθιασμένος ακτιβιστής κατά της κυβέρνησης του κ. Πούτιν και συμμετείχε σε μερικές από τις μαζικές διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης που οργάνωσε ο Αλεξέι Ναβάλνι.
Έχει πει ότι φοβάται ότι θα συλληφθεί εάν επιστρέψει στη Ρωσία .
Ραβίλ Μαγκάνοφ
Ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της δεύτερης μεγαλύτερης ρωσικής πετρελαϊκής εταιρείας Lukoil, Ραβίλ Μαγκάνοφ είχε επικρίνει ανοιχτά τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Σε μια δήλωση του τον Μάρτιο του 2022, ζήτησε «τον τερματισμό της ένοπλης σύγκρουσης» και εξέφρασε «ειλικρινή συλλυπητήρια για όλα τα θύματα».
«Υποστηρίζουμε σθεναρά την κατάπαυση του πυρός και την διευθέτηση των προβλημάτων μέσω σοβαρών διαπραγματεύσεων και διπλωματίας».
Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, ο 67χρονος κ. Μαγκάνοφ πέθανε αφού έπεσε από το παράθυρο του έκτου ορόφου στο Κεντρικό Κλινικό Νοσοκομείο στη Μόσχα.
Πολ Κλέμπνικοφ
Ο ρωσικής καταγωγής 41χρονος Αμερικανός δημοσιογράφος Πολ Κλέμπνικοφ, επικεφαλής της ρωσικής έκδοσης του περιοδικού «Φορμπς» δολοφονήθηκε στο κέντρο της Μόσχας, έξω από τα γραφεία του περιοδικού, τον Ιούλιο του 2004.
Αμέσως μετά τη δολοφονία του έγινε πολύς λόγος για πιθανή σύνδεση της εκτέλεσής του με τη δουλειά του στο «Φόρμπς». Δύο μήνες πριν, ο Κλέμπνικοφ είχε δημοσιεύσει έναν κατάλογο με τους 100 πλουσιότερους ανθρώπους της Ρωσίας, κάτι που λέγεται πως ενόχλησε πολλούς από την επιχειρηματική ελίτ της χώρας.
Υπήρξαν όμως και πολλές φήμες για το βιβλίο του Κλέμπνικοφ, «Συνομιλίες με έναν βάρβαρο», στο οποίο ασκούσε κριτική στον Νουκάγιεφ και άλλους Τσετσένους αντάρτες.
Ναταλία Εστεμίροβα
Η Νατάλια Εστεμίροβα απήχθη από αγνώστους στις 15 Ιουλίου 2009 από την οικία της στην πρωτεύουσα της Τσετσενίας, Γκρόζνυ, και το πτώμα της βρέθηκε λίγες ώρες αργότερα στην γειτονική Ινγκουσέτια.
Είχε πυροβοληθεί στο κεφάλι και στο στήθος. Ο Ρώσος πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ, την ημέρα της κηδείας, υποσχέθηκε οτι θα διεξαχθούν όλες οι απαιτούμενες έρευνες για την εύρεση και την τιμωρία των ενόχων της στιγνής δολοφονίας.
Η Ναταλία Εστεμίροβα, δραστήρια ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τσετσενία και μητέρα ενός παιδιού, είχε συνεργαστεί και με την δημοσιογράφο Αννα Πολιτόφσκαγια, που δολοφονήθηκε το 2006 στη Μόσχα. Είχε δουλέψει επίσης και με τον Στανισλάβ Μαρκέλοφ, που δολοφονήθηκε τον Ιανουάριο στη ρωσική πρωτεύουσα.
Ντένις Βορονένκοφ
Πρώην Ρώσος πολιτικός, ο Ντένις Βορονένκοφ ήταν επικριτής του κ. Πούτιν.
Μέλος της κομμουνιστικής παράταξης στην κάτω βουλή του ρωσικού κοινοβουλίου, ο κ. Βορονένκοφ διέφυγε στην Ουκρανία το 2016 και του δόθηκε η ουκρανική υπηκοότητα.
Πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε στο Κίεβο τον Μάρτιο του 2017.
Ο τότε πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο περιέγραψε τη δολοφονία του ως "πράξη κρατικής τρομοκρατίας" από τη Ρωσία - μια κατηγορία που απορρίφθηκε από το Κρεμλίνο.
Μπόρις Μπερεζόφσκι
Ο πρώην δισεκατομμυριούχος Μπόρις Μπερεζόφσκι ζούσε εξόριστος στη Βρετανία από το 2000 όταν βρέθηκε νεκρός το 2013 .
Έκανε την περιουσία του στη Ρωσία τη δεκαετία του 1990 κατά τη διάρκεια μαζικών εκποιήσεων κρατικών περιουσιακών στοιχείων μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
Κάποτε ήταν απίστευτα πλούσιος, στα τελευταία του χρόνια
Ο Τζέιμς Νίξεϊ, επικεφαλής του προγράμματος του Τσάθαμ Χάουζ για τη Ρωσία, τον περιέγραψε προηγουμένως ως «τον πιο σκληρό επικριτή κατά του Κρεμλίνου και του Πούτιν από τους ολιγάρχες».
«Ήταν σίγουρα πρόθυμος να ξοδέψει τα χρήματά του, όσα λίγα του είχαν απομείνει, σε μια προσπάθεια να τα χρησιμοποιήσει για να τερματίσει το σημερινό καθεστώς στη Ρωσία».
ο Μπερεζόφσκι βρέθηκε νεκρός στο μπάνιο στο σπίτι του στο Σάρεϊ. Είχε υποστεί οξύ καρδιακό επεισόδιο μία εβδομάδα πριν.
Σεργκέι Σκριπάλ
Πρώην συνταγματάρχης της ρωσικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών πριν φύγει το 1999, ο Σεργκέι Σκριπάλ συνέχισε να εργάζεται στο υπουργείο Εξωτερικών της χώρας μέχρι το 2003.
Συνελήφθη στη Μόσχα ένα χρόνο αργότερα και ομολόγησε ότι είχε στρατολογηθεί από τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες το 1995.
Είπε ότι είχε δώσει πληροφορίες στις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες για Ρώσους πράκτορες στην Ευρώπη με αντάλλαγμα περίπου 100.000 δολάρια (79.300 λίρες).
Ο Σκριπάλ φυλακίστηκε αλλά αργότερα αφέθηκε ελεύθερος σε ανταλλαγή κατασκόπων και μετακόμισε στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Το 2018, μαζί με την κόρη του, δηλητηριάστηκε με τον νευρικό παράγοντα novichok , αλλά το ζευγάρι επέζησε της επίθεσης.
Το Κρεμλίνο αρνήθηκε ότι η Ρωσία εμπλέκεται με οποιονδήποτε τρόπο στη δηλητηρίαση.
Σεργκέι Γιουσένκοφ
Ο φιλελεύθερος Ρώσος πολιτικός Σεργκέι Γιουσένκοφ πυροβολήθηκε σε προάστιο της Μόσχας το 2003.
Μέλος της Κρατικής Δούμας και πρώην συνταγματάρχης του σοβιετικού στρατού, ο Γιουσένκοφ πυροβολήθηκε έξω από την πολυκατοικία του.
Είχε συμμετάσχει στη σύσταση του Κόμματος της Φιλελεύθερης Ρωσίας, το οποίο είχε καταγραφεί πλήρως λίγες ώρες πριν σκοτωθεί.
Ο κ. Γιουσένκοφ ήταν πρόθυμος να μιλήσει εναντίον του Πούτιν και του πολέμου στην Τσετσενία.