Ως γνωστόν η πρόσφατη συνάντηση Πούτιν-Ερντογάν που πραγματοποιήθηκε στο Σότσι, με κύριο θέμα συζήτησης την αναβίωση της συμφωνίας για τα σιτηρά από την οποία η Ρωσία αποχώρησε τον Ιούλιο, δεν καρποφόρησε, με τον Ρώσο Πρόεδρο να παραμένει σταθερός στην αρνητική θέση του.
Αισιόδοξος ο Ερντογάν για αναβίωση της συμφωνίας των σιτηρών στο άμεσο μέλλον
Ωστόσο σύμφωνα με άρθρο Διεθνούς ΜΜΕ ,"Μετά τη συνάντηση με τον Πούτιν, ο Ερντογάν είπε ότι η συμφωνία για τα σιτηρά στη Μαύρη Θάλασσα μπορεί να αποκατασταθεί, επισημαίνοντας:
"Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι μετά από συνομιλίες που είχε με τον Ρώσο Βλαντιμίρ Πούτιν τη Δευτέρα 4 Σεπτεμβρίου ότι θα είναι σύντομα δυνατή η αναβίωση της συμφωνίας για τα σιτηρά που σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη βοήθησε στην άμβλυνση της επισιτιστικής κρίσης με την κυκλοφορία των ουκρανικών σιτηρών στην αγορά.
Η Ρωσία αποχώρησε από τη συμφωνία τον Ιούλιο, έναν χρόνο μετά την αρχική συμφωνία με την μεσολάβηση της Τουρκίας και του ΟΗΕ, διαμαρτυρόμενη ότι οι δικές της εξαγωγές τροφίμων και λιπασμάτων αντιμετώπιζαν σοβαρά εμπόδια.
«Ως Τουρκία, πιστεύουμε ότι θα καταλήξουμε σε μια λύση που θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες σε σύντομο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο Ερντογάν στο θέρετρο της Μαύρης Θάλασσας στο Σότσι μετά την πρώτη του συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο με τον Πούτιν από το 2022.
Ο Ερντογάν είπε ότι οι προσδοκίες της Ρωσίας είναι γνωστές σε όλους και τα προβλήματα πρέπει να εξαλειφθούν, προσθέτοντας ότι η Τουρκία και τα Ηνωμένα Έθνη έχουν εργαστεί σε ένα νέο πακέτο προτάσεων για να αμβλύνουν τις ρωσικές ανησυχίες.
Ανέφερε επίσης ότι η Ουκρανία θα πρέπει να αμβλύνει τη διαπραγματευτική της θέση έναντι της Ρωσίας στις συνομιλίες για την αναβίωση της συμφωνίας και να εξάγει περισσότερο σιτηρά στην Αφρική και όχι στην Ευρώπη.
«Η Ουκρανία πρέπει να αμβλύνει ιδιαίτερα τις προσεγγίσεις της προκειμένου να είναι δυνατό να γίνουν κοινά βήματα με τη Ρωσία», είπε στους δημοσιογράφους.
Η θέση του Πούτιν
«Θα είμαστε έτοιμοι να εξετάσουμε το ενδεχόμενο αναβίωσης της συμφωνίας για τα σιτηρά και το είπα ξανά στον κ. Πρόεδρο σήμερα ,θα το κάνουμε μόλις εφαρμοστούν πλήρως όλες οι συμφωνίες για την άρση των περιορισμών στις εξαγωγές ρωσικών γεωργικών προϊόντων», είπε ο Πούτιν.
Είπε ότι οι ισχυρισμοί της Δύσης ότι η Ρωσία πυροδότησε μια επισιτιστική κρίση με την αναστολή της συμμετοχής στη συμφωνία για τα σιτηρά ήταν εσφαλμένοι καθώς οι τιμές δεν αυξήθηκαν κατά την έξοδό της από τη συμφωνία.
«Δεν υπάρχει φυσική έλλειψη τροφίμων», είπε ο Πούτιν.
Ενώ οι ρωσικές εξαγωγές τροφίμων και λιπασμάτων δεν υπόκεινται στις κυρώσεις της Δύσης που επιβλήθηκαν μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η Ρωσία εξήγαγε ποσότητες ρεκόρ σιταριού πέρυσι, η Μόσχα και οι εξαγωγείς αγροτικών προϊόντων λένε ότι οι περιορισμοί στις πληρωμές, τα logistics και την ασφάλιση έχουν εμποδίσει τις αποστολές.
«Η Δύση συνεχίζει να εμποδίζει την προμήθεια σιτηρών και λιπασμάτων από τη Ρωσική Ομοσπονδία στις παγκόσμιες αγορές», είπε ο Πούτιν, προσθέτοντας ότι η Δύση «εξαπάτησε» τη Ρωσία σχετικά με τη συμφωνία επειδή οι πλούσιες χώρες έπαιρναν περισσότερο από το 70% των σιτηρών που εξάγονταν στο πλαίσιο της συμφωνίας.
Η Ρωσία και η Ουκρανία είναι δύο από τους βασικούς παραγωγούς γεωργικών προϊόντων στον κόσμο και σημαντικοί παίκτες στις αγορές σιταριού, κριθαριού, καλαμποκιού, ελαιοκράμβης, κραμβέλαιου, ηλιόσπορου και ηλιελαίου.
Ο Πούτιν είπε ότι η Ρωσία αναμένει συγκομιδή σιτηρών 130 εκατομμυρίων τόνων φέτος, εκ των οποίων 60 εκατομμύρια τόνοι θα μπορούσαν να εξαχθούν.
