Οργή επικρατεί στον Λίβανο με την αναμενόμενη άφιξη του ισραηλινού γεωτρύπανου στην περιοχή κοντά στο αμφισβητούμενο έδαφος μεταξύ αυτού και του Ισραήλ και ο πρωθυπουργός και ο πρόεδρος απείλησαν: «Μια πρόκληση που θα μπορούσε να πυροδοτήσει εντάσεις».
Ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός του Λιβάνου, Νατζίμπ Μικάτι, δήλωσε την Κυριακή, όπως γράφαμε στο ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ, ότι το Ισραήλ δημιουργεί μια νέα κρίση καταπατώντας λιβανικούς πόρους σε αμφισβητούμενα ύδατα όπου και τα δύο κράτη ελπίζουν να αναπτύξουν υπεράκτιους ενεργειακούς πόρους.
Ο πρόεδρος του Λιβάνου Μισέλ Αούν δήλωσε την Κυριακή ότι οποιαδήποτε δραστηριότητα σε μια θαλάσσια ζώνη που αμφισβητείται με το Ισραήλ είναι «προκλητική και εχθρική», σύμφωνα με tweet στον λογαριασμό της λιβανικής προεδρίας. Ο Αούν ζήτησε από τον στρατό να του παράσχει ακριβείς και επίσημες πληροφορίες για το θέμα, ενώ το Ισραήλ στήνει Iron Dome σε νέο γεωτρύπανο στην Μεσόγειο, φοβούμενο εχθρικές ενέργειες σε περιοχές στρατηγικής σημασίας.
Την περασμένη εβδομάδα, εγκρίθηκε μια απαγορευμένη ζώνη γύρω από το γεωτρύπανο, το οποίο το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι βρίσκεται στην αποκλειστική του επικράτεια.
Μετά από αρκετές καθυστερήσεις, μια εξέδρα φτάνει στο Ισραήλ - και εξοργίζει τους Λιβανέζους. Ο λόγος για αυτό έγκειται σε μια διαμάχη για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου, μια περιοχή με δυνατότητα εξεύρεσης αποθεμάτων φυσικού αερίου που θα μπορούσαν να βελτιώσουν δραματικά την επισφαλή οικονομική κατάσταση της χώρας των κέδρων.
Προκειμένου να προστατευθεί το γεωτρύπανο, την περασμένη εβδομάδα η Οικονομική Επιτροπή ενέκρινε μια απαγορευμένη ζώνη σε απόσταση περίπου 500 μέτρων από την εξωτερική άκρη της εξέδρας και σε ακτίνα 1.500 μέτρων γύρω από τη θέση της εξέδρας.
Το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι το γεωτρύπανο θα τοποθετηθεί σε περιοχή υπό τον πλήρη έλεγχό του και όχι στο επίμαχο νερό. Η υπουργός Ενέργειας, Καρίν Ελχαράρ, χαιρέτισε μάλιστα την άφιξη του γεωτρύπανου και είπε ότι ελπίζει να ξεκινήσει να λειτουργεί γρήγορα. Σύμφωνα με την εταιρεία Energian, η οποία διαχειρίζεται το γεωτρύπανο, αναμένεται να φτάσει στο Shark Reservoir, που βρίσκεται περίπου 80 χλμ δυτικά της Χάιφα, την Κυριακή και να ξεκινήσει τη λειτουργία του κατά το τρίτο τρίμηνο του έτους. Πρόσθεσαν ότι η Βηρυτός μόλις πρόσφατα άρχισε να διεκδικεί την ιδιοκτησία της περιοχής.
