Μετά από περισσότερο από μισό αιώνα από την πρώτη έκδοση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF), συγκεκριμένα το 2023, η 53η έκδοσή του ξεδιπλώθηκε και συγκέντρωσε ξανά σημαντικό μέρος προσωπικοτήτων από τον πολιτικό, οικονομικό και χρηματοπιστωτικό τομέα, τα μέσα ενημέρωσης και άλλους τομείς ή εν συντομία, στην πλουτοκρατία του πλανήτη και στους συνδεδεμένους τομείς του.
Όχι πολύ καιρό πριν, στο WEF Νταβός 2020, ο ιδρυτής του, Κλάους Σβαμπ (Klaus Schwab) κήρυξε το «Great Reset», φέτος το θέμα ήταν «Συνεργασία σε έναν κατακερματισμένο κόσμο», αναγνωρίζοντας έτσι, τουλάχιστον εν μέρει, την αποτυχία των υποθέσεων του 2020.
Στην πραγματικότητα, η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε ένα πλαίσιο γεγονότων που χαρακτηρίζονται από απαισιοδοξία, μεταξύ των οποίων αξίζει να αναφερθεί η πτώση των παγκόσμιων χρηματιστηρίων στα τέλη του 2022 κατά σχεδόν 20%, ενώ η συνολική απώλεια των αγορών ανήλθε σε 30 τρισεκατομμύρια δολάρια, η μεγαλύτερη πτώση από το 2008. Ούτε οι προβλέψεις για το 2023 είναι αισιόδοξες, αφού εκτιμάται η πτώση της παγκόσμιας ανάπτυξης που χαρακτηρίζεται από πληθωρισμό, καθώς και η μεγαλύτερη αστάθεια της αγοράς σε ένα πλαίσιο συγκρούσεων που είναι απίθανο να εξελιχθούν προς λύση μέσω διαπραγματεύσεων.
Τα κύρια θέματα του Φόρουμ ήταν: η καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη και η κλιματική αλλαγή, η σύγκρουση στην Ουκρανία και οι οικονομικές ανισότητες.
Είναι όλο και πιο εμφανές ότι η ομάδα του Νταβός επιδιώκει την επίτευξη της δικής της ατζέντας για τον 21ο αιώνα, καθώς τα ζητήματα που παρουσιάζονται ως ευγενείς σκοποί κρύβουν στην πραγματικότητα άλλα συμφέροντα.
Αν μιλάμε για οικονομική ανισότητα, κάθε συνάντηση του Νταβός σηματοδότησε μια περαιτέρω εμβάθυνση των ανισοτήτων. Ένα παράδειγμα είναι το γεγονός ότι μόνο μεταξύ Απριλίου και Ιουλίου 2020, ο πλούτος των σχεδόν 2.200 δισεκατομμυριούχων στον κόσμο αυξήθηκε κατά 27,5%.
Σύμφωνα με δημόσια στοιχεία της Credit Suisse, μεταξύ Δεκεμβρίου 2019 και Δεκεμβρίου 2021, από τα 42 τρισεκατομμύρια δολάρια νέας δημιουργίας στην παγκόσμια οικονομία, τα 26 τρισεκατομμύρια (63%) ανήκουν στο πλουσιότερο 1% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ τα υπόλοιπα 16 δισεκατομμύρια (37%) ανήκουν στο υπόλοιπο 99%. Από το 1995 έως τώρα, ο πλούτος των πλουσιότερων ανθρώπων του κόσμου αυξήθηκε μεταξύ 6 και 9% ετησίως (τουλάχιστον διπλάσιος από τον παγκόσμιο μέσο όρο ανάπτυξης), με την επιφύλαξη ότι το 2020 θα είναι πολύ υψηλότερο, όπως έχει ήδη ειπωθεί.
Σύμφωνα με έρευνα της Oxfam που δημοσιεύθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2022, η ετήσια ρύπανση που παράγεται από έναν δισεκατομμυριούχο είναι ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη από αυτή που παράγεται από ένα άτομο που ανήκει στο φτωχότερο 90% του κόσμου.
