Ενώ οι συμφωνίες του Ισραήλ με τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν ενισχύουν μόνο τον ήδη υπάρχοντα προσανατολισμό εξωτερικής πολιτικής του , η συμφωνία με το Χαρτούμ σηματοδοτεί μια νέα κατεύθυνση για μια χώρα 40 εκατομμυρίων και ένα βήμα μακριά από ένα σκοτεινό παρελθόν που σχετιζόταν με την υπόθαλψη της τρομοκρατίας.
Μετά από τις συμφωνίες του Ισραήλ με το Μπαχρέιν και τα ΗΑΕ, ήρθε μια νέα συμφωνία με τεράστια σημασία για την Μ. Ανατολή. Αυτή είναι η συμφωνία εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και του Σουδάν.
Τα αποτελέσματα αυτής της νέας συμφωνίας θα είναι δυσμενή τόσο για τους Παλαιστίνιους, αφού "σπάει" η δέσμευση για λύση του Παλαιστινιακού ζητήματος ως προϋπόθεση για την βελτίωση των σχέσεων του Σουδάν με το Ισραήλ, όσο και για το Ιράν το οποίο περιθωριοποιείται και απομονώνεται ακόμη περισσότερο.
Η συνθήκη ομαλοποίησης Ισραήλ-Σουδάν, ενώ θεωρείται ως εκλογική ευλογία για τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, του οποίου η κυβέρνηση "έστρωσε το χαλί" για την υλοποίησή της, παράλληλα σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα για το Χαρτούμ.
«Το κράτος του Ισραήλ και η Δημοκρατία του Σουδάν συμφώνησαν να συμβιβαστούν», ανακοίνωσε ο Τραμπ σε δημοσιογράφους που έφερε στο Οβάλ γραφείο του Λευκού Οίκου, κατά τη διάρκεια τηλεδιάσκεψης με τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου και τον Σουδανό ομόλογό του, πρωθυπουργό Αμπντάλα Χαμντόκ.
«Πιστεύεις ότι ο Τζο (εννοεί τον αντίπαλο του στις επικείμενες Προεδρικές εκλογές Μπάϊντεν), θα μπορούσε να έχει κάνει αυτή τη συμφωνία, Μπίμπι;» Ο Τραμπ ρώτησε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό.
Προς απογοήτευσή του, ο Νετανιάχου απομακρύνθηκε από το προφανές εκλογικό τέχνασμα και απάντησε: «Ένα πράγμα που μπορώ να σας πω είναι ότι εκτιμούμε τη βοήθεια για την ειρήνη από οποιονδήποτε στην Αμερική.»
Για το Ισραήλ αυτό είναι κάτι περισσότερο από κομματικό ζήτημα. Είναι μέρος ενός σημαντικού περιφερειακού μετασχηματισμού.
Λεπτομέρειες για το τι συνεπάγεται άμεσα η συμφωνία είναι επιγραμματικές. Προς το παρόν δεν είναι γνωστό εάν θα ανοίξουν πρεσβείες λόγω αυτής της συμφωνίας.
Η σουδανική κυβέρνηση προσπάθησε να διευκρινίσει ότι δεν πρόκειται για ειρηνευτική συμφωνία, αλλά μάλλον το Χαρτούμ θα επιδιώξει εξομάλυνση των σχέσεων των δύο χωρών.
Αυτό που έχει επιβεβαιωθεί είναι ότι το Ισραήλ θα παρέχει στο Σουδάν βοήθεια και ιδιωτικές επενδύσεις στην τεχνολογία και τη γεωργία. Αυτό το στοιχείο είναι πιθανό να γίνει δεκτό, καθώς η σουδανική κυβέρνηση, η οποία ανέβηκε στην εξουσία μετά από δεκαετίες στρατιωτικής δικτατορίας πέρυσι, και αγωνίζεται να βελτιώσει την οικονομική κατάσταση του λαού της.
Εκτός από τους εκλογικούς στόχους των ΗΠΑ, η συμφωνία έχει γεωπολιτικές συνέπειες, κυρίως προωθώντας την ήδη σημαντική απομόνωση του Ιράν στην περιοχή.
Όπως υπαινίχθηκε ο Νετανιάχου: «Το Ιράν είναι δυσαρεστημένο, η Χεζμπολάχ είναι δυσαρεστημένη, η Χαμάς είναι δυσαρεστημένη, αλλά οι περισσότεροι όλοι είναι πολύ χαρούμενοι».
