Το παρασκήνιο με το πολυσυζητημένο ζήτημα των S-400 και των F-35 δεν έχει τέλος, καθώς φαίνεται πως κάτω από το τραπέζι υπάρχει περαιτέρω πίεση από την Ουάσινγκτον στην Τουρκία, καθώς οι Αμερικανοί δε θέλουν να χάσουν τον... πελάτη τους.
Οι κυρώσεις και η αποβολή από το πρόγραμμα του μαχητικού πέμπτης γενιάς δεν αποτελούν κάποια ουσιαστική διπλωματική ενέργεια, αλλά ένα μοχλό πίεσης, ώστε η Άγκυρα να εγκαταλείψει τους S-400 και να οδηγηθεί με ταχύτατους ρυθμούς πίσω στις "αγκάλες" της Δύσης.
Η αποβολή της Τουρκίας από τη λίστα των «παγκόσμιων εταίρων» παραγωγής των αμερικανικών μαχητικών F-35, έχει πολιτική, αλλά και οικονομική σημασία. Βασικά αποδεικνύει την αποφασιστικότητα του Πενταγώνου να ωθήσει την σύμμαχό του στο ΝΑΤΟ, Τουρκία, να λάβει μια τελική απόφαση σχετικά με την προβληματική αγορά του ρωσικού συστήματος αεροπορικής άμυνας, S-400. Εάν το πράξει, θα επανέλθει στο πρόγραμμα παραγωγής των F-35. Διαφορετικά θα της επιβληθούν κυρώσεις.
Η συνεισφορά της Τουρκίας σε επίπεδο εξαρτημάτων των F-35 διακόπηκε μετά την παραλαβή των S-400, τον περασμένο Ιούλιο. Οι Αμερικανοί θύμωσαν όταν έγινε γνωστό ότι οι Τούρκοι δοκίμασαν το ρωσικό σύστημα σε αμερικανικά αεροπλάνα F-16. Ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι όσον αφορά τα F-35 και τη συμμετοχή της Τουρκίας.
Η Τουρκία με τη δικαιολογία της πανδημίας του κορωναϊού, δεν ενεργοποίησε ακόμα τους S-400. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι ο Ταγίπ Ερντογάν αποφάσισε να μην προκαλέσει άλλο την Ουάσιγκτον. Αντίθετα προτίθεται να συνεχίσει τη συνεργασία του με τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν.
Σύμφωνα με πληροφορίες η ενεργοποίηση του ρωσικού πυραυλικού συστήματος που είχε προγραμματιστεί για τον Απρίλιο, θα καθυστερήσει και άλλο. Η Τουρκία ελπίζει πως με τον τρόπο αυτό θα καθυστερήσουν οι κυρώσεις, που έχουν επανέλθει απειλητικά, αν και ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ συνεχίζει να καλύπτει τον φίλο του, όπως τον αποκαλεί, Ερντογάν.
Οι Αμερικανοί είπαν στους Τούρκους ότι ο μόνος τρόπος για να επανέλθουν στο πρόγραμμα των F-35, είναι να επιστρέψουν στους S-400 στη Ρωσία. Η Ουάσιγκτον θα δεχόταν να μεταφερθούν και σε τρίτη χώρα.
Υπογραμμίστηκε σε όλους τους τόνους ότι τα F-35 δεν μπορούν να συνυπάρξουν με μια ρωσική πλατφόρμα συγκέντρωσης πληροφοριών, όπως οι S-400, που θα μπορούσε να ανιχνεύσει τις δυνατότητες μυστικότητας και να βλάψει μακροπρόθεσμα την ασφάλεια της συμμαχίας κατασκοπεύοντας τα αμερικανικά μαχητικά.
Η βιομηχανική δέσμευση της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35 έφερε σημαντική οικονομική ώθηση στη χώρα, με τη συμμετοχή 10 εταιρειών που προμηθεύουν περισσότερα από 900 ανταλλακτικά αξίας περίπου 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η εταιρεία Lockheed Martin, ως κύριος εργολάβος του προγράμματος F-35, και η κυβέρνηση των ΗΠΑ, μετά την αποβολή της Τουρκίας, έπρεπε να βρουν νέους προμηθευτές για τα ανταλλακτικά που είχαν κατασκευαστεί προηγουμένως από τουρκικές εταιρείες. Αποφάσισαν να συνεργαστούν με αμερικανικές εταιρείες.