Τι κρύβεται πίσω από τον ισχυρισμό ότι ο μετεωρισμός των βοοειδών προκαλεί σημαντική αύξηση στις εκπομπές CO2 ή η έκκληση ενός από τα στελέχη της Siemens για ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους να σταματήσουν να τρώνε κρέας (όταν σίγουρα ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι στον κόσμο δεν τρώνε κρέας ενώ 20 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από την πείνα κάθε χρόνο); Τι θα πετύχει η Ευρωπαϊκή Ένωση εάν μειώσει τις εκπομπές άνθρακα όπως έχει προτείνει, όταν αυτό αντιπροσωπεύει ένα μικρό ποσοστό της παγκόσμιας ρύπανσης;
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, στην ομιλία του στο Νταβός, εκτίμησε ότι «η απογοήτευση και ο θυμός για ένα ηθικά χρεοκοπημένο χρηματοπιστωτικό σύστημα στο οποίο οι συστημικές ανισότητες ενισχύουν τις κοινωνικές ανισότητες… αντιμετωπίζουμε τον πιο γεωπολιτικό διαχωρισμό και τη δυσπιστία των γενεών».
Όσον αφορά τη σύγκρουση στην Ουκρανία, είναι λιγότερο πιθανό να τελειώσει το 2023, αλλά μπορούν να δημιουργηθούν συνθήκες για να ξεκινήσουν οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Δεδομένου ότι ο πόλεμος είναι η βιομηχανία που χτυπά την εποχή μας, θα πρέπει να περιμένουμε ότι μετά τα κέρδη των φαρμακευτικών εταιρειών την περίοδο της πανδημίας, σειρά έχουν οι μεγάλες εταιρείες παραγωγής όπλων.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία πυροδοτήθηκε από τη λανθασμένη εκτίμηση της Ρωσίας σχετικά με την εσωτερική κατάσταση της Ουκρανίας και το στοίχημά της σε μια ωχρή αντίδραση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η σύγκρουση στην Ουκρανία είναι κάτι περισσότερο από μια πολιτική σύγκρουση, είναι κάτι περισσότερο από μια σύγκρουση που κυριαρχείται από οικονομικά συμφέροντα και, σε βαθύτερο επίπεδο, έχει ανθρωπολογικές διαστάσεις.
Τι επιφυλάσσει το μέλλον; Ο Κλάους Σβαμπ και οι ελίτ που συναντώνται κάθε χρόνο στο Νταβός θα συνεχίσουν να επιδιώκουν τα συμφέροντά τους μέχρι να δημιουργηθεί ένα αντίβαρο σε αυτά τα συμφέροντα. Αυτή τη στιγμή βλέπουμε πώς οι μεγάλες εταιρείες υποτάσσουν το κράτος μέσω των διαφορετικών δομών του. Βλέπουμε πώς ο πλούτος του κράτους, οι φυσικοί πόροι κ.λπ. περνούν στα χέρια εταιρειών που ανήκουν σε μια χούφτα ανθρώπων. Η Ρουμανία είναι, δυστυχώς, ένα προφανές παράδειγμα από αυτή την άποψη. Όμως ο παγκοσμιοποιημένος κόσμος δεν είναι πλέον τόσο μονολιθικός όσο φαινόταν πριν από δέκα χρόνια. Απόδειξη είναι η αντίδραση του Έλον Μασκ που δεν προσκλήθηκε στο Νταβός. Η κυριαρχία φαίνεται να είναι μια τάση που αρχίζει να κερδίζει έδαφος παγκοσμίως. Δεν είναι ακόμη σαφές πόσο μακριά θα φτάσει.
Θα πρέπει να μας απασχολεί περισσότερο η εκπαίδευση, με μεγαλύτερη έμφαση στις ανθρωπιστικές σπουδές. Οι διαφορές μεταξύ της τεχνολογικής προόδου και της κοινωνικής συνείδησης έχουν μεγαλώσει τόσο πολύ που θα μπορούσαν να εξαπολύσουν κατακλυσμούς.
*Παρουσίαση του Corneliu Pivariu ως κεντρικού ομιλητή στο διεθνές διαδικτυακό σεμινάριο "Post Davos 2023. From the unipolar world to a multipolar world?", που διοργανώθηκε από την EURODEFENCE Romania και το Ινστιτούτο MEPEI, την Πέμπτη 26 Ιανουαρίου 2023
