Στις 10 Ιανουαρίου, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και το ΝΑΤΟ υπέγραψαν μια νέα δήλωση, για μια ενισχυμένη εταιρική σχέση ασφάλειας. Εκπρόσωποι της ΕΕ και της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας δήλωσαν ότι, ωθήθηκαν σε ένα τέτοιο βήμα από τη σύγκρουση στην Ουκρανία και την αυξανόμενη απειλή από τη Ρωσία. Εν τω μεταξύ, η ρωσική πλευρά δηλώνει με ανησυχία ότι το νέο έγγραφο, επιβεβαιώνει πράγματι ότι η ΕΕ, αρχικά μια οικονομική και πολιτική ένωση, βρέθηκε σε υποδεέστερη θέση, καθιστώντας την σαν «παρακλάδι» του ΝΑΤΟ.
Γιατί η ΕΕ εμπιστεύτηκε πλήρως την ασφάλειά της στη συμμαχία και τον κύριο χορηγό της, την Ηνωμένες Πολιτείες, γιατί οι βασικές ευρωπαϊκές δυνάμεις μετατράπηκαν σε ξένες χώρες και πώς η περαιτέρω συνεργασία της ΕΕ στο ΝΑΤΟ, θα επηρεάσει την πορεία της σύγκρουσης στην Ουκρανία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δηλώνει στην πραγματικότητα ότι, είναι το ΝΑΤΟ που ασκεί τη συλλογική άμυνα εκείνων των χωρών που είναι μέλη και των δύο οργανισμών, και ότι οι Ευρωπαίοι δεν θα κάνουν καμία ενέργεια για τη δημιουργία οποιασδήποτε σοβαρής δομής ασφάλειας, που θα ήταν ξεχωριστή από το ΝΑΤΟ.
«Δηλαδή, η ΕΕ δεν θα κάνει τίποτα που να περιπλέκει και να υπονομεύει τον ρόλο του ΝΑΤΟ, ως φορέα συλλογικής άμυνας και ως βάσης του ευρωπαϊκού συστήματος ασφαλείας που επικρατεί στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη», εξηγεί ο Ντμίτρι Σουσλόφ, Αναπληρωτής Διευθυντής του Κέντρου Συνολικών Ευρωπαϊκών και Διεθνών Σπουδών στην Ανώτατη Σχολή Οικονομικών.
Δηλαδή, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συμβάλει στην περαιτέρω διεύρυνση της συνεργασίας μεταξύ των χωρών-μελών της ένωσης στον τομέα της ασφάλειας, στον τομέα της στρατιωτικής συνεργασίας, αλλά και πάλι, όχι εις βάρος, αλλά υπό το «καπέλο» του ΝΑΤΟ , για να μην δημιουργήσουν κάτι ξεχωριστό από τη συμμαχία.
Τι αναφέρει η κοινή δήλωση ΝΑΤΟ και Ε.Ε
Το έγγραφο υποστηρίζει ότι, οι μάχες στην Ουκρανία έχουν γίνει «η πιο σοβαρή απειλή για την ευρωατλαντική ασφάλεια τις τελευταίες δεκαετίες». Επιπλέον, η ΕΕ και το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζουν νέες στρατηγικές προκλήσεις από την Κίνα.
Όλα αυτά, απαιτούν ακόμη στενότερη συνεργασία από τους εταίρους και τη χρήση πολιτικών, οικονομικών και στρατιωτικών εργαλείων για την επίτευξη κοινών στόχων, αναφέρει η δήλωση.
Ειδικότερα, η ΕΕ και το ΝΑΤΟ συμφώνησαν να αυξήσουν τη συνεργασία τόσο στους παραδοσιακούς τομείς της ασφάλειας όσο και στον τομέα του «γεωστρατηγικού ανταγωνισμού, της ανθεκτικότητας, της προστασίας των κρίσιμων υποδομών, των νέων τεχνολογιών, του διαστήματος, των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην ασφάλεια και των ξένων πληροφοριών για χειραγώγηση και παρέμβαση».
