Kαμία αποκατάσταση δεν υπάρχει στις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ, τουναντίον, η Ουάσινγκτον κρατάει επιφυλάξεις και στέλνει διπλό μήνυμα στον Ρ. Τ. Ερντογάν. Θα λέγαμε στην ουσία πως η Ουάσνγκτον στέλνει δύο τελεσίγραφα, καθώς η στάση της Τουρκίας στην αγορά των S-400 και οι σχέσεις με το Ιράν, δυναμιτίζουν το ήδη τεταμένο κλίμα.
Όσο και να φωνασκούν ορισμένα ΜΜΕ στην Ελλάδα, που... βλέπουν προσέγγιση Τουρκίας-ΗΠΑ, καλύτερα θα κάτσουν να μελετήσουν την ακόλουθη είδηση που έρχεται από τις ΗΠΑ, ας μην βιάζονται κάποιοι!
Το καθεστώς των κυρώσεων σε βάρος της Τεχεράνης, όπως ίσχυε πριν το 2015, όταν υπεγράφη η συμφωνία για το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας του Ιράν, επαναφέρουν από Δευτέρα οι ΗΠΑ, και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο απηύθυνε προειδοποίηση στην Τουρκία και προσωπικά στον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προτρέποντάς τον να αντιληφθεί ότι οι ΗΠΑ είναι καλύτερος εταίρος από το Ιράν.
Απαντώντας σε ερώτηση του δημοσιογράφου περί του ότι υπό τον Ερντογάν η Τουρκία στρέφεται προς ανατολάς αντί προς δυσμάς και αν πλησιάζει η στιγμή που το μέλλον της στο NATO θα αμφισβητηθεί, ο Πομπέο είπε: «Ελπίζω όχι. Θα ήταν ατυχές για το ΝΑΤΟ.
Θα ήταν ατυχές για τις Ηνωμένες Πολιτείες (της Αμερικής) και νομίζω ότι θα ήταν ακόμη πιο ατυχές για τον λαό της Τουρκίας, αν συνέβαινε αυτό. Ήταν μια δύσκολη σχέση κατά τη διάρκεια του πρώτου ενάμιση χρόνου της διακυβέρνησης (του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ) Τραμπ, αλλά υπήρξαν επίσης τομείς όπου είχαμε πραγματικές, σημαντικές επιτυχίες. Συνεργαζόμαστε σήμερα σε τμήματα της Συρίας για να αρνηθούμε στους τρομοκράτες ασφαλές καταφύγιο. Τρομοκράτες που έχουν σχεδιάσει να επιτεθούν στην πολιτική αεροπορία των ΗΠΑ. Αυτά είναι σημαντικά αμερικανικά συμφέροντα».
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε την ελπίδα «η Τουρκία και ο Πρόεδρος Ερντογάν θα καταλάβουν ότι οι ΗΠΑ είναι καλύτεροι εταίροι από το Ιράν και ότι η κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσει ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι να στηρίξει βαθύτερες σχέσεις με τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ. Και αν το κάνουμε αυτό, η Τουρκία μπορεί να αποτελέσει προπύργιο για να εμποδίσει την απειλή σε βάρος της Αμερικής από τρομοκράτες στην περιοχή».
Στην ουσία ο επικεφαλής της Αμερικανικής διπλωματίας δεν απέκλεισε τίποτα, καθώς άφησε ορθάνοιχτη την πόρτα της εξόδο από το ΝΑΤΟ για την Τουρκία.
Σε συνέντευξή του στην εκπομπή του Λαρς Λάρσον για τον ραδιοφωνικό σταθμό KXL του Πόρτλαντ Όρεγκον, ο κ. Πομπέο είπε ότι η συμφωνία με το Ιράν ήταν «κακή» εξηγώντας γιατί ο πρόεδρος Τραμπ αποχώρησε απ' αυτή το Μάιο. «Τη Δευτέρα θα επιστρέψουν όλες οι κυρώσεις που είχαν αρθεί από την κυβέρνηση (του τέως προέδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ) Ομπάμα.
