Ενώ η Αίγυπτος τονίζει ότι η διαδρομή είναι ανοιχτή για εξαγωγές φυσικού αερίου προς τον Λίβανο, δύο εξέχοντα μέλη του Κογκρέσου των ΗΠΑ κάλεσαν την κυβέρνηση Μπάιντεν να επανεξετάσει την υποστήριξή της στην ενεργειακή συμφωνία μεταξύ Αιγύπτου, Ιορδανίας, Συρίας και Λιβάνου.
Οι ανησυχίες αυξάνονται για μια συμφωνία που θα επέτρεπε στο φυσικό αέριο να ρέει από την Αίγυπτο στον διψασμένο για ενέργεια Λίβανο μέσω Ιορδανίας και Συρίας, εν μέσω της αντίθεσης ορισμένων γερουσιαστών των ΗΠΑ και τεχνικών εμποδίων που υφίστανται.
Η Αίγυπτος θα εξάγει φυσικό αέριο στον Λίβανο
Στις 31 Ιανουαρίου, ο υπουργός Πετρελαίου και Ορυκτών Πόρων της Αιγύπτου Tarek El-Molla όρισε την ημερομηνία για την εξαγωγή φυσικού αερίου στον Λίβανο στα τέλη Φεβρουαρίου ή το αργότερο στα μέσα Μαρτίου.
Μιλώντας σε τηλεφωνική συνέντευξη στον σταθμό «ON», ο Μόλα πρόσθεσε ότι βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες για την αποκατάσταση της τεχνικής δυσλειτουργίας στον αραβικό αγωγό φυσικού αερίου στο βόρειο Λίβανο.
Όλα τα θέματα έχουν συμφωνηθεί με τα ενδιαφερόμενα μέρη, είπε ο Molla, και το μόνο που μένει είναι να μετατραπεί η συμφωνία σε συμβάσεις που ευθυγραμμίζονται με τους κανόνες και τους κανονισμούς κάθε χώρας.
Στις 8 Σεπτεμβρίου 2021, οι υπουργοί Ενέργειας της Αιγύπτου, του Λιβάνου, της Ιορδανίας και της Συρίας συμφώνησαν κατά τη διάρκεια συνάντησης στο Αμμάν να παρέχουν φυσικό αέριο και ηλεκτρική ενέργεια στον Λίβανο μέσω Ιορδανίας και Συρίας.
Το σχέδιο, το οποίο ήρθε ως μέρος μιας πρότασης της Παγκόσμιας Τράπεζας που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ για να βοηθήσει στην ανακούφιση της ενεργειακής κρίσης του Λιβάνου, θα ωφελήσει επίσης τη Συρία, η οποία θα διατηρήσει μέρος του φυσικού αερίου που θα περάσει από το έδαφός της.
Το σχέδιο, ωστόσο, θα παραβίαζε τον νόμο περί Πολιτικής Προστασίας της Συρίας του 2019 Caesar, σύμφωνα με τον οποίο επιβάλλονται κυρώσεις από τις ΗΠΑ σε οντότητες, που υποστηρίζουν το καθεστώς του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας.
«Δεν υπάρχουν εμπόδια που να συνδέονται με το Κογκρέσο των ΗΠΑ ή το συριακό έδαφος, και οι αιγυπτιακές εξαγωγές φυσικού αερίου δεν θα επηρεάσουν την τοπική κατανάλωση, ειδικά επειδή η Αίγυπτος αναπτύσσει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οπότε το ποσοστό της εγχώριας κατανάλωσης φυσικού αερίου θα μειωθεί», είπε ο Molla.
Ο επίσημος εκπρόσωπος του αιγυπτιακού υπουργείου Πετρελαίου, Hamdi Abdel Aziz, είπε στο Al-Monitor ότι δεν είχε πληροφορίες για το εάν η Αίγυπτος έχει λάβει γραπτή άδεια από τις Ηνωμένες Πολιτείες για να προχωρήσει στο σχέδιο εξαγωγής φυσικού αερίου. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι αν συμβεί αυτό θα ανακοινωθεί επίσημα.
Η αντίδραση γερουσιαστών των ΗΠΑ
Εν τω μεταξύ, κορυφαίοι Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές στα πάνελ εξωτερικών σχέσεων της Βουλής και της Γερουσίας κάλεσαν την κυβέρνηση Μπάιντεν να επανεξετάσει την υποστήριξή της στις ενεργειακές συμφωνίες.
Σε επιστολή της 2ας Φεβρουαρίου που απευθυνόταν στον Υπουργό Εξωτερικών Antony Blinken, τον γερουσιαστή James Risch (R-Idaho), μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, και τον βουλευτή Michael McCaul (R-Texas), μέλος της Βουλής των Εξωτερικών Επιτροπή Υποθέσεων, εξέφρασε ανησυχίες ότι αυτή η συμφωνία θα στηρίξει το καθεστώς Άσαντ.
