Κάθε δημοκράτης ξυπνά κάθε πρωί γνωρίζοντας πότε λήγει η θητεία του. Κάθε δικτάτορας, πρέπει να ξυπνήσει γνωρίζοντας ότι, σήμερα μπορεί να είναι η τελευταία του ημέρα. Κανείς δεν ξέρει πώς και πότε θα τελειώσει η κυριαρχία του Ερντογάν στην Τουρκία. Η φυλάκιση του πιθανού αντιπάλου του το 2023, Εκρέμ Ιμάμογλου, καθιστά απίθανη μια δημοκρατική μετάβαση.
Ο Michael Rubin, ανώτερος συνεργάτης στο American Enterprise Institute, αναφέρει σε Αμερικανικό μέσο ενημέρωσης ότι, ένα πραξικόπημα είναι εξίσου απίθανο, και οι Τούρκοι είναι πολύ αποθαρρυμένοι για να επαναστατήσουν. «Το πιθανότερο είναι ότι, ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί τελικά να τον διεκδικήσει ή μια σφαίρα δολοφόνου», αναφέρει.
Όσο κι αν προσπαθεί για το αντίθετο το «καθεστώς» του Ερντογάν, η κατάρρευσή του είναι βέβαιη. Το ΑΚΡ ήδη διασπάται, καθώς ο Ερντογάν προωθεί όλο και περισσότερο την οικογένεια αντί για το κόμμα.
Είναι μαγική σκέψη να πιστεύουμε ότι, η πτώση του Ερντογάν θα οδηγήσει την Τουρκία απλώς να επιστρέψει στο status quo ante . Εξάλλου, οι δύο δεκαετίες στην εξουσία του Ερντογάν, του επέτρεψαν να διαμορφώσει μια γενιά . Περισσότεροι από 30 εκατομμύρια Τούρκοι πέρασαν από το σχολείο, μορφωμένοι από ένα πρόγραμμα σπουδών Ερντογάν. Αναμόρφωσε τη γραφειοκρατία και μετέτρεψε τον στρατό από προπύργιο της κοσμικότητας σε μηχανή του ισλαμισμού.
Εδώ, είναι μερικά από τα ζητήματα με τα οποία πρέπει να αντιμετωπίσουν οι Τούρκοι, την επομένη της απομάκρυνσης ή του θανάτου του Ερντογάν.
«Απο-Ερντογανισμός»
Πρώτον, θα υπάρξει εκκαθάριση; Μία από τις πιο αμφιλεγόμενες κινήσεις μετά την εισβολή στο Ιράκ το 2003, ήταν η απόφαση να επιδιωχθεί η αφαίρεση του Μπάαθ.
Το Κόμμα Μπάαθ, ήταν ένα εργαλείο με το οποίο ο Ιρακινός πρόεδρος Σαντάμ Χουσεΐν, προσπάθησε να ελέγξει την κοινωνία και να εξασφαλίσει την εξουσία του. Η πρόοδος μέσα από την αυστηρή της ιεραρχία, απαιτούσε δοκιμασίες αφοσίωσης και ηθικού συμβιβασμού, αν και τα οφέλη της πίστης θα μπορούσαν να είναι μεγάλα.
Οι υποστηρικτές της «απο-Μπααθοποίησης» υποστήριξαν ότι, μια εκκαθάριση ήταν απαραίτητη τόσο για πρακτικούς όσο και για ηθικούς λόγους, για να αποτρέψει την παλαιά φρουρά του Μπάαθ να υπονομεύσει την ανάκαμψη από μέσα και να παράσχει ανοίγματα, σε όσους δεν έκαναν ηθικούς συμβιβασμούς στην επιδίωξη της εξουσίας και του χρήματος.
Οι αντίπαλοι υποστήριξαν ότι το να συμμετάσχουν οι Μπάαθ, ήταν καλύτερο από το να τους αφήσουν εκτός συστήματος. Τελικά, οι αρχές των ΗΠΑ και του Ιράκ, συμφώνησαν με την απομάκρυνση των τεσσάρων κορυφαίων επιπέδων του κόμματος, επηρεάζοντας ίσως 40.000 Ιρακινούς από ένα σύνολο 2 εκατομμυρίων μελών του κόμματος.
