Οι δεσμοί μεταξύ των δύο χωρών αντιμετώπισαν πολλές προκλήσεις το τελευταίο χρονικό διάστημα, με την αντιπαλότητα μεταξύ τους να φθάνει στα ύψη.
Έτσι ενώ οι ΗΠΑ εξακολουθούν να θεωρούν ως πρωτεύον θέμα την επιστροφή των S-400 από την Τουρκία στη Ρωσία, πράγμα που ο Ερντογάν ξεκαθάρισε ότι δεν το συζητάει ως πιθανότητα, η Τουρκία θέλει από την Ουάσινγκτον να σταματήσει να υποστηρίζει τους Κούρδους στη Συρία.
Η αναγνώριση επίσης της γενοκτονίας των Αρμενίων από τον Τζο Μπάιντεν επιδείνωσε την κακή κατάσταση των σχέσεων των δύο χωρών.
Ο Ερντογάν θέλει οι ΗΠΑ να εγκαταλείψουν Ιράκ και Συρία
Σε συνέντευξή τους στο Sputnik, Τούρκοι ειδικοί σχολίασαν την πρόσφατη ανακοίνωση του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχετικά με την ανάγκη αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Συρία και το Ιράκ στη συνέντευξη του τελευταίου στο CBS στη Νέα Υόρκη, όπου δήλωσε:
"Φυσικά, αν έχω την επιλογή, θα ήθελα να φύγουν από τη Συρία και το Ιράκ. Ακριβώς όπως έχουν αποσυρθεί από το Αφγανιστάν. Γιατί αν πρόκειται να υπηρετήσουμε την ειρήνη σε όλο τον κόσμο, δεν έχει πλέον νόημα να παραμένουμε σε εκείνα τα μέρη του κόσμου », είπε ο Τούρκος Πρόεδρος, ο οποίος στη συνέχεια επεσήμανε ότι «δεν ήταν καλή η σχέση του» με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπάιντεν.
Σχολιάζοντας τις τουρκοαμερικανικές σχέσεις, οι Τούρκοι ειδικοί στο Sputnik, τόνισαν ότι ήταν η πρώτη φορά που ο Ερντογάν χρησιμοποιεί τόσο σκληρή ρητορική προς τις αμερικανικές αρχές επισημαίνοντας την μεταβαλλόμενη κατάσταση στην περιοχή.
Τι δυσαρεστεί τους Τούρκους
Σύμφωνα με τον Abdullah Agar, πρώην αξιωματικό ειδικών επιχειρήσεων στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, υπάρχουν πάρα πολλοί παράγοντες που «υπονομεύουν την εμπιστοσύνη» μεταξύ Άγκυρας και Ουάσινγκτον, για παράδειγμα, η υποστήριξη της Αμερικής στις κουρδικές δυνάμεις στη Συρία και η κατάσταση γύρω από τους S-400.
"Η σχέση μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας δεν είναι πάντα εύκολη, αλλά τα μέρη τελικά βρίσκουν κοινό έδαφος, ενώ στην περίπτωση των ΗΠΑ τίποτα δεν λειτουργεί.
Οι ΗΠΑ προσπαθούν να επιβάλουν δυσμενείς συνθήκες στην Τουρκία. Οι πρόσφατες πολιτικές και στρατηγικές τους, κυρίως στο θέμα των κουρδικών δυνάμεων αυτοάμυνας ή του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν, είχαν πολύ αρνητικό αντίκτυπο στις σχέσεις με την Άγκυρα.
Στην πραγματικότητα, η Τουρκία δεν ήθελε να επιδεινωθούν οι σχέσεις, αλλά οι ενέργειες των ΗΠΑ δεν άφησαν άλλη επιλογή επειδή αποδέχονταν στην πραγματικότητα επίθεση στην τουρκική κυριαρχία.
Για παράδειγμα, η απόκτηση των S-400 δεν είναι πολιτικό ζήτημα, αλλά στρατιωτικό.
Η ανάγκη της Τουρκίας για αμυντικό σύστημα είναι προφανής. Ταυτόχρονα, οι σύμμαχοι αρνούνται να πωλούν πυραύλους στην Τουρκία, ενώ επιπλέον δεν θέλουν να τους αγοράζουμε από άλλες χώρες. Αυτή η κατάσταση βλάπτει τις διμερείς μας σχέσεις. Υπάρχουν πολλές τέτοιες στιγμές που καταστρέφουν την εμπιστοσύνη μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ », είπε ο Αμπντάλα Άγκαρ.
