Σαράντα ένας τόνοι λαμινέ φύλλου ξύλου είναι καθ' οδόν από τη Ρωσία στην Ινδία. Το φορτίο δεν είναι αξιοσημείωτο, αλλά το γεγονός ότι ταξιδεύει μέσω του Ιράν, εν δυνάμει σηματοδοτεί το άνοιγμα ενός σημαντικού νέου εμπορικού διαδρόμου που ενισχύει τη σχέση του Ιράν με την Ινδία, με μεγάλες γεωπολιτικές επιπτώσεις.
Το Σάββατο, το Πρακτορείο Ειδήσεων της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν (IRNA) ανακοίνωσε ότι η πιλοτική λειτουργία για τη νέα εμπορική οδό βρισκόταν σε εξέλιξη, με τη διαμετακόμιση του φύλλου ξύλου να διαχειρίζεται ο κρατικός Όμιλος Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, Shipping Lines. Η συμφωνία αποστολής επιτρέπει τη χρήση μιας φορτωτικής για ολόκληρο το ταξίδι, γεγονός που μειώνει το κόστος μεταφοράς, τη γραφειοκρατία και τους χρόνους αναμονής, αναφέρει το IRNA.
Δοκιμάζοντας την ευκολία της εφοδιαστικής, των τελωνειακών και άλλων διαδικασιών, δύο εμπορευματοκιβώτια 40 ποδιών θα πάρουν πρώτα το δρόμο τους από την Αγία Πετρούπολη στην Κασπία Θάλασσα. Αφού φτάσουν με πλοίο στο βόρειο ιρανικό λιμάνι Ανζαλί, θα μεταφερθούν με φορτηγά μέσω του Ιράν στο λιμάνι Μπαντάρ Αμπάς του Περσικού Κόλπου και στη συνέχεια θα σταλούν στο ινδικό λιμάνι Nhava Sheva. Το ταξίδι αναμένεται να διαρκέσει 25 ημέρες, σύμφωνα με Ιρανό αξιωματούχο.
Το IRNA παρουσίασε τη διαδρομή ως μερική υλοποίηση του μακροχρόνιου Διεθνούς Διαδρόμου Μεταφορών Βορρά-Νότου (INSTC). Αυτή η 22χρονη πρωτοβουλία φιλοδοξεί να συνδέσει την Κασπία Θάλασσα με τον Ινδικό Ωκεανό και τον Περσικό Κόλπο μέσω του Ιράν - συνδέοντας μεγάλα λιμάνια και μειώνοντας δραματικά τους χρόνους διέλευσης σε σύγκριση με εναλλακτικές διαδρομές μέσω της Διώρυγας του Σουέζ, της Μεσογείου, του Ατλαντικού Ωκεανού και της Βόρειας Θάλασσας.
Η ένωση INSTC, η οποία ξεκίνησε από την Ινδία, τη Ρωσία και το Ιράν το 2000, περιλαμβάνει τώρα το Αζερμπαϊτζάν, την Αρμενία, το Καζακστάν, τη Δημοκρατία της Κιργιζίας, το Τατζικιστάν, την Τουρκία, την Ουκρανία, τη Λευκορωσία, το Ομάν και τη Συρία.
Οι φιλοδοξίες του INSTC του Ιράν περιλαμβάνουν την κατασκευή μιας σιδηροδρομικής γραμμής από την Κασπία Θάλασσα στο νοτιοανατολικό ιρανικό λιμάνι Τσαμπαχάρ. Ένα πολύ πιο φιλόδοξο όραμα απαιτεί την κατασκευή ενός καναλιού που θα συνδέει απευθείας την Κασπία Θάλασσα με τον Περσικό Κόλπο. Εκτείνοντας 750 μίλια από βορρά προς νότο, η Κασπία Θάλασσα είναι το μεγαλύτερο εσωτερικό υδάτινο σώμα στον κόσμο, καλύπτοντας μια περιοχή μεγαλύτερη από την Ιαπωνία.
Η πιλοτική διαδρομή του INSTC έρχεται μετά από μια φιλική επίσημη επίσκεψη στην Ινδία από τον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών Χοσεΐν Αμίρ-Αμπντολαχιάν (Hossein Amir‑Abdollahian), στον οποίο παραχωρήθηκαν συναντήσεις με τον πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι (Narendra Modi) και τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας της Ινδίας.
Η επίσημη ανακοίνωση της ινδικής κυβέρνησης που συνοψίζει την επίσκεψη ανέφερε ότι οι χώρες «μοιράζονται στενούς ιστορικούς και πολιτισμικούς δεσμούς. Οι διμερείς μας σχέσεις χαρακτηρίζονται από ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των θεσμών, του πολιτισμού και των δεσμών ανθρώπων με ανθρώπους». Η Ινδία επαίνεσε το Ιράν για τη διευκόλυνση της ιατρικής βοήθειας της Ινδίας στο Αφγανιστάν και την παροχή εμβολίων Covid-19 σε Αφγανούς πολίτες που ζουν στο Ιράν.