Πρέπει να γίνει παράλληλη συζήτηση για την Τουρκία: Θα διατηρήσουν τα μέλη του ΑΚΡ τις θέσεις τους ή η διαφθορά και η κατάχρηση εξουσίας θα τους ακυρώσουν, σε ένα μέλλον μετά τον Ερντογάν; Δεδομένης της σύνδεσης μεταξύ στελεχών του AKP και ομάδων όπως η Hay'at Tahrir al-Sham που συνδέεται με την Αλ Κάιντα, το Ισλαμικό Κράτος ή η παραστρατιωτική οργάνωση SADAT , θα μπορούσε μια εκκαθάριση να οδηγήσει σε εξέγερση ή σε κύμα τρομοκρατίας;
Κάθαρση της Γραφειοκρατίας
Ακόμα κι αν μια κυβέρνηση μετά τον Ερντογάν, δεν προβεί σε «απο-Ερντογανισμό», πώς θα αντιστρέψει αυτή η κυβέρνηση το αποτύπωμά του στη γραφειοκρατία και το εκπαιδευτικό σύστημα; Πριν από τον Ερντογάν, η είσοδος στα κορυφαία πανεπιστήμια και η γραφειοκρατία της Τουρκίας, ήταν μια αξιοκρατία βασισμένη στις βαθμολογίες των εξετάσεων.
Ο Ερντογάν, απένειμε στους αποφοίτους του Ιμάμ Χατίπ (τουρκικό θρησκευτικό σεμινάριο) μια διαφορά, για να διογκώσει τις βαθμολογίες τους σε σχέση με όσους φοιτούν σε κοσμικά λύκεια και πανεπιστήμια και, όταν αυτό δεν ήταν αρκετό, δημιούργησε έναν μηχανισμό συνέντευξης για να ωθήσει τους ισλαμιστές στην κορυφή. Θα διατηρήσουν τις θέσεις τους αυτοί οι αναρμόδιοι γραφειοκράτες ή θα πρέπει να ξαναδοκιμάσουν; Το ίδιο ισχύει και για τους εκπαιδευτικούς. Θα διατηρήσουν τις θέσεις τους όσοι προσλαμβάνονται για να «αναθρέψουν μια θρησκευτική γενιά»;
Απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων
Ο Ερντογάν έχει ξεπεράσει τους πραξικοπηματίες, που κάποτε επέκρινε με την τεράστια κλίμακα και το θράσος των συλλήψεων. Σχεδόν 100.000 Τούρκοι, βρίσκονται στη φυλακή για φερόμενη συνενοχή στο πραξικόπημα του 2016 , η προέλευση του οποίου πηγάζουν περισσότερα ερωτήματα παρά απαντήσεις.
Πολλοί από τους συλληφθέντες, είναι φερόμενοι ως οπαδοί του εξόριστου θεολόγου Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο ο Ερντογάν αγκάλιασε κάποτε ως σύμμαχο, μέχρι που δεν χρειαζόταν πλέον τα οικονομικά ή πολιτικά δίκτυα του Γκιουλέν.
Στη συνέχεια, υπάρχουν οι πολλοί Κούρδοι που στοχοποιούνται. Ενώ κατηγόρησε πολλούς για ένταξη στο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), ο Ερντογάν στόχευσε τους περισσότερους επειδή εναντιώθηκε στον εθνοτικό και θρησκευτικό του σοβινισμό. Άλλοι, μαραζώνουν στη φυλακή, επειδή πέρασαν πάρα πολύ χρόνο στο ΝΑΤΟ ή είχαν δυτική εκπαίδευση.
Η ώθηση για σύλληψη πολιτικών αντιπάλων όπως ο Ντεμιρτάς και ο Ιμάμογλου, δείχνει τον Ερντογάν ως έναν αδύνατο «δεσπότη» που συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί να κερδίσει μια ειλικρινή συζήτηση και έχει χάσει την υποστήριξη του λαού. Την πρώτη μέρα της εποχής μετά τον Ερντογάν, οι πύλες της φυλακής πρέπει να ανοίξουν και όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι να απελευθερωθούν.
Το σύνταγμα
Ο Ερντογάν, ενίσχυσε την αυταρχική του δύναμη στο έθνος αλλάζοντας το σύνταγμα. Οι Τούρκοι πρέπει να αναρωτηθούν αν έχουν χορτάσει τη δικτατορία και θέλουν να αποκαταστήσουν ένα σύστημα ελέγχων και ισορροπιών.
Αμέσως μετά τον θάνατο ή την αποπομπή του Ερντογάν, οι Τούρκοι θα χρειαστεί να αποφασίσουν για την τύχη του τρέχοντος συντάγματός τους: Ίσως να επιστρέψουν στο σύνταγμα του 1982, απουσία ορισμένων ή όλων των αναθεωρήσεων του 2017. Τουλάχιστον, θα μπορούσαν να τροποποιήσουν το σύνταγμά τους.