Η περιοχή για τη διαμάχη μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου είναι πολύ μικρή, σχετικά. Πρόκειται για 860 τετραγωνικά χιλιόμετρα οικονομικού νερού, με μια δεξαμενή στο τέλος της, σε μια περιοχή κοντά στην αμφισβητούμενη περιοχή αλλά υπό τον έλεγχο του Ισραήλ. Για το Ισραήλ, η αμφισβητούμενη περιοχή είναι μικρότερη από το 2% της συνολικής έκτασης του οικονομικού νερού του και για τους Λιβανέζους περίπου το 3%. Το 2012, το Ισραήλ σηματοδότησε ότι ήταν έτοιμο να πάει κόντρα στους Λιβανέζους και να μοιράσει τα δικαιώματα στην περιοχή με αναλογία 42:58 υπέρ της Βηρυτού.
Τον Οκτώβριο του 2020, παρεμπιπτόντως, ανώτερος αξιωματούχος του Υπουργείου Ενέργειας είπε ότι πρόκειται για «τεχνικοοικονομική διαμάχη που εμποδίζει την ανάπτυξη των φυσικών πόρων», τονίζοντας ότι «η πρόθεση είναι να επιλυθεί η σύγκρουση για να ανοίξει ο δρόμος για τη χρήση των πόρων προς όφελος και των δύο λαών». Έκτοτε, όπως αναφέρθηκε, δεν έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην επίλυση της σύγκρουσης.
Ο Λίβανος, ο οποίος υποφέρει από μια σοβαρή ενεργειακή κρίση - πιθανώς τη χειρότερη στην ιστορία του - χρειάζεται απεγνωσμένα να αναπτύξει τα αποθέματα φυσικού αερίου που μπορεί να υπάρχουν στο αμφισβητούμενο θαλάσσιο έδαφος. Οι πολίτες της χώρας υποφέρουν από συχνές διακοπές ρεύματος και μερικές φορές λαμβάνουν προμήθειες μόνο για λίγες ώρες την ημέρα. Επιπλέον, η ανάπτυξη των αποθεμάτων φυσικού αερίου μπορεί να βοηθήσει να βγει η οικονομία του Λιβάνου από την άβυσσο στην οποία έχει βυθιστεί τα τελευταία χρόνια, η οποία περιλαμβάνει πτώση του τοπικού νομίσματος και τεράστιο πληθωρισμό.
Ο φόβος της ζημιάς στη δεξαμενή πηγάζει από την εγγύτητά της στα σύνορα του Λιβάνου, κοντά στην περιοχή που βρίσκεται σε διαμάχη μεταξύ του Ισραήλ και της χώρας των κέδρων. Υπό το φως της διαμάχης μεταξύ των δύο χωρών, το Ισραήλ φοβάται ότι το γεωτρύπανο θα δεχθεί επίθεση. Η απαγορευμένη ζώνη γύρω από το γεωτρύπανο θα επιτρέψει στο Ισραήλ να αναγνωρίσει τα σκάφη που το πλησιάζουν και έτσι να του επιτρέψει να ανταποκριθεί καλά σε πιθανές απειλές από τη θάλασσα. Πριν εγκριθούν οι κανονισμοί, πηγές του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας προειδοποίησαν ότι μια καθυστέρηση στην έγκρισή τους «θα μπορούσε να οδηγήσει σε πραγματική ζημιά στην ασφάλεια μιας στρατηγικής τοποθεσίας του Κράτους του Ισραήλ».
Ένα παράδειγμα πιθανής απειλής για το γεωτρύπανο ήρθε σε μια ομιλία του Γενικού Γραμματέα της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, με αφορμή την επέτειο της αποχώρησης του Ισραηλινού Στρατού από τον Λίβανο. Ο Νασράλα είπε τότε ότι ο Λίβανος δεν πρέπει να φοβάται και να αρχίσει να κάνει γεώτρηση φυσικού αερίου στο αμφισβητούμενο έδαφος με το Ισραήλ - και ότι αυτό θα τον έκανε ακόμη και μια πλούσια χώρα και θα τον έσωζε από την οικονομική κρίση.