Οι Παλαιστίνιοι φυσικά είναι πολύ δυσαρεστημένοι με αυτές τις εξελίξεις. Το Σουδάν ήταν παραδοσιακά ένας από τους πιο σταθερούς υποστηρικτές της παλαιστινιακής υπόθεσης. Αυτή η συμφωνία και τα άλλα πρόσφατα υπονομεύουν τη σημερινή αδρανή αραβική συναίνεση ότι η εξομάλυνση δεν μπορεί να συμβεί έως ότου υπάρξει ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος.
Ο αξιωματούχος του PLO Wasel Abu Youssef παραπονέθηκε ότι αυτό αντιπροσωπεύει «ένα νέο χτύπημα στην πλάτη για τους Παλαιστινίους».
Η συμφωνία του Σουδάν ακολουθεί επίσης παρόμοιες συμφωνίες με το Μπαχρέιν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους.
Γιατί έχει τεράστια σημασία
Η ισραηλινή ομαλοποίηση με το Σουδάν είναι λιγότερο στρατηγικά σημαντική από τις συμφωνίες που ομαλοποίησαν τις σχέσεις της με τα ΗΑΕ, καθώς το Αμπού Ντάμπι είναι μεγαλύτερος παίκτης στην παγκόσμια σκηνή, ή με το Μπαχρέιν, το οποίο χρησίμευσε ως ένδειξη της Σαουδαραβικής αποδοχής.
Ωστόσο, η συμφωνία του Σουδάν είναι πολύ πιο «μετασχηματιστική» από οποιαδήποτε από αυτές. Ο Νετανιάχου ήταν ελαφρώς υπερβολικός όταν είπε «Είναι ένας νέος κόσμος» και πρόσθεσε «συνεργαζόμαστε με όλους. Χτίζοντας ένα καλύτερο μέλλον για όλους μας.»
Το Σουδάν συμμετείχε, αν και πολύ συμβολικά, και στους πολέμους του 1948 και του 1967 κατά του Ισραήλ. Έστειλαν επίσης δυνάμεις το 1973, αλλά ο σουδανικός στρατός έφτασε πολύ αργά για να συμμετάσχει.
Το πιο σημαντικό, το Σουδάν είναι ένα rouge state εδώ και αρκετό καιρό. Ίσως το πιο γνωστό είναι η γενοκτονία που συνέβη στο Νταρφούρ νωρίτερα αυτόν τον αιώνα.
Ωστόσο, τo Σουδάν είχε παράσχει ένα ασφαλές «λιμάνι» για την τρομοκρατία. Η Αλ Κάιντα και η Χαμάς λειτουργούσαν στη χώρα εδώ και χρόνια.
Για να αντισταθμίσει το ρόλο τους, το Σουδάν συμφώνησε να πληρώσει 335 εκατομμύρια δολάρια για να αποζημιώσει τα αμερικανικά θύματα προηγούμενων τρομοκρατικών επιθέσεων και τις οικογένειές τους. Αυτή η αποζημίωση οφείλεται λόγω της υλικοτεχνικής υποστήριξης που παρέχει το Σουδάν στην Αλ Κάιντα και στον αρχηγό της Οσάμα Μπιν Λάντεν στα τέλη της δεκαετίας του 1990.
Το 2016, το Σουδάν παρουσίασε για πρώτη φορά την ιδέα της ομαλοποίησης των σχέσεων με το Ισραήλ. Αυτό το θεώρησε το Χαρτούμ ως τρόπο να ωθήσει τις ΗΠΑ να ακυρώσουν κυρώσεις που είχαν επιβληθεί για την κατάσταση στο Νταρφούρ και τους δεσμούς του Σουδάν με την τρομοκρατία. Στις αρχές του 2017, οι κυρώσεις άρχισαν να αίρονται από την κυβέρνηση Ομπάμα ως αναγνώριση της βελτιωμένης συμπεριφοράς τους.
Το Σουδάν επιδίωξε τον πιο φιλοδυτικό προσανατολισμό του με νέο σθένος, αφού ο ισχυρός Ομάρ αλ-Μπασίρ, ο οποίος καταζητείται από το ΔΠΔ για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, απομακρύνθηκε σε πραξικόπημα το 2019.
Μέρες πριν από την υπογραφή της συμφωνίας, η κυβέρνηση Τραμπ υπέγραψε παραίτηση για την κατάργηση του Χαρτούμ από τη λίστα κρατικών κρατικών τρομοκρατών.
Παραδοσιακά, οι ισραηλινές σχέσεις με τη χώρα ήταν εχθρικές. Όχι μόνο έχουν στραφεί ο ένας κατά του άλλου, αλλά και οι δύο χώρες συμμετείχαν σε έναν κρυφό πόλεμο για δεκαετίες.
