Είναι γνωστό ότι ο Κινέζικος "δρόμος του μεταξιού" έχει τουλάχιστον τέσσερις κύριες χερσαίες οδεύσεις, εκ των οποίων η μία διέρχεται μέσω Πακιστάν-Ιράν-Τουρκίας-ΕΕ, ενώ οι ΗΠΑ για ευνόητους λόγους αντιτίθενται στην ευόδωση των σχεδιασμών του Πεκίνου.
Επίσης οι ΗΠΑ αποτελούν τον κύριο χρηματοδότη του Διεθνούς Νομισματικού ταμείου στον οποίο προσφεύγουν χώρες με οικονομικά προβλήματα για χρηματοοικονομική στήριξη από αυτό, όπως το Πακιστάν στην παρούσα φάση, ενώ τέλος η Ουάσιγκτον πρωτοστάτησε στη λήψη κυρώσεων κατά του Ιρανικού καθεστώτος λόγω της ανάπτυξης του Πυρηνικού του προγράμματος, χωρίς συμμόρφωση στις επιταγές του ΙΑΕΑ.
Επίσης βάσει συμφωνίας Ιράν-Πακιστάν προβλεπόταν η ενεργειακή διασύνδεση των δύο χωρών με την κατασκευή αγωγών φυσικού αερίου στο έδαφος του καθενός κράτους με ίδια έξοδα, κάτι το οποίο δεν συνέβη, αφού το Πακιστάν δεν κατασκεύασε ποτέ τον εν λόγω αγωγό.
Το Πακιστάν υποχωρεί στην ενεργειακή διασύνδεση με το Ιράν μετά από πιέσεις των ΗΠΑ
Σχετικό με τα παραπάνω είναι άρθρο Διεθνούς ΜΜΕ το οποίο αναφέρει:
"O Nord Stream της Ασίας- Γιατί το Πακιστάν, οι «πρωταθλητές» του Ισλάμ, ακύρωσαν το έργο αγωγού με το Ιράν. Η Ισλαμική Δημοκρατία του Πακιστάν, η οποία υπερηφανεύεται ότι υπερασπίζεται την μουσουλμανική κοινότητα, έστω και επιλεκτικά, υπέκυψε στην αμερικανική πίεση και απογοήτευσε την ισλαμική αδελφότητα του Ιράν, αποχωρώντας από την δεκαετή δέσμευσή της να τοποθετήσει τον προβλεπόμενο αγωγό φυσικού αερίου στο πλαίσιο του έργου διασύνδεσης φυσικού αερίου Ιράν-Πακιστάν.
Σύμφωνα με γραπτή ανακοίνωση που δόθηκε στην Εθνοσυνέλευση, ο Υπουργός Πετρελαίου του Πακιστάν, Δρ. Musadiq Malik, δήλωσε: «Το Πακιστάν εξέδωσε ειδοποίηση Ανωτέρας Βίας και Δικαιολογητικού Γεγονότος στο Ιράν για την Συμφωνία Πώλησης και Αγοράς Φυσικού Αερίου (GSPA), με την οποία αναστέλλει τις υποχρεώσεις του Πακιστάν βάσει αυτής».
Η μαρτυρία έγινε για να απαντήσει σε ερώτηση που έθεσε ο Jamal-ud-Din, μέλος της Εθνοσυνέλευσης του Πακιστάν, ο οποίος ήθελε να μάθει εάν η κυβέρνηση είχε στόχο την ημερομηνία ολοκλήρωσης του διασυνοριακού ενεργειακού έργου και εάν θα επιβαλλόταν πρόστιμα σε περίπτωση καθυστερήσεων.
Εξηγώντας γιατί «ανωτέρα βία», ο υπουργός είπε, «Η GSPA έχει σταματήσει λόγω των διεθνών κυρώσεων στο Ιράν».
Διευκρίνισε ότι οι δραστηριότητες του έργου θα ξεκινήσουν μόλις αρθούν οι κυρώσεις στο Ιράν και δεν υπάρχει απειλή ότι οι κυρώσεις θα πλήξουν τις κρατικές οντότητες (SOE). Πρόσθεσε ότι δεν μπορεί να δοθεί ημερομηνία και προθεσμία για την ολοκλήρωση του έργου του αγωγού φυσικού αερίου Ιράν-Πακιστάν.