Οι δύο γερουσιαστές προέτρεψαν την κυβέρνηση Μπάιντεν να βρει εναλλακτικούς τρόπους για να στηρίξει τον Λίβανο, λέγοντας: «Έχουμε σοβαρές ανησυχίες ότι η κυβέρνηση έχει παράσχει ένα σχέδιο για την παράκαμψη των κυρώσεων του νόμου Καίσαρα στο μέλλον, με τη συμμετοχή της Παγκόσμιας Τράπεζας».
Ο Μάχερ Αζίζ, μέλος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ενέργειας, είπε στο Al-Monitor ότι εάν η κυβέρνηση Μπάιντεν «εξετάσει ξανά το ενδεχόμενο να επιτρέψει την προμήθεια φυσικού αερίου στον Λίβανο μέσω της Συρίας, η συμφωνία δεν θα εφαρμοστεί, αν και αυτό είναι δύσκολο να προβλεφθεί προς το παρόν».
Η ενεργειακή δίψα του Λιβάνου και τα αποθέματα φυσικού αερίου της Αιγύπτου
Για μήνες, η λιβανική έλλειψη καυσίμων έχει επηρεάσει διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των νοσοκομείων, των αρτοποιείων, των επικοινωνιών και των βιομηχανιών τροφίμων. Οι καθημερινές διακοπές ρεύματος έχουν επιδεινώσει μια οικονομική κρίση που έχει ταξινομηθεί από την Παγκόσμια Τράπεζα ως μία από τις τρεις πιο σοβαρές κρίσεις από το 1850.
Σύμφωνα με τη συμφωνία του Σεπτεμβρίου, ο Λίβανος θα λάμβανε 60 εκατομμύρια έως 65 εκατομμύρια κυβικά πόδια αιγυπτιακού φυσικού αερίου την ημέρα για τουλάχιστον 10 χρόνια, σύμφωνα με δηλώσεις του Molla στις 16 Νοεμβρίου.
Ο Αζίζ είπε, «Οι πρόσφατες ανακαλύψεις κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Αίγυπτο, οι έρευνες και αναλύσεις, επιβεβαιώνουν την ύπαρξη τεράστιων αποθεμάτων φυσικού αερίου. Αυτό κάνει την Αίγυπτο ικανή να επιτύχει αυτάρκεια και να εξάγει το πλεόνασμα».
Πρόσθεσε ότι η Αίγυπτος είναι σε θέση να εξάγει φυσικό αέριο στον Λίβανο και σε άλλες χώρες για τουλάχιστον 25 χρόνια χωρίς να επηρεάζει την τοπική κατανάλωση. Η παραγωγή φυσικού αερίου στην Αίγυπτο υπολογίζεται σε περίπου 7,2 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια την ημέρα, ενώ η μέση εγχώρια κατανάλωση είναι περίπου 5,8 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια.
Σύμφωνα με το σχέδιο, το αιγυπτιακό αέριο θα διοχετευόταν στον Λίβανο μέσω του Αραβικού αγωγού φυσικού αερίου από το βόρειο Σινά μέσω της Ιορδανίας, στα σύνορα Ιορδανίας-Συρίας, στη συνέχεια στην πόλη Χομς, για να φτάσει τελικά στην περιοχή Deir Ammar στον Λίβανο. Το συνολικό μήκος της γραμμής είναι 1.200 χλμ.
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Σε προγενέστερο άρθρο μας με τίτλο " Γεωπολιτικές ανακατατάξεις με πολλή...ενέργεια! Από τη Μεσόγειο στην Ευρώπη — Η περίπλοκη διαδρομή του φυσικού αερίου", είχαμε επισημάνει ότι βρίσκεται στο επίκεντρο η επανεκκίνηση του «αραβικού αγωγού φυσικού αερίου» από την Αίγυπτο προς την Ιορδανία, τη Συρία και τον Λίβανο.
Επίσης είχαμε αναφερθεί στις Γεωοικονομικές κινήσεις με μοιρογνωμόνιο της Αίγυπτο, τις μπίζνες στο Λίβανο, και τον ο ρόλο του Ισραήλ καθώς και τις επιπτώσεις για την ΝΑ Μεσόγειο και την Ελλάδα.
Στην εξίσωση μπαίνει και το Ισραήλ, με την Αίγυπτο να αναγορεύεται σε ρόλο ρυθμιστή της επίλυσης της διαφοράς Λιβάνου-Ισραήλ για τη χάραξη των ΑΟΖ τους, αφού ως γνωστόν το Ισραήλ προμηθεύει την Αίγυπτο με φυσικό αέριο.
Παράλληλα μια θαλάσσια λύση στη διένεξη Λιβάνου-Ισραήλ, θα μπορούσε ακόμη και να ανοίξει πιθανή συνεργασία του Λιβάνου με το Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, το οποίο περιλαμβάνει την Αίγυπτο, την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ.