Ως εκ τούτου, μετά τη διευθέτηση της σύγκρουσης της Ουκρανίας και καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες επικεντρώνονται ολοένα και περισσότερο στην Κίνα, ενδέχεται να προκύψουν και πάλι αμφιβολίες σχετικά με το πόσο μακροπρόθεσμα και αξιόπιστα δεσμεύονται οι Ηνωμένες Πολιτείες, να προστατεύουν την ήπειρο και να διασφαλίζουν την ευρωπαϊκή ασφάλεια. «Τώρα, φυσικά, η αμερικανική δέσμευση φαίνεται να είναι πολύ μεγάλη - δεν θα έλεγα απόλυτη, αλλά σημαντική», αναφέρει ο Ντμίτρι Σουσλόφ.
Τονίζει δε ότι, η μερίδα του λέοντος όλης της βοήθειας που παρέχεται στην Ουκρανία, ειδικά στον τομέα της ασφάλειας και στον στρατιωτικό τομέα, είναι η αμερικανική βοήθεια. Ο ρόλος του ΝΑΤΟ στο σύστημα ευρωπαϊκής ασφάλειας έχει ενισχυθεί. Ως εκ τούτου, η ουκρανική κρίση έχει γίνει ένας πολύ σοβαρός καταλύτης για αυτές τις τάσεις, οι οποίες διέγραψαν προσωρινά κάθε καταπάτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τη δημιουργία κάποιου είδους ανεξάρτητου γεωπολιτικού κέντρου.
Η κατάσταση μπορεί να αλλάξει μακροπρόθεσμα
Μετά την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στη συμμαχία, μόνο τέσσερις χώρες που δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ θα παραμείνουν στην ΕΕ. Πόσο πιθανό είναι στο άμεσο μέλλον, το ΝΑΤΟ να καλύψει όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πώς μπορεί αυτό να επηρεάσει την ευρωπαϊκή ασφάλεια;
Ο Ντμίτρι Σουσλόφ, δεν νομίζει ότι μετά την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, η διαδικασία θα συνεχιστεί ενεργά και η Αυστρία και άλλες χώρες θα αρχίσουν να εντάσσονται στη συμμαχία. «Ο καθένας θα κινηθεί με βάση τις δικές του εκτιμήσεις και τις δικές του παραδόσεις και συμφέροντα εξωτερικής πολιτικής», αναφέρει και συνεχίζει:
«Σε κάθε περίπτωση όμως, μεσοπρόθεσμα, ο ρόλος του ΝΑΤΟ στον τομέα της ασφάλειας στην Ευρώπη θα είναι κυρίαρχος. Αλλά δεν θα θεωρούσα αυτή τη μεσοπρόθεσμη τάση ως μόνιμη σταθερά».
Φυσικά, μια μακροχρόνια αντιπαράθεση μεταξύ Ρωσίας και Δύσης θα διατηρήσει τον ρόλο του ΝΑΤΟ και την κυριαρχία της ασφάλειας στην Ευρώπη. Ωστόσο, είδαμε ότι ακόμη και μετά την έναρξη της κρίσης στην Ουκρανία το 2014, η προεδρία Τραμπ εισήγαγε ωστόσο ορισμένες δυσκολίες στις σχέσεις μεταξύ των πολιτικών συμμάχων και δημιούργησε μια σοβαρή κρίση.
Ο Σουσλόφ, δεν νομίζει ότι το ΝΑΤΟ είναι εντελώς απρόσβλητο από τέτοιες κρίσεις στο μέλλον, ειδικά εάν σταματήσουν οι εχθροπραξίες στο έδαφος της Ουκρανίας και η σύγκρουση είτε επιλυθεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, είτε παγώσει. Τότε είναι που μπορεί να ξεκινήσει μια νέα κρίση. Και τότε, μπορεί να ξεκινήσει ένα νέο κύμα συζητήσεων ότι η Ευρώπη και η ΕΕ χρειάζονται ακόμη μια συγκεκριμένη στρατηγική αυτονομία.