Η Ανωτέρα Βία και το Δικαιολογητικό Γεγονός, η επιλογή στην οποία έχει προσφύγει το Πακιστάν,είναι ένα τέχνασμα για να εξορθολογιστεί η υποχώρηση στις πιέσεις των ΗΠΑ. Αντικατοπτρίζει τη διεθνή διπλωματία, ως μία από τις επιλογές για να εξαναγκάσει ένα κράτος που υπόκειται σε κυρώσεις να συμβιβαστεί.
Ο ρόλος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ)
Δύο σημαντικά βήματα έγιναν από την κυβέρνηση του Πακιστάν εντός ημερών από την επιβολή κυρώσεων από το ΔΝΤ για το χρηματοοικονομικό δάνειο περίπου 1,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ακολουθούμενα από περισσότερα δάνεια από τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ.
Το πρώτο βήμα είναι να σταματήσει η κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Ιράν-Πακιστάν στο έδαφός του, ενώ το Ιράν έχει ολοκληρώσει την τοποθέτηση του αγωγού στο έδαφός του. Αυτό θα έπειθε τις αρχές στην Ουάσιγκτον ότι το Πακιστάν συμφώνησε να μην παρακάμψει τις διεθνείς κυρώσεις κατά του Ιράν.
Το δεύτερο βήμα που έκανε η κυβέρνηση του Πακιστάν είναι να περάσει ένα νομοσχέδιο στην Εθνοσυνέλευση που ορίζει τον αποκλεισμό οικονομικών πηγών τρομοκρατίας εντός του Πακιστάν.
Αυτό ήταν ένας από τους όρους που έθεσε το ΔΝΤ όταν διεξήχθησαν παρατεταμένες διαπραγματεύσεις για την επιβολή νέων δανείων υπέρ του Πακιστάν για να ξεπεράσει την τρέχουσα οικονομική του κρίση.
Η αντίδραση του Ιράν
Το Ιράν αμφισβήτησε την εγκυρότητα των αιτιάσεων του Πακιστάν που εξέδωσε την ειδοποίηση για «ανωτέρα βία και δικαιολογητικό συμβάν» βάσει του οποίου το Πακιστάν δεν προέβη στην τοποθέτηση του αγωγού φυσικού αερίου στο έδαφός του. Έριξε το βάρος στην Ουάσιγκτον που εμπόδισε την τοποθέτηση του αγωγού.
Μόλις πρόσφατα, ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Χοσεΐν Αμίρ Αμπντουλάχι βρέθηκε σε τριήμερη επίσκεψη στο Ισλαμαμπάντ, όπου συναντήθηκε με τον Πακιστανό ομόλογό του στον οποίο τόνισε την ανάγκη να ολοκληρωθεί το έργο, λέγοντας ότι θα εξυπηρετήσει τα εθνικά συμφέροντα των δύο χωρών.
Ενώ οι δύο πλευρές συμφώνησαν να αυξήσουν το διμερές εμπόριο στα 5 δισεκατομμύρια δολάρια σε πέντε χρόνια, ο Ιρανός διπλωμάτης είπε ότι συζήτησαν πώς θα μπορούσε να βρεθεί μια λύση σε ορισμένα υπάρχοντα τραπεζικά και οικονομικά προβλήματα.
Η Τεχεράνη λέει ότι ολοκλήρωσε από την πλευρά της τον αγωγό μήκους 1.150 χιλιομέτρων για τον οποίο πραγματοποιήθηκε τελετή θεμελίωσης από κοινού από τους τότε προέδρους Asif Ali Zardari και τον Dr. Mahmoud Ahmadinejad στην ιρανική τοποθεσία Gabd, κοντά στην Chahbahar τον Μάρτιο του 2013 με το εκτιμώμενο κόστος 7,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Το Πακιστάν υποτίθεται ότι θα είχε ολοκληρώσει την πλευρά του μέχρι τον Ιανουάριο του 2015.
Αλλά τον Φεβρουάριο του 2014, ο τότε υπουργός Πετρελαίου του Πακιστάν, Shahid Khaqan Abbasi, είπε στην Εθνοσυνέλευση ότι το έργο ήταν "εκτός από το τραπέζι" λόγω των διεθνών κυρώσεων.
Αυτό σημαίνει ότι το Πακιστάν γνώριζε από την αρχή ότι οι ΗΠΑ ήταν δυσμενείς προς το έργο, γι' αυτό και το Πακιστάν δεν ανέλαβε καμία πρωτοβουλία για την τοποθέτηση του αγωγού από την πλευρά του.