Για τον Abdullah Agar, η Τουρκία αρχικά ήλπιζε να λύσει αυτές τις ανησυχίες στις επαφές της με την Ουάσινγκτον.
"Η Άγκυρα είχε ως στόχο να ακολουθήσει μια πολιτική εξισορρόπησης όσον αφορά την κατάσταση, αλλά οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, δεν έκαναν τίποτα για να υποστηρίξουν αυτήν την πρόθεση. Κατά τη διάρκεια της θητείας του Ντόναλντ Τραμπ ως προέδρου, οι τουρκοαμερικανικές σχέσεις ήταν πολύ ασταθείς, ωστόσο, μετά την άνοδο του Μπάιντεν στην εξουσία, έχει ξεκινήσει μια ακόμη πιο δύσκολη περίοδος. Δεν νομίζω ότι η Τουρκία θα εγκαταλείψει την πολιτική εξισορρόπησης με την Αμερική, αλλά πιστεύω ότι η Άγκυρα θα επιδιώξει να δημιουργήσει ακόμη πιο στενές σχέσεις με τη Ρωσία ", τόνισε.
Επεσήμανε επίσης τη σημασία του αιτήματος του Ερντογάν να φύγουν οι ΗΠΑ από τη Συρία και το Ιράκ, λέγοντας:
"Με αυτά τα λόγια, ο Ερντογάν θέλει να τονίσει ότι οι ΗΠΑ είναι αιτία αστάθειας στην περιοχή. Πράγματι, ο Τούρκος ηγέτης προχώρησε σε πιο σκληρή ρητορική προς τις ΗΠΑ, καθώς ήταν η πρώτη φορά που τον είδα τόσο αυστηρό και αποφασιστικό, έχοντας δείξει μεγαλύτερη ευελιξία στο παρελθόν.
Ο λόγος για αυτό είναι η υπερβολικά φιλόδοξη και πολιτικοποιημένη στάση που επιδεικνύει ο Μπάιντεν. Η απώλεια της Τουρκίας ως συμμάχου θα κοστίσει ακριβά στις ΗΠΑ. Η Τουρκία είναι γνωστό ότι είναι μια νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, και τώρα οι ΗΠΑ , στην πραγματικότητα, διαχωρίζει αυτήν την πτέρυγα από τον εαυτό της », κατέληξε.
Ο πολιτικός επιστήμονας Μεχμέτ Σαχίν σχολίασε επίσης τη δήλωση Ερντογάν, λέγοντας:
"Βλέπουμε μια εκτεταμένη επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης σε όλα τα εδάφη όπου εισέβαλαν οι ΗΠΑ. Η κατάσταση στο Αφγανιστάν ή στο Ιράκ, όχι μόνο δεν έχει βελτιωθεί από την εισβολή των ΗΠΑ, αλλά έχει γίνει ακόμη χειρότερη. Βλέπουμε τις ΗΠΑ στη Συρία να υποστηρίζουν μια τρομοκρατική οργάνωση.
Η δήλωση του Προέδρου Ερντογάν υποδεικνύει ότι η παρουσία των ΗΠΑ δεν λύνει το πρόβλημα αλλά κάνει μόνο την κατάσταση ακόμη πιο δύσκολη. Έτσι, το κάλεσμα του Τούρκου ηγέτη είναι απολύτως λογικό, ειδικά αφού έγινε γνωστό ότι είχαν διατεθεί περισσότερα από 176 εκατομμύρια δολάρια στον αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ για το 2022 για την υποστήριξη του YPG (αναγνωρισμένου ως τρομοκρατική οργάνωση στην Τουρκία) στη Συρία.
Είναι σαφές στον Ερντογάν ότι θα ήταν πολύ καλύτερο εάν οι ΗΠΑ αποσύρουν τις δυνάμεις τους από την περιοχή, αντί να συνεχίσουν να αποσταθεροποιούν την κατάσταση υποστηρίζοντας τρομοκρατικές οργανώσεις », δήλωσε ο Σαχίν.
Η μελλοντική πορεία των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας
Η πορεία των σχέσεων των δύο χωρών θα εξαρτηθεί από την επικείμενη συνάντηση Μπάϊντεν- Ερντογάν στο τέλος του μήνα στη σύνοδο των G-20.