Με αυτόν τον τρόπο η ενοποίηση της λιβανέζικης παραγωγής θα ενίσχυε περαιτέρω την περιφερειακή αγορά φυσικού αερίου.
Τα υπεράκτια και χερσαία αποθέματα φυσικού αερίου της Αιγύπτου θεωρούνται εμπορικά αρκετά ελκυστικά ώστε η χώρα να θέλει να αυξήσει την ικανότητα υγροποίησης LNG.
Η συνεχής παροχή ισραηλινού υπεράκτιου φυσικού αερίου στην Αίγυπτο μέσω του αγωγού που ανήκει στην East Mediterranean Gas Company (EMG) είναι σημαντική για όλους.
Τα παραπάνω θα έχουν σοβαρές συνέπειες για την Ελλάδα και τις προσπάθειές της για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων της για την ΑΟΖ στη ΝΑ Μεσόγειο.
Διαφαίνεται ότι η Αίγυπτος αναγορεύεται σε πάρα πολύ μεγάλο παίκτη υγροποιημένου φυσικού αερίου στη ΝΑ Μεσόγειο, καθώς επίσης σε ρυθμιστή των σχέσεων Ισραήλ-Λιβάνου, αλλά και σε χώρα που θα λειτουργήσει ως άτυπος διαπραγματευτής της σταδιακής αποδοχής του καθεστώτος Άσσαντ από τις ΗΠΑ.
Η ενεργειακή σύμπλευση της Αιγύπτου με το Ισραήλ και την Κύπρο επαυξάνει ακόμη περισσότερο τη δυναμική αυτή.
Τυχόν υλοποίηση της διασύνδεσης Αιγύπτου-Λιβάνου με τον αγωγό φυσικού αερίου που μνημονεύσαμε προηγουμένως , κατόπιν εγκρίσεως των ΗΠΑ, σε συγκερασμό με την επίλυση των διαφορών για τις ΑΟΖ Ισραήλ-Λιβάνου στη ΝΑ Μεσόγειο, θα είχε ως αποτέλεσμα την απομείωση της ισχύος της Σιιτικής οργάνωσης Χεζμπολάχ στο Λίβανο, η οποία λειτουργεί ως εκπρόσωπος του Ιράν στην περιοχή.
Αυτό θα ήταν πού επιθυμητό τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στο Ισραήλ.
Επίσης τυχόν οριοθέτηση των ΑΟΖ Λιβάνου-Ισραήλ σε συγκερασμό με την υφιστάμενη ήδη οριοθέτηση των ΑΟΖ Λιβάνου-Κύπρου και Κύπρου-Ισραήλ, θα απομόνωνε ακόμη περισσότερο την Τουρκία στο θέμα των παράνομων διεκδικήσεων της για την ΑΟΖ στη ΝΑ Μεσόγειο.
Όλα τα παραπάνω περιχαρακώνουν ακόμη περισσότερο την συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου για την μερική οριοθέτηση των ΑΟΖ μας, θέτοντας εκτός "νυμφώνος" το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο Σάρατζ-Ερντογάν.
Η ενεργειακή διασύνδεση Ελλάδος -Αιγύπτου με καλώδιο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από την Βορειαφρικανική χώρα στην Κρήτη και εκείθεν στην υπόλοιπη Ελλάδα και ΕΕ, είναι εξίσου σημαντική, περιθωριοποιώντας ακόμη περισσότερο την Τουρκία
Το μεγάλο ερωτηματικό ωστόσο παραμένει το καθεστώς της θαλάσσιας περιοχής ανατολικότερα του 28ου μεσημβρινού που τέμνει τη Ρόδο στο ύψος της Λίνδου , προς Καστελόριζο-Κύπρο-Κρήτη-Κάσο-Κάρπαθο-Ρόδο και στην οποία δεν υπάρχει οριοθέτηση των ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου-Τουρκίας.
Η Ελληνική και Κυπριακή διστακτικότητα να προβούν σε οριοθέτηση των ΑΟΖ μεταξύ τους θα έλυνε το πρόβλημα θεωρητικά στη βάση του Χάρτη της Βαλένθια, ωστόσο στην παρούσα φάση αυτό θα δυναμίτιζε τις εξελίξεις με την Τουρκία, αφού ο Ερντογάν θα το έβλεπε ως άριστη δικαιολογία για να εκτρέψει την προσοχή του τουρκικού λαού από τα τεράστια εσωτερικά του προβλήματα, εστιάζοντας την εναντίον Ελλάδας και Κύπρου.
Η καλύτερη ίσως επιλογή στην παρούσα φάση είναι η αναμονή υιοθετώντας την τακτική του "ώριμου φρούτου", αφού ο Ερντογάν έχει ημερομηνία λήξεως και μάλιστα σύντομη.