Το μέλλον του έργου είναι αβέβαιο
Κανείς δεν μπορεί να πει τι μορφή θα πάρει το θέμα με τον καιρό.
Ο υπουργός Πετρελαίου, κατά την παρουσίαση της δήλωσής του στο κοινοβούλιο, είχε πει ότι η ιρανική θέση ότι η κοινοποίηση του Πακιστάν στερείται εγκυρότητας θα μπορούσε να διευθετηθεί οριστικά μόνο μέσω διεθνούς διαιτησίας εάν η Τεχεράνη επιλέξει να παραπέμψει το θέμα σε αυτήν.
Κατά συνέπεια, είπε ότι το ακριβές ύψος της ποινής, εάν υπάρχει, εξαρτάται από το αποτέλεσμα της διαιτησίας που θα καθοριστεί από τους "διαιτητές".
Επίκληση της καλής Θέλησης των ΗΠΑ
Κατά την ομιλία του ενώπιον του κοινοβουλίου, ο Πακιστανός υπουργός πετρελαίου είπε ότι η κυβέρνηση του Πακιστάν συνεργάστηκε με τις αμερικανικές αρχές μέσω της διπλωματικής οδού για να ζητήσει εξαίρεση για το έργο.
Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει καμία ένδειξη από την πλευρά των ΗΠΑ εάν το έργο του αγωγού φυσικού αερίου Ιράν-Πακιστάν θα εξαιρεθεί από τις κυρώσεις ή όχι.
Όμως πρόσφατα, υπήρξαν αναφορές ότι οι ΗΠΑ έχουν δείξει μια ελαφρά αλλαγή στη στάση τους απέναντι στο Πακιστάν και οι δύο πλευρές εξετάζουν για άλλη μια φορά μια στρατηγική συμμαχία.
Δεδομένου ότι το Πακιστάν έχει αρχίσει να δείχνει ότι θα τηρεί τους όρους που θέτει το ΔΝΤ και θα αυτοπροβάλλεται ως υπεύθυνο κράτος, υπάρχουν εικασίες ότι το ζήτημα του αγωγού φυσικού αερίου θα μπορούσε να επιλυθεί.
Συμπέρασμα
Είναι ενδιαφέρον πόσο περίεργα το Πακιστάν έχει συμπεριφερθεί με το έργο κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου. Από την πρώτη μέρα της υπογραφής της συμφωνίας με το Ιράν, το Πακιστάν είχε σαφή πρόθεση να συνεισφέρει στο συμφωνηθέν ποσό για την κατασκευή του αγωγού.
Στη συνέχεια από το 2014, το Πακιστάν άρχισε να φέρνει την ιδέα ότι το θέμα του αγωγού φυσικού αερίου ήταν εκτός συζήτησης λόγω των διεθνών κυρώσεων στο Ιράν και δεν επένδυσε καθόλου σε αυτό.
Τώρα θεωρώντας άμεσα τις ΗΠΑ υπεύθυνες για την πίεση που ασκούν για την μη κατασκευή του αγωγού, το Καράτσι έμμεσα θεωρεί την Ουάσιγκτον υπεύθυνη για την καταβολή αποζημίωσης εάν ένα διαιτητικό όργανο προτείνει αυτήν.
Επίσης όταν αρθούν οι κυρώσεις στο Ιράν και το Πακιστάν δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να αρχίσει να τοποθετεί τον αγωγό από την πλευρά του, θα μεταθέσει την ευθύνη στην Ουάσιγκτον για να αναλάβει τουλάχιστον το κόστος της τοποθέτησης ενός νέου αγωγού μέχρι το Καράτσι.
Τέλος υποκύπτοντας στην επιταγή των ΗΠΑ, το Πακιστάν απέδειξε για δεύτερη φορά ότι ο ισχυρισμός του να ηγείται της ομμάτ είναι ψεύτικος και αβάσιμος. Αναφορικά με τις ΗΠΑ απέδειξαν για μια ακόμη φορά την δυνατότητα παρέμβασης σε μεγάλης σημασίας έργα, τα οποία δεν έχουν μόνο οικονομική αλλά και σημαντικότατη γεωπολιτική σημασία για τα συμφέροντά τους, απέναντι στην αντίπαλό τους Κίνα.