Ο τάφος του Ερντογάν
Εάν ο Ερντογάν πεθάνει στην εξουσία, η νέα τουρκική κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει το ερώτημα πώς θα τον θάψει . Ο Ατατούρκ και ο διάδοχός του Ισμέτ Ινονού, αναπαύονται σε ένα μαυσωλείο στην καρδιά της Άγκυρας. Πολλοί άλλοι πρόεδροι και πρωθυπουργοί, βρίσκονται θαμμένοι σε διάφορα νεκροταφεία στην Άγκυρα, την Κωνσταντινούπολη, την Ισπάρτα ή την Προύσα.
Ωστόσο, δεν παραμένει κάθε ηγέτης σε ηρεμία. Ενώ η Ιρακινή κυβέρνηση έθαψε τον Σαντάμ έξω από το Τικρίτ, στο χωριό καταγωγής του, φουντώνουν φήμες ότι οι πολιτοφυλακές έφυγαν με το σώμα του. Ο Μοχάμεντ Ρεζά Σαχ, ο τελευταίος σάχης του Ιράν, θάφτηκε στην Αίγυπτο. Το σώμα του πατέρα του Ρέζα Σαχ, ανακαλύφθηκε μόλις πρόσφατα σε έναν ασήμαντο τάφο κοντά στην Τεχεράνη. Ένα νέο καθεστώς, μπορεί να καταστήσει ασήμαντο τον τάφο του Ερντογάν για να τον αποτρέψει από το να γίνει τόπος προσκυνήματος ή απλώς για να τον κρατήσει ασφαλή.
Εξωτερική Πολιτική
Ο Ερντογάν αναμόρφωσε ουσιαστικά την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, επαναπροσανατολίζοντας την Τουρκία μακριά από τις δημοκρατίες της Ευρώπης και περισσότερο προς τα απορριπτικά καθεστώτα της Μέσης Ανατολής και τις ρεβιζιονιστικές χώρες, στη Νότια Αμερική και την Ευρασία .
Συχνά, ο Ερντογάν υποκινεί τον αντιαμερικανισμό για να απευθυνθεί στις σκοτεινές δυνάμεις του τουρκικού συνωμοσιολογισμού και της ξενοφοβίας. Θα χρειαστεί χρόνος προτού η διεθνής κοινότητα αγκαλιάσει την Τουρκία ως εταίρο και όχι ως παρία, αλλά μια νέα ηγεσία θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια απότομη ρήξη, με το μοναδικό είδος κακοποίησης του Ερντογάν, συμβιβαζόμενοι με τα θύματα της επίθεσης στο Sheridan Circle στην Ουάσιγκτον.
«Ένας νέος ηγέτης μπορεί επίσης, να ανατρέψει το άνοιγμα των Βαρωσίων και να πάψει να επιμένει σε λύση δύο κρατών για την Κύπρο . Οι ψευδείς θαλάσσιες διεκδικήσεις πρέπει να σταματήσουν, όπως και οι υπερπτήσεις και οι ρεβανσιστικές αξιώσεις σε γειτονικά κρατικά εδάφη (Ελλάδα)», αναφέρει ο Michael Rubin.
Ο Ερντογάν είναι ο πιο συνεπής ηγέτης της Τουρκίας μετά τον Ατατούρκ, αλλά η ημέρα του απολογισμού του πλησιάζει. Ενώ, ο Ερντογάν μπορεί να κάνει τους Τούρκους να παρασυρθούν, οι Τούρκοι δεν θα υποταχθούν πια σε δεκαετίες περαιτέρω δικτατορίας, σαν τους Ιρανούς, που σήμερα διαδηλώνουν στους δρόμους ενάντια στην παρόμοια καταστολή που αντιμετωπίζουν.
«Αντί να προσπαθήσει να ξεπεράσει τον Ερντογάν όσον αφορά την ξενοφοβία, την παράνοια και το παράπονο, το μέλλον της Τουρκίας εξαρτάται από την προθυμία των Τούρκων από όλο το φάσμα να πουν αρκετά, και να στραφούν, στο έργο της επαναφοράς της Τουρκίας στη δημοκρατική της πορεία. Η ώρα του σχεδιασμού είναι τώρα, γιατί η αλλαγή μπορεί να έρθει νωρίτερα από ότι περιμένουν οι περισσότεροι Τούρκοι», αναφέρει ο Michael Rubin.