Το 2009, η Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία πραγματοποίησε αεροπορική επίθεση στο Σουδάν. Ο στόχος ήταν η διέλευση των ιρανικών πυραύλων Fajr-3 μέσω της χώρας στο δρόμο τους προς τη Γάζα, όπου θα προμήθευαν τη Χαμάς.
Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι το ισραηλινό ναυτικό είχε ενεργήσει κατά του Σουδάν, σε συνδυασμό με τον βομβαρδισμό, για να απαγορεύσει τις επιχειρήσεις του Ιράν.
Η κυβέρνηση του Σουδάν παραπονέθηκε ότι «είναι παράνομο να παραβιάζεται η κυριαρχία άλλης χώρας», αλλά θα μπορούσε να κάνει πολύ λίγα γι 'αυτό. Δύο χρόνια αργότερα, το Ισραήλ δολοφόνησε τον Abdul Latif Ashkar, αξιωματικό διοικητικής μέριμνας της Χαμάς στο Σουδάν.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Εχούντ Όλμερτ απείλησε ότι η Χαμάς δεν θα είναι ασφαλής πουθενά, συμπεριλαμβανομένου του Σουδάν. «Όσοι πρέπει να γνωρίζουν, γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει μέρος όπου το Ισραήλ δεν μπορεί να λειτουργήσει. Ένα τέτοιο μέρος δεν υπάρχει », είπε.
Δεσμοί στο Νότιο Σουδάν
Μία από τις σημαντικότερες στιγμές της αραβοϊσραηλινής σύγκρουσης έλαβε χώρα στο Χαρτούμ.
Το 1967 αμέσως μετά την νίκη των Ισραηλινών έναντι των Αράβων σε έξι ημέρες, ο Αραβικός Σύνδεσμος ανακοίνωσε το Ψήφισμα του Χαρτούμ. Αυτό εξέφραζε την βούληση των αραβικών κρατών για «καμία ειρήνη με το Ισραήλ, καμία αναγνώριση του Ισραήλ, καμία διαπραγμάτευση με αυτό».
Μετά από αυτήν τη συμβολική πράξη, και ως αντίποινα για τη συμμετοχή των Σουδάν στον πόλεμο, η ισραηλινή κυβέρνηση άρχισε να υποστηρίζει ενεργά τους αυτονομιστές που δραστηριοποιούνται στη νότια περιοχή του Σουδάν.
Παρέχοντας όπλα και εκπαίδευση υψηλής ποιότητας, το Ισραήλ βοήθησε στη βελτίωση του στρατού του Νότιου Σουδάν, σε σημείο που αυτό πέτυχε τη δημιουργία μιας αυτόνομης ζώνης .
Το Ισραήλ ήταν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της επιτυχούς προσπάθειάς του Νότιου Σουδάν για ανεξαρτησία, η οποία ήρθε τελικά τον Ιούλιο του 2011. Ημέρες μετά την ανακοίνωση, το Ισραήλ αναγνώρισε τον πρόσφατα ανεξάρτητο σύμμαχό του.
Η κυβέρνηση του Νοτίου Σουδάν ανησυχεί ότι η προσέγγιση μεταξύ Ισραήλ και Χαρτούμ θα μειώσει την παραδοσιακή εγγύτητα με την Ιερουσαλήμ. Ωστόσο, απέφυγαν να ενεργήσουν κατά της συμφωνίας για δύο λόγους:
Πρώτον, είναι ένα κορυφαίο αμερικανικό έργο η εν λόγω συμφωνία. Η Juba θα δυσκολευόταν να «λειτουργήσει» χωρίς αμερικανική και ισραηλινή υποστήριξη.
Δεύτερον, οι σχέσεις μεταξύ Σουδάν και Νότιου Σουδάν έχουν βελτιωθεί, καθώς και οι δύο ασχολούνται περισσότερο με εσωτερικά τους ζητήματα, παρά με το ένα το άλλο.
Η συμφωνία Σουδάν-Ισραήλ δεν είναι συνεπώς μόνο θρίαμβος για την ισραηλινή εξωτερική πολιτική αλλά και για το αμερικανικό στρατόπεδο.
Ενώ οι συμφωνίες του Ισραήλ με τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν ενισχύουν μόνο τον ήδη υπάρχοντα προσανατολισμό εξωτερικής πολιτικής του , η συμφωνία με το Χαρτούμ σηματοδοτεί μια νέα κατεύθυνση για μια χώρα 40 εκατομμυρίων και ένα βήμα μακριά από ένα σκοτεινό παρελθόν που σχετιζόταν με την υπόθαλψη της τρομοκρατίας