Η Ινδία σημείωσε επίσης την αξία του λιμανιού Τσαμπαχάρ του Ιράν στον Περσικό Κόλπο, το οποίο «παρείχε την απαραίτητη θαλάσσια πρόσβαση στο ηπειρωτικό Αφγανιστάν και έχει επίσης αναδειχθεί ως εμπορικός κόμβος διαμετακόμισης για την περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Κεντρικής Ασίας».
Στο The Diplomat, ο Ρατζίβ Αγκαργουάλ (Rajeev Agarwal) υποστηρίζει ότι οι δεσμοί Ινδίας-Ιράν είναι ώριμες για επαναφορά:
«Η Ινδία και το Ιράν μοιράζονται στενούς ιστορικούς δεσμούς από την εποχή της περσικής αυτοκρατορίας και των ινδικών βασιλείων. Το Ιράν είναι ένα σημαντικό έθνος στη γειτονιά της Ινδίας και στην πραγματικότητα, οι δύο χώρες μοιράζονταν σύνορα μέχρι τη διχοτόμηση και την ανεξαρτησία της Ινδίας το 1947. Το Ιράν είναι επίσης σημαντικό για την Ινδία καθώς παρέχει μια εναλλακτική οδό σύνδεσης με το Αφγανιστάν και τις δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας, ελλείψει άδειας για την Ινδία να χρησιμοποιήσει τη χερσαία οδό μέσω του Πακιστάν».
Υποχωρώντας στην πίεση των ΗΠΑ, η Ινδία σταμάτησε να αγοράζει ιρανικό πετρέλαιο στα μέσα του 2019. Πριν από αυτό, η Ινδία ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος πελάτης του Ιράν, μετά την Κίνα. Με τις διαπραγματεύσεις για την επανέναρξη της πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν σε αδιέξοδο, ο Αγκαργουάλ εικάζει ότι οι υπολογισμοί της Ινδίας θα μπορούσαν να αλλάξουν:
«Καμία πυρηνική συμφωνία δεν σημαίνει άρση των οικονομικών κυρώσεων στο Ιράν και καμία εξαγωγή αργού πετρελαίου από το Ιράν. Η Ινδία, η οποία τόνισε την άσκηση της στρατηγικής της αυτονομίας κατά την εισαγωγή πετρελαίου από τη Ρωσία εν μέσω κυρώσεων στη Ρωσία λόγω του πολέμου με την Ουκρανία, θα μπορούσε να διερευνήσει ένα παρόμοιο σημείο απόφασης στο Ιράν, ανοίγοντας τεράστιες δυνατότητες για εμπόριο και συνεργασία».
Η Ινδία είναι η έκτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Εάν επρόκειτο να εξαιρεθεί από το καθεστώς κυρώσεων στο Ιράν, άλλες χώρες ενδέχεται να ακολουθήσουν το παράδειγμά της.
Σημειώνεται ότι η Ινδία έχει δημιουργήσει ισχυρότερους οικονομικούς δεσμούς με τη Σαουδική Αραβία και άλλα κράτη του Κόλπου. Σε κάτι που θα μπορούσε να είναι μια συμπληρωματική εξέλιξη, το Ιράν έχει ερευνήσει τη συμφιλίωση με τη Σαουδική Αραβία, μέσω πέντε γύρων συνομιλιών που φιλοξενεί το Ιράκ.
Τον Μάιο, ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας Φαϊσάλ μπιν Φαρχάν Αλ Σαούντ (Faisal bin Farhan Al Saud) είπε: «Συνεχίζουμε να ενθαρρύνουμε τους γείτονές μας στο Ιράν να κλίνουν σε μια πολύ, πολύ σημαντική αλλαγή στην περιοχή μας… μια νέα εποχή συνεργασίας που θα μπορούσε να είναι επωφελής στον καθένα».
Όλες αυτές οι εξελίξεις δείχνουν τη δυνατότητα για μια σημαντική γεωπολιτική αλλαγή, γράφει ο Αγκαργουάλ:
«Το Ιράν έχει πολύ καλές σχέσεις με την Κίνα και τη Ρωσία. Έχει αρχίσει να ανοίγεται σε άλλα κράτη του Κόλπου. Εάν η Ινδία συμβιβαστεί με το Ιράν, θα δημιουργήσει ένα τεράστιο μπλοκ χωρών, χρημάτων, πληθυσμού και δύναμης, που θα μπορούσε στη συνέχεια να καταστήσει πολύ δύσκολο να κρατήσει το Ιράν κλειδωμένο και δεόντως υπό την επιβολή κυρώσεων από τη Δύση».