«Ο Λίβανος μπορεί να είναι μια χώρα πλούσια σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, και είμαστε υπέρ του να πλουτίσει η χώρα. Ένας ισχυρός Λίβανος είναι ένας πλούσιος Λίβανος», είπε ο Νασράλα. «Το θέμα της εξόρυξης φυσικού αερίου από τη θάλασσα είναι πολύ πιθανό, καθώς τα προβλήματα του Λιβάνου θα λυθούν, αλλά χρειάζεται θάρρος. Μόνο το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στα χωρικά ύδατα μπορούν να λύσουν το πρόβλημα του Λιβάνου. Ας δούμε πώς μπορούμε να τα παράγουμε και να τα προστατεύσουμε ταυτόχρονα. Απαιτεί θάρρος. Ο Λίβανος έχει έναν τεράστιο θησαυρό. Και έναν πλούτο πετρελαίου και φυσικού αερίου, και κρατιόμαστε χέρι-χέρι ενώ η εχθρική οντότητα υπογράφει συμβόλαια για την πώληση του πετρελαίου της».
Οι έντονα διαφορετικές απόψεις του Ισραήλ και του Λιβάνου για τα θαλάσσια σύνορα αντιπροσωπεύουν μια σημαντική πρόκληση για τη διπλωματία των ΗΠΑ, η οποία έχει ενθαρρύνει αθόρυβα την ανάπτυξη υπεράκτιων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο με κάποια επιτυχία τα τελευταία χρόνια. Το Ισραήλ δεν θέλει να παραχωρήσει έστω και μερική ιδιοκτησία των ανακαλυφθέντων κοιτασμάτων φυσικού αερίου ή να καθυστερήσει την έναρξη παραγωγής τους λόγω του αντιληπτού λιβανικού παρεμποδισμού.
Αλλά μια αντιπαράθεση, ίσως συνοδευόμενη από απειλές βίας από τη Χεζμπολάχ, θα μπορούσε να αποτρέψει άλλους επενδυτές από τη δέσμευση για έργα στα ανοικτά των ακτών του Ισραήλ - κάτι που μπορεί να είναι μέρος του κινήτρου της Βηρυτού.
Επιφανειακά, το θέμα είναι μια νομική διαμάχη για τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, αλλά πολλοί άλλοι παράγοντες παίζουν ρόλο. Διπλωματικά, οι δύο χώρες δεν έχουν ακόμη δημιουργήσει επίσημες σχέσεις. Γεωγραφικά, δεν έχουν επίσης συμφωνημένα χερσαία σύνορα. Η τρέχουσα οριοθέτηση είναι η «Γαλάζια Γραμμή» που χάραξαν τα Ηνωμένα Έθνη το 2000, αφού το Ισραήλ απέσυρε τις δυνάμεις που είχαν τοποθετηθεί στο νότιο Λίβανο για να σταματήσουν τις τρομοκρατικές επιθέσεις.
Στρατιωτικά, οι ισραηλινές δυνάμεις βρίσκονται σε συνεχή επιφυλακή κατά της Χεζμπολάχ, η οποία έχει χρησιμοποιήσει τη συριακή και ιρανική βοήθεια για να συγκεντρώσει ένα τεράστιο οπλοστάσιο ρουκετών και πυραύλων ικανών να πλήξουν στόχους βαθιά μέσα στο Ισραήλ.
Οικονομικά, ο Λίβανος δεν μπορεί να παράγει αρκετή ηλεκτρική ενέργεια για τον πληθυσμό του, πολλοί από τους οποίους βασίζονται σε ιδιωτικές γεννήτριες. Και από άποψη ενέργειας, σημαντικοί πόροι φυσικού αερίου έχουν ανακαλυφθεί και εκμεταλλευτεί στα ισραηλινά ύδατα, ενώ ο Λίβανος μέχρι στιγμής δεν έχει κατορθώσει να ενταχθεί στο ενεργειακό... νταλαβέρι.