Στεκόμενος στο πλευρό του Ερντογάν, ο Πούτιν επανέλαβε τη θέση της Ρωσίας ότι θα μπορούσε να επιστρέψει στη συμφωνία, αλλά μόνο εάν η Δύση σταματήσει να περιορίζει τις ρωσικές εξαγωγές γεωργικών προϊόντων από το να φτάσουν στις παγκόσμιες αγορές.
Ένα ξεχωριστό μνημόνιο που συμφωνήθηκε με τα Ηνωμένα Έθνη ζητά όρους για τη διευκόλυνση των εξαγωγών τροφίμων και λιπασμάτων της Ρωσίας.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Ντμίτρο Κουλέμπα, μιλώντας αργότερα στην ουκρανική τηλεόραση, είπε ότι το Κίεβο δεν θα αλλάξει τη στάση του, αλλά θα λάβει υπόψη τον απολογισμό της Τουρκίας για τις συνομιλίες στο Σότσι.
«Δεν πρέπει να συνεχίσουμε να είμαστε όμηροι του ρωσικού εκβιασμού, όπου η Ρωσία δημιουργεί προβλήματα και στη συνέχεια καλεί όλους να τα λύσουν», είπε ο Κουλέμπα.
«Είναι σαφές ότι θα υπερασπιστούμε όλες τις θέσεις αρχών, ειδικά όσον αφορά την πίεση των κυρώσεων στη Ρωσική Ομοσπονδία».
Εναλλακτικές διαδρομές
Ο Kuleba τόνισε ότι η Ρωσία δεν μπορεί να είναι αξιόπιστη, επομένως είναι απαραίτητο να αναπτυχθούν εναλλακτικές θαλάσσιες λωρίδες εξαγωγής για την Πρωτοβουλία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας. Σύμφωνα με τον ίδιο, υπάρχει μια τεχνική δυνατότητα για να επιτευχθεί αυτό, αλλά είναι απαραίτητο να ενισχυθεί επιπλέον η ασφάλεια.
«Έχουμε ήδη δείξει ότι λειτουργεί. Έχουμε ήδη δείξει ότι υπάρχουν χώρες που εκδηλώνουν ενδιαφέρον να μας βοηθήσουν να οργανώσουμε αυτή τη λωρίδα σε σταθερή βάση», πρόσθεσε ο Kuleba.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες δήλωσε την Πέμπτη ότι έστειλε στον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ «μια σειρά από συγκεκριμένες προτάσεις» με στόχο την αναβίωση της συμφωνίας.
Ένα από τα κύρια αιτήματα της Μόσχας είναι η επανασύνδεση της Ρωσικής Αγροτικής Τράπεζας στο σύστημα διεθνών πληρωμών SWIFT.
Η ΕΕ την διέκοψε τον Ιούνιο του 2022 ως μέρος των σαρωτικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν ως απάντηση στην εισβολή.
Ο Πούτιν είπε ότι ένα σχέδιο για την προμήθεια έως και 1 εκατομμυρίου τόνων ρωσικών σιτηρών στην Τουρκία σε μειωμένες τιμές για μεταγενέστερη επεξεργασία σε τουρκικά εργοστάσια και αποστολή σε χώρες που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη δεν αποτελεί εναλλακτική λύση στη συμφωνία σιτηρών.
Είπε επίσης ότι η Ρωσία ήταν κοντά σε μια συμφωνία με έξι αφρικανικές χώρες σχετικά με ένα σχέδιο να προμηθεύσει δωρεάν τη Μπουρκίνα Φάσο, τη Ζιμπάμπουε, το Μάλι, τη Σομαλία, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και την Ερυθραία έως και 50.000 τόνους σιτηρών η καθεμία."
Συμπεράσματα
Μετά τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε ότι η πρόσφατη άρνηση του Πούτιν στον Ερντογάν για αναβίωση της συμφωνίας για τα σιτηρά έχει "κοντά πόδια", αφού επί της ουσίας έχουν καταλήξει μεταξύ τους σε όρους που θα τεθούν στον ΟΗΕ για υλοποίηση.
Οι όροι αυτοί συνοψίζονται σε επανασύνδεση της Ρωσικής Αγροτικής Τράπεζας στο σύστημα διεθνών πληρωμών SWIFT, να σταματήσει η Δύση να περιορίζει τις ρωσικές εξαγωγές γεωργικών προϊόντων από το να φτάσουν στις παγκόσμιες αγορές και να διευκολυνθούν τέλος οι εξαγωγές τροφίμων και λιπασμάτων της Μόσχας.
Το "τυράκι" για να μην εναντιωθεί η Ουκρανία στις παραπάνω άρσεις των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, είναι η ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου, η οποία προαλείφεται μετά τον διορισμό του μουσουλμάνου Σουνίτη Ρουστέμ Ουμέροφ ως ΥΠΑΜ της Ουκρανίας από τον Ζελένσκι και ο οποίος στο παρελθόν συμμετείχε ενεργά σε συμφωνία ανταλλαγής αιχμαλώτων μεταξύ Ουκρανικών και Ρωσικών δυνάμεων.
Εκτίμησή μας είναι ότι είναι πολύ πιθανή η επίτευξη "συμφωνίας πακέτο" στο προσεχές μέλλον, η οποία θα προβλέπει την διακίνηση των Ουκρανικών σιτηρών στην Μαύρη θάλασσα μετά από ικανοποίηση των Ρωσικών απαιτήσεων ακόμη και εν μέρη, αλλά και την απελευθέρωση-ανταλλαγή αιχμαλώτων μεταξύ των δύο πλευρών.
