Το 2010 η Κίνα επέβαλε ένα εμπάργκο στην Ιαπωνία που αφορούσε τις εξαγωγές σπάνιων γαιών. Η είδηση αρχικά πέρασε στα «ψιλά» στον πλανήτη αλλά, όταν την επόμενη ακριβώς ημέρα η κυβέρνηση της Ιαπωνίας δημόσια έκανε λόγο για πρωτοφανή εκβιασμό από το Πεκίνο, το παγκόσμιο πολιτικό και δημοσιογραφικό ενδιαφέρον στράφηκε προς την συγκεκριμένη περίπτωση. Το κινεζικό εμπάργκο αφορούσε μία σειρά από μικρούς σε μέγεθος αλλά πανίσχυρους μαγνήτες, τους οποίους η ιαπωνική και όχι μόνο αυτοκινητοβιομηχανία έχει ανάγκη, καθώς αποτελούν σημαντικό εξάρτημα των κινητήρων τόσο για τα οχήματα βενζίνης όσο και για τα ηλεκτροκίνητα.
Οι συγκεκριμένοι μαγνήτες που δεν ξεπερνούν σε μέγεθος ένα μικρό δαχτυλίδι παράγονται τα τελευταία τουλάχιστον 30 χρόνια μαζικά στην Κίνα και σήμερα φαίνεται πως αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα «διαπραγματευτικά χαρτιά» του Πεκίνου στον πόλεμο που η Ουάσιγκτον ξεκίνησε.
Οι ΗΠΑ παρά το ιαπωνικό προηγούμενο, δεν έχουν κάνει επενδυτικά το παραμικρό για να αλλάξουν τα τελευταία 15 χρόνια την συγκεκριμένη κατάσταση. Αντίθετα, όλες οι μεγάλες αμερικανικές επιχειρήσεις προμηθεύονται τους συγκεκριμένους μαγνήτες από την Κίνα ενώ έχουν φροντίσει να μετεγκαταστήσουν και σημαντικά τμήματα της παραγωγής τους στην Ασία, προκειμένου να μειώσουν ακόμη περισσότερο το κόστος.
Οι συγκεκριμένοι μαγνήτες και ως πρώτη ύλη αλλά και ως επεξεργασία περνούν αποκλειστικά από κινεζικά χέρια και σήμερα το 90% του συγκεκριμένου προϊόντος παράγεται από το Πεκίνο το οποίο διείδε την πρόκληση και την εκμεταλλεύθηκε…
Λαθραίες αγορές από καρτέλ, χιλιάδες συλλήψεις και κρατικοποίηση
Στο εμπάργκο του 2010 η Ιαπωνία κατάφερε να «υπερκεράσει» το κινεζικό εμπάργκο αγοράζοντας μαζικά και κυρίως λαθραία μέσα από καρτέλ που εκμεταλλεύονταν το κρατικό κενό στα μεταλλεία. Το 60% της συνολικής παραγωγής σε μαγνήτες έφυγε το 2010 μέχρι λαθραία από την χώρα μία παράμετρο που ο ίδιος ο πρόεδρος της Κίναςφρόντισε να τελειώσει οριστικά…
Το 2010 λίγο μετά το τέλος του εμπάργκο της Κίνας προς την Ιαπωνία ο ίδιος ο πρόεδρος της χώρας βρέθηκε στην επαρχία στην οποία είχε την έδρα του το ιδιωτικό μέχρι τότε μεταλλείο. Διατάχθηκαν δεκάδες χιλιάδες συλλήψεις και με συνοπτικές διαδικασίες το μεταλλείο έγινε κρατικό. Τον απόλυτο έλεγχο της παραγωγής διατήρησε το ίδιο το Πεκίνο με τις τοπικές αρχές να διατηρούν μόνο εποπτικό ρόλο…
Πώς η Κίνα κυριαρχεί στην παγκόσμια αγορά
Σήμερα η China Rare Earth Group έχει υπό τον έλεγχό της όχι μόνο τα μεταλλεία σπάνιων γαιών σε όλη την χώρα αλλά και τα εργοστάσια επεξεργασίας της πρώτης ύλης. Από τα συγκεκριμένα κινεζικά εργοστάσια μάλιστα περνά προς καθαρισμό το 90% του παγκόσμιου όγκου σπάνιων γαιών…
Μέσα από τη συγκεκριμένη διαδικασία στην οποία η Κίναεπένδυσε τεράστια ποσά δημόσιου χρήματος η χώρα κατάφερε να προσελκύσει και άλλες επενδύσεις. Με δεδομένο πως οι συγκεκριμένοι μικροί και φθηνοί μαγνήτες έχουν δύναμη 15 φορές μεγαλύτερη από τους συμβατικούς οι σημαντικότερες βιομηχανίες παραγωγής οχημάτων αλλά και τεχνολογικών προϊόντων μετέφεραν κοντά στα εργοστάσιαεπεξεργασίας μονάδες παραγωγής των προϊόντων τους μειώνοντας κατακόρυφα το κόστος παραγωγής τους.
Σήμερα παρά το γεγονός πως η Κίνα δεν είναι «μονοπώλιο» ούτε στην εξόρυξη ούτε και στην επεξεργασία του συγκεκριμένου ορυκτού είναι πρακτικά ασύμφορο για οποιαδήποτε άλλη χώρα να παράξει το συγκεκριμένο προϊόν.Στις ΗΠΑ υπάρχει σήμερα μόλις ένα τέτοιο μεταλλείο στην Καλιφόρνια στο οποίο έχουν επενδυθεί σημαντικά κεφάλαια από την περίοδο του Μπαράκ Ομπάμα.
Το μεταλλείο εκσυγχρονίστηκε από το 2010 μέχρι και το 2017 αλλά το κόστος λειτουργίας μαγνητών μόνο της συγκεκριμένης μονάδας είναι ίδιο με το κόστος όλων των κινεζικών μονάδων… Το αμερικανικό προϊόν είναι και παρέμεινε ασύμφορο ακόμη και για τις αμερικανικές εταιρείες και μοιραία τα 1,5 δισεκατομμύρια που δαπανήθηκαν για την επαναλειτουργία του πήγαν πρακτικά χαμένα.
Την ίδια πρακτική εφαρμόζει η Κίνα και στις άλλες σπάνιες γαίες οι οποίες μπορεί να μην βρίσκονται στο υπέδαφός της αλλά έρχονται στα εδάφη της προκειμένου να περάσουν επεξεργασία. Η Κίνα έχει φροντίσει να έχει γεμάτα με ότι χρειάζεται τα «αποθεματικά» της κρατώντας σε πολλές περιπτώσεις ποσοστό επί της συνολικής πρώτης ύλης που της ζητούν να επεξεργαστεί.
Παράλληλα είναι και η μόνη χώρα στον πλανήτη με τόσα ενεργά και λειτουργικά μεταλλεία, μία διαδικασία εξαιρετικά δαπανηρή και χρονοβόρα…
Εάν οι ΗΠΑ αποφασίσουν για παράδειγμα να επενδύσουν σε ένα μεταλλείο για μαγνήτες θα χρειαστούν αρκετά δισεκατομμύρια και το σημαντικότερο περισσότερα από 25 χρόνια για να το δουν να παράγει σημαντικές ποσότητες.