Και αυτό είναι σημαντικό, γιατί το Ιράν εξακολουθεί να παραμένει -κάτι περισσότερο από δύο χρόνια μετά τη συμφωνία JCPOA (σ.σ. το αρκτικόλεξο στα αγγλικά του Κοινού Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης [ΚΟΣΔ], της επίσημης ονομασίας του κειμένου)- ο μεγαλύτερος κρατικός υποστηρικτής της τρομοκρατίας στον κόσμο. Συνεχίζει να παράγει όλο και καλύτερους πυραύλους οι οποίοι μπορούν να απειλήσουν τη Μέση Ανατολή και ενδεχομένως την Ευρώπη. Αυτές δεν είναι συμπεριφορές ανάλογες ενός κανονικού έθνους».
Ο Μάικ Πομπέο είπε πως ο πρόεδρος Τραμπ κατέστησε σαφές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ασκήσουν πίεση στο ιρανικό καθεστώς για να αλλάξει αυτή τη συμπεριφορά, να ενεργήσει σαν μια κανονική χώρα και να σταματήσει να απειλεί τον κόσμο. «Και όταν το κάνει» πρόσθεσε «θα είμαστε στην ευχάριστη θέση να το αφήσουμε να επανενταχθεί στην κοινότητα των εθνών».
Σε ερώτηση του δημοσιογράφου για το πόσο αποτελεσματικές θα είναι οι κυρώσεις αν πολλές ευρωπαϊκές χώρες συνεχίσουν να έχουν επιχειρηματικές σχέσεις με το Ιράν, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε την πεποίθηση ότι αυτές οι κυρώσεις θα έχουν τεράστιο αντίκτυπο στην ιρανική ηγεσία, όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. «Παρά το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία και η Γαλλία δήλωσαν ότι επιθυμούν να παραμείνουν στο ΚΟΣΔ, σχεδόν κάθε σημαντική ευρωπαϊκή εταιρεία έχει ήδη εγκαταλείψει το Ιράν.
Έτσι, ενώ οι κυβερνήσεις τους λένε ότι είναι εντάξει να δουλεύουν εκεί, αυτοί γνωρίζουν τα λόγια του Προέδρου (Τραμπ), που είπε ότι αν επιλέξετε να συνεργαστείτε με το Ιράν, αυτή είναι η δική σας επιλογή, αλλά αν το κάνετε δεν θα κάνετε επιχειρηματικές σχέσεις και με την Αμερική.
Πρέπει να επιλέξετε ανάμεσά μας. Και σχεδόν 6 μήνες μετά τον Μάιο, οι περισσότερες ευρωπαϊκές εταιρείες επιλέγουν -όπως είναι αναμενόμενο- να συνεργάζονται με την Αμερική. Επομένως, είμαι πολύ σίγουρος ότι αυτές οι κυρώσεις θα έχουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα».
Στο ερώτημα τι πρέπει να κάνει η ηγεσία του Ιράν για να ικανοποιηθούν οι ΗΠΑ, ο κ. Πομπέο είπε ότι έχουν οριστεί 12 στόχοι. «Ίσως φαίνονται πολλοί, όμως είναι απλοί στόχοι. Όπως να σταματήσουν να εκτοξεύουν πυραύλους στη Μέση Ανατολή, να σταματήσουν να εξοπλίζουν τη Χεζμπολάχ η οποία απειλεί το Ισραήλ, να σταματήσουν να εμπλέκονται σε τρομοκρατικές δραστηριότητες στην Ευρώπη. Μόλις χθες η Δανία συνέλαβε Ιρανό αξιωματούχο ο οποίος συνωμοτούσε για δολοφονική απόπειρα στην Ευρώπη».
Πρόσθεσε ότι το Ιράν θα πρέπει να σταματήσει την πυρηνική του δραστηριότητα, που εγείρει -κατ' αυτόν- κίνδυνο εξάπλωσης των όπλων μαζικής καταστροφής, και οι ΗΠΑ θα είναι πρόθυμες να τους παράσχουν την ενέργεια που χρειάζονται.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στον Μαρκ Ρίαρντον του σταθμού ΚΜΟΧ του Σεντ Λούις (Μιζούρι), ο κ. Πομπέο ανέφερε ότι οι ΗΠΑ θα είναι αυστηρές στην εφαρμογή των κυρώσεων. «Αυτές οι κυρώσεις δεν απευθύνονται στον ιρανικό λαό. Για την ακρίβεια υποστηρίζουμε τον λαό του Ιράν και ελπίζουμε ότι θα είναι ο λαός του Ιράν ο οποίος θα απαιτήσει από την κυβέρνησή του απλώς να κάνει τα πράγματα που ζητήσαμε, να συμπεριφέρεται σαν μια κανονική χώρα».
