Ο Τζέιμς Σταυρίδης, ανώτατος διοικητής των συμμάχων του Οργανισμού του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (πριν από περίπου μια δεκαετία), αναλύει στο Bloomberg,την δυναμική του ΝΑΤΟ, τις σχέσεις της Τουρκίας με την συμμαχία αλλά και με τα μέλη κράτη όπως η Ελλάδα.
Αναφέρει ότι, έλεγε συχνά στους Αμερικανούς την τεράστια ικανότητα της συμμαχίας: συνδυασμένες αμυντικές δαπάνες κοντά στα 900 δισεκατομμύρια δολάρια (ξεπερνώντας σχεδόν τρεις φορές την Κίνα και τη Ρωσία), 24.000 μαχητικά αεροσκάφη, 3 εκατομμύρια άνδρες και γυναίκες κάτω από τα όπλα, σχεδόν όλοι εθελοντές και 800 ωκεάνια πολεμικά πλοία. Ήταν η πλουσιότερη και πιο ικανή στρατιωτική συμμαχία στην ανθρώπινη ιστορία.
Ωστόσο, επισήμανε προσεκτικά την αχίλλειο πτέρνα του: την ανάγκη για συναίνεση για την οριστικοποίηση κάθε σημαντικής απόφασης, που σημαίνει ότι και τα 28 μέλη (τώρα είναι 30) έπρεπε να ψηφίσουν θετικά για να μπορέσει να αναπτυχθεί ένας στρατιώτης, ναύτης ή αεροπόρος.
Σε αυτό το σημείο αναφέρει ότι δυστυχώς, η Τουρκία καθυστερεί την ψηφοφορία ένταξης της Σουηδίας και Φινλανδίας στην συμμαχία, η οποία θα μπορούσε ήδη να είχε πραγματοποιηθεί χωρίς τις τουρκικές αντιρρήσεις. Επειδή και τα 30 έθνη πρέπει να συμφωνήσουν για την ένταξη νέων μελών, η αντίρρηση της Τουρκίας δημιουργεί ένα σημαντικό εμπόδιο.
Οι Τούρκοι σε έναν διπλωματικό ελιγμό υπενθυμίζουν ότι, τις ίδιες αντιρρήσεις είχε και η Ελλάδα για την ένταξη των Σκοπίων όπου το βαλκανικό έθνος, έπρεπε να περιμένει 10 χρόνια και να αλλάξει το όνομα σε Βόρεια Μακεδονία, προτού τελικά επιτραπεί να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ λόγω μιας και μοναδικής ένστασης της Ελλάδας.
Ένας συνδυασμός πιέσεων από την υπόλοιπη συμμαχία και η διαπραγματευόμενη αλλαγή ονόματος έλυσε τελικά το πρόβλημα.
«Αλλά μια βασική διαφορά είναι ότι η Βόρεια Μακεδονία, ένα μικροσκοπικό έθνος με πολύ μικρό στρατό, δεν πρόσφερε το είδος του ισχυρού στρατιωτικού πλεονεκτήματος στη συμμαχία που προσφέρουν τα δύο βόρεια έθνη ( Σουηδία – Φινλανδία). Και όλα αυτά εκτυλίσσονται, ενόψει του πολέμου στην Ουκρανία, που προμηνύει περαιτέρω σύγκρουση από τη Ρωσία», αναφέρει ο Τζέιμς Σταυρίδης.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως διοικητής του ΝΑΤΟ, είδε πολλές άλλες αντιπαραθέσεις όπου ένα έθνος ή μια μικρή ομάδα χωρών, προσπάθησαν να αντισταθούν στη συνολική πίεση της συμμαχίας.
Το πιο δραματικό θυμάται ήταν, στην περίπτωση της λιβυκής επέμβασης του 2011, στην οποία ορισμένα μέλη δεν ήθελαν η συμμαχία να εκπληρώσει τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών για τη δημιουργία ζώνης απαγόρευσης πτήσεων και εμπάργκο όπλων κατά του καθεστώτος του Μοαμάρ Αλ Καντάφι.
«Αξίζει να σημειωθεί ότι η Σουηδία, αν και δεν ήταν μέλος εκείνη την εποχή, συμμετείχε πλήρως και το αεροσκάφος Gripen της έκανε εξαιρετικά αποτελεσματική δουλειά», αναφέρει.
Αναλύοντας την κατάσταση της Τουρκίας, σχετικά με την συμμαχία και την στάση της αναφέρει τα εξής:
Κανείς δεν θέλει να δημιουργήσει μια κατάσταση όπου η Τουρκία θα απομονωθεί πολιτικά, διπλωματικά και στρατιωτικά. Υπάρχει ήδη αμοιβαία δυσαρέσκεια μεταξύ Άγκυρας και Βρυξελλών σχετικά με την τουρκική απόφαση να αγοράσει το ρωσικό σύστημα αεράμυνας S-400, συνεχιζόμενες διαφορές με την Ελλάδα στο Αιγαίο και πίεση στον στρατό, τα μέσα ενημέρωσης και το δικαστικό σώμα μετά από μια απόπειρα πραξικοπήματος κατά του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το 2016. Οι Τούρκοι έχουν απορριφθεί από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και δεκαετίες.
Και οι δύο πλευρές πρέπει να περπατήσουν προσεκτικά εδώ. Το ΝΑΤΟ θα πρέπει να ακούσει με σεβασμό τις τουρκικές ανησυχίες και να ενθαρρύνει τη Σουηδία και τη Φινλανδία να κάνουν ότι μπορούν - εντός των περιορισμών των δικών τους νομικών και πολιτικών συστημάτων - για να αντιμετωπίσουν τα κουρδικά ζητήματα. Η Τουρκία πρέπει να έχει υπόψη της το ευρύτερο πλαίσιο της στιγμής, δεδομένου του πολέμου στην Ουκρανία και του πολύ ισχυρού συναισθήματος σε όλη τη συμμαχία, να φέρει τους Σουηδούς και τους Φινλανδούς. Η διπλωματία εκτός ραντάρ θα είναι το κλειδί, καθώς η λάμψη της δημοσιότητας και οι απογοητευμένες δημόσιες δηλώσεις δεν θα προχωρήσουν εποικοδομητικά τη συζήτηση.
Τέλος, ως το πιο ισχυρό μέλος του ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ, έχουν ιδιαίτερη ευθύνη να βρουν έναν δρόμο για να λύσουν αυτόν τον Γόρδιο δεσμό. Η απλή διακοπή της με τη βία, δεν θα λύσει τις υποκείμενες εντάσεις που έχουν επιδεινωθεί από τη μακρά απόρριψη της τουρκικής ένταξης από την ΕΕ. Μπορεί να υπάρχουν κίνητρα που μπορούν να προσφέρουν οι ΗΠΑ στην Τουρκία, από στρατιωτικές αγορές έως οικονομική υποστήριξη για πρόσφυγες που φιλοξενούν από τη Συρία.
Ο δρόμος προς τα εμπρός είναι στενός και θα απαιτήσει προσπάθεια από όλες τις πλευρές, για να ενταχθούν αυτοί οι δύο υποψήφιοι. Αυτή η αποστολή πρέπει να βρίσκεται στην κορυφή της λίστας για τα Υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας των ΗΠΑ, τόσο για τη στρατιωτική ικανότητα που θα προσθέσει στο ΝΑΤΟ όσο και για τη διατήρηση της πολιτικής ενότητας που απαιτείται για να διατηρηθεί η συμμαχία υγιής.