Η Τουρκία αναφερόταν ως πρόσφατα ως ένας από τους εννέα κύριους συνεργάτες στον επίσημο ιστότοπο του προγράμματος μαζί με τις ΗΠΑ, την Αυστραλία, τον Καναδά, τη Δανία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες, τη Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Πολωνία θα αντικαταστήσει την Τουρκία.
Ένας συνταξιούχος ανώτερος αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας πιστεύει ότι η χώρα θα καθυστερήσει τη λειτουργία των S-400, για τους οποίους πλήρωσε 2,5 δισεκ. δολάρια, για μεγάλο χρονικό διάστημα λόγω οικονομικών και περιφερειακών προκλήσεων.
“Υπό συνθήκες βαθιάς οικονομικής ύφεσης, η Άγκυρα δεν θα διακινδυνεύσει να αντιμετωπίσει πιθανές κυρώσεις από τις ΗΠΑ σε περίπτωση που λειτουργήσει το αμφιλεγόμενο ρωσικό σύστημα”, δήλωσε ο αξιωματούχος στην Arab News. «Εν τω μεταξύ, οι Τούρκοι αξιωματούχοι εξακολουθούν να έχουν μια μικρή ελπίδα ότι θα λάβουν πιστώσεις από τις ΗΠΑ για την υπέρβαση των οικονομικών προβλημάτων της Τουρκίας. Μπορεί να αναγκάσει την Άγκυρα να σκεφτεί δύο φορές ότι δεν πρέπει να υποστεί κυρώσεις.”
Ο Καν Κασάπογλου, αναλυτής άμυνας από το Κέντρο Μελετών Οικονομικών και Εξωτερικής Πολιτικής, δήλωσε ότι ο αποκλεισμός της χώρας από το πρόγραμμα F-35 είναι μια μεγάλη απώλεια για το τουρκικό αμυντικό οικοσύστημα.
«Πολλές αεροδιαστημικές εταιρείες συμμετείχαν στο έργο με προσοδοφόρα τεχνογνωσία και ευκαιρίες συμπαραγωγής», είπε στην Arab News. “Όλα αυτά τα επιτεύγματα ήταν απόλυτα σε συμφωνία με τις προτεραιότητες εκσυγχρονισμού της άμυνας της Τουρκίας.”
Οι Αμερικανοί γερουσιαστές είναι διχασμένοι σχετικά με το αν θα πρέπει να υποτιμήσουν το ζήτημα των S-400 ή να τιμωρήσουν περαιτέρω την Τουρκία για τις επιλογές ενίσχυσης της ασφάλειας της από στη Ρωσία.
Σε μια προσπάθεια να μετριαστεί το αδιέξοδο μεταξύ των δύο χωρών και να αποσυρθεί το ρωσικό σύστημα από την Τουρκία, ένας Αμερικανός νομοθέτης πρότεινε να αγοράσουν οι ΗΠΑ τους τουρκικούς S-400 μέσω τροποποίησης του νόμου για την εθνική άμυνα του 2021 (NDAA).
Για να διασκεδάσει τις ρωσικές ανησυχίες σχετικά με ένα τέτοιο σενάριο, η Τουρκία δεσμεύθηκε να μην αποκαλύψει ευαίσθητες πληροφορίες που έχουν σχέση με τους S-400, όπως ανακοίνωσε ο επικεφαλής των αμυντικών βιομηχανιών Ismail Demir την περασμένη Παρασκευή.
Ωστόσο, ο πρόεδρος της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ, Τζιμ Ριτς, εισήγαγε μια άλλη πιο αυστηρή τροποποίηση που θα εξουσιοδοτήσει την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλει στην Τουρκία μέτρα με βάση το νόμο CAATSA εντός 30 ημερών από την έγκριση του αμυντικού προϋπολογισμού (NDAA).
«Η απομάκρυνση της Τουρκίας από τη λίστα των παγκόσμιων εταίρων της παραγωγής του F-35 είναι, όπως λέμε στα τουρκικά, ανακοινώθηκε αυτό που είναι ήδη γνωστό, δηλαδή ότι η Τουρκία δεν είναι πλέον μέρος του προγράμματος των F-35″, είπε ο Ozgur Unluhisarcikli, διευθυντής του γραφείου στην Άγκυρα του Γερμανικού Ταμείου Marshall των Ηνωμένων Πολιτειών.
Δήλωσε ότι η κίνηση δεν εμποδίζει, ωστόσο, την επανεισδοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 εάν πότε επιλυθεί το πρόβλημα των S-400.