Η συνεχής φρασεολογία του Ερντογάν ότι πήρε τους S-400 αφού οι ΗΠΑ δεν του έδιναν τους Patriot παραπέμπει σε δύο πράγματα.
Είτε να δικαιολογήσει και νέα αγορά συστοιχίας αντιαεροπορικών πυραύλων S-400 από τη Ρωσία, γνωρίζοντας ωστόσο ότι θα του επιβληθούν νέες κυρώσεις από τις ΗΠΑ.
Είτε να ζητήσει από τον Μπάϊντεν στη συνάντησή τους να πάρει τώρα η Τουρκία Patriot από τις ΗΠΑ, αναθερμαίνοντας το θέμα των F-35 παράλληλα.
Με τον τρόπο αυτό αποσκοπεί ο Ερντογάν να πετύχει τα εξής:
1. Nα ρίξει γέφυρες επικοινωνίας προς τις ΗΠΑ, προσβλέποντας στη βελτίωση των σχέσεων Τουρκίας-ΗΠΑ , προκειμένου να τις εξευμενίσει τόσο στο θέμα των γκρίζων λύκων του εταίρου του στην κυβέρνηση Μπαχτσελί που το αμερικανικό ΥΠΕΞ θα αποφανθεί αν αυτοί είναι τρομοκρατική οργάνωση, όσο και στο θέμα της κάκιστης οικονομίας της.
2. Να αποφύγει νέες κυρώσεις για πιθανή αγορά νέας συστοιχίας S-400 από τη Ρωσία, βασιζόμενος στο δόγμα του ότι αφενός η Τουρκία μπορεί να παίρνει όπλα από όπου θέλει και πως η αγορά των ρωσικών συστημάτων δεν βλάπτει την άμυνα της συμμαχίας του ΝΑΤΟ.
3.Να αποκτήσει μαζί με τους Patriot την τεχνογνωσία τους την οποία θα επιδιώξει να αποκτήσει και ενδεχομένως την παραγωγή τους στην Τουρκία.
4. Να επανέλθει στο θέμα των F-35, αφού η Τουρκία δεν διαθέτει μαχητικά 4ης+, 5ης γενιάς . Ιδιαίτερα μετά τη Στρατηγική Αμυντική Συνεργασία Γαλλίας-Ελλάδας για ΚΕΠΠΑ και την αεροναυτική υπεροχή που αποκτά η Ελλάδα με τα μαχητικά Rafale4+, τα αναβαθμισμένα F-16 Viper και τις φρεγάτες Belharra, σε Αιγαίο και ΝΑ Μεσόγειο, η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι η "Γαλάζια Πατρίδα" κινδυνεύει να βουλιάξει στη θάλασσα, οπότε και θα πρέπει να "ανακατέψει την τράπουλα" ξανά στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.
Έτσι ευελπιστεί ο Τούρκος Πρόεδρος να πείσει τον Μπάϊντεν για το θέμα των S-400, με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να απειλεί με επιπλέον κυρώσεις την Τουρκία στην περίπτωση που προχωρήσει σε νέα αγορά ρωσικών S-400.
Αυτό όπως αντιλαμβανόμαστε θα είχε ως αποτέλεσμα την περαιτέρω επιδείνωση της κακής οικονομίας της Τουρκίας, αλλά και την απόλυτη ψύχρανση των σχέσεων των δύο χωρών.
Η γενικότερη τακτική των ΗΠΑ από τώρα και μετά αναμένουμε να είναι περισσότερο παρελκυστική και όχι τόσο εχθρική σε σχέση με τον Ερντογάν, προκειμένου να κερδίσουν χρόνο, αφού δεν εξυπηρετεί την Ουάσιγκτον να χάσει ολοκληρωτικά την Τουρκία από σύμμαχο.
Ο παράγοντας χρόνος είναι υπέρ των ΗΠΑ, αφού άπαντες σχεδόν εκτιμούν ότι ο Ερντογάν δεν θα είναι υποψήφιος στις επόμενες εκλογές λόγω προβλημάτων υγείας, όποτε και αν αυτές διεξαχθούν.
Συνεπώς, οι ΗΠΑ θα τηρήσουν μια επαμφοτερίζουσα στάση, διατηρώντας ισορροπίες με την Τουρκία, για το χρονικό διάστημα που ο Ερντογάν θα παραμείνει στην εξουσία, ευελπιστώντας στην ανάληψη της εξουσίας στην χώρα από την φιλοδυτική αντιπολίτευση.