Πάντως, όπως ανέφερε χθες ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Ρόμπερτ Παλαντίνο, θα υπάρξουν εξαιρέσεις. Κληθείς να σχολιάσει δημοσιεύματα στη Σεούλ και το Νέο Δελχί ότι οι ΗΠΑ θα εξαιρέσουν μέρος τουλάχιστον των εισαγωγών ιρανικού πετρελαίου στη Νότια Κορέα και την Ινδία, ο κ. Παλαντίνο είπε: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται εν μέσω μιας εσωτερικής διαδικασίας για να εξετάσουν σημαντικές εξαιρέσεις για μεμονωμένες χώρες, αλλά αυτό θα ισχύσει μόνο κατά περίπτωση.
Συνεχίζουμε να συζητούμε την πολιτική μας έναντι του Ιράν με τους ομολόγους μας σε όλο τον κόσμο και τις συνέπειες της εκ νέου επιβολής κυρώσεων που είχαν προηγουμένως αρθεί ή ανασταλεί στο πλαίσιο της συμφωνίας για το (ιρανικό) πυρηνικό πρόγραμμα». Πρόσθεσε ότι οι ΗΠΑ έχουν καταγράψει γύρω στις 100 μεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες ήδη έλαβαν την απόφαση να εγκαταλείψουν το Ιράν, επιλέγοντας τις ΗΠΑ. «Θα συνεχίσουμε να πιέζουμε», κατέληξε.
Θέμα και με την Βενεζουέλα
Σε αναμμένα κάρβουνα κάθεται η Τουρκία, εξαιτίας των κυρώσεων που υπέγραψε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τράμπ, την Πέμπτη, οι οποίες βάζουν στο στόχαστρο των χρυσό της Βενεζουέλας. Η κίνηση αυτή του Τραμπ ενδέχεται να επαναφέρουν τις εντάσεις στις σχέσεις με την Τουρκία.
Αυτές οι νέες κυρώσεις του Προέδρου Τραμπ στοχεύουν τις εξαγωγές χρυσού της Βενεζουέλας και του καθεστώτος του προέδρου Νικολάς Μαδούρο. Η Τουρκία, η οποία είναι ένας από τους σημαντικότερους πελάτες της Βενεζουέλας στο εμπόριο του χρυσού, είναι αυτονόητο πως θα πληγεί από αυτές τις νέες κυρώσεις του Τραμπ.
"Η Βενεζουέλα εξήγαγε 23,62 τόνους χρυσού αξίας 900 εκατομμυρίων δολαρίων στην Τουρκία κατά τους πρώτους εννέα μήνες του τρέχοντος έτους, την περσινή αντίστοιχη περίοδο το νούμερο των εξαγωγών χρυσού από την Βενεζουέλα στην Τουρκία ήταν μηδενικό ", αναφέρει το πρακτορείο Reuters σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τουρκίας.
Το εμπόριο με την Άγκυρα γίνεται με μοναδικό σκοπό την παράκαμψη των Αμερικανικών κυρώσεων, σύμφωνα με δημοσίευμα της Hurriyet τον περασμένο Ιούλιο. Επιπλέον, το εμπόριο χρυσού και οι αμοιβαίες αποστολές τουρκικών αγαθών στη χώρα που έχει έλλειψη ρευστότητας διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη διατήρηση της κυβέρνησης του Μαδούρο στην εξουσία.
Στην πραγματικότητα, το εμπόριο έχει αναπτυχθεί με τη Βενεζουέλα στο βαθμό που ο MÜSİAD, ένας από τους μεγαλύτερους επιχειρηματικούς συλλόγους της Τουρκίας, έχει ανοίξει γραφεία στην πρωτεύουσα της Βενεζουέλας.
Ως εκ τούτου, η Τουρκία είναι μια από τις χώρες που πιθανότατα θα επηρεαστούν περισσότερο από την τελευταία κίνηση του Τραμπ, την οποία ο σύμβουλος της Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζον Μπόλτον παρουσίασε την Πέμπτη ως μέρος μιας στρατηγικής για την αντιμετώπιση των τριών αριστερών Κυβερνήσεων στην Κούβα, στη Νικαράγουα και στη Βενεζουέλα.
Και αυτή είναι μόνο η αρχή, αν δεν συμμοφωρθεί η Τουρκία θα υπάρχουν μεγαλύτερες επιπτώσεις.
