Καθώς η σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας μαίνεται, οι εντάσεις μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας έχουν εξελιχθεί σε σχεδόν άμεσες εχθροπραξίες. Η ζοφερή πραγματικότητα στο έδαφος θέτει ένα ερώτημα γιατί, περισσότερα από 30 χρόνια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ο κόσμος φαίνεται να έχει οπισθοχωρήσει.
Χάρη στη σκόπιμα παραμελημένη τους απόχρωση στην απεικόνιση της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας, τα δυτικά μέσα ενημέρωσης έχουν πλαισιώσει τη Ρωσία ως τον μόνο κακό. Ο στενός έλεγχος της περιφερειακής γεωπολιτικής, ωστόσο, καθιστά σαφές ότι το ΝΑΤΟ, ένα απομεινάρι από τις ημέρες του Ψυχρού Πολέμου, φέρει την ευθύνη για την επιτάχυνση της τρέχουσας κρίσης, ιδίως για την αδυσώπητη επέκτασή του σε βάρος των ανησυχιών της Ρωσίας για την ασφάλεια.
Τόσο η ιστορία όσο και η θεωρία της στρατιωτικής συμμαχίας φαίνεται να προέβλεπαν ότι μόλις τελειώσει ο Ψυχρός Πόλεμος, το ΝΑΤΟ θα διαλυόταν. Δυστυχώς αυτό δεν συνέβη. Μακριά από το να έχει διαλυθεί πλήρως, το ΝΑΤΟ επιδιώκει να επεκταθεί.
«Από τη ρωσική σκοπιά, η επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη αποτελεί παραβίαση μιας υπόσχεσης που δόθηκε στη δεκαετία του 1990», είπε στο Xinhua ο Μικέλε Γκεράτσι, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών στο ιταλικό υπουργείο Οικονομικής Ανάπτυξης.
Αυτό στο οποίο αναφερόταν ο Γκεράτσι ήταν η περίφημη διαβεβαίωση του τότε υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζέιμς Μπέικερ σχετικά με την επέκταση του ΝΑΤΟ στη συνάντησή του με τον τότε Σοβιετικό ηγέτη Μιχαήλ Γκορμπατσόφ το 1990. Από το 1999, το ΝΑΤΟ έχει επεκταθεί προς τα ανατολικά πέντε φορές, προωθώντας περισσότερα από 1.000 χιλιόμετρα μέχρι τα ρωσικά σύνορα, στριμώχνοντας σταδιακά τη Ρωσία.
Οι αναλυτές λένε ότι η αδιαφορία του ΝΑΤΟ για τις νόμιμες ανησυχίες της Ρωσίας για θέματα ασφάλειας και η συνεχής επέκτασή του είναι η βασική αιτία της αναζωπύρωσης και της κλιμάκωσης αυτής της σύγκρουσης. Εάν συνεχίσει να μειώνει τη μικρή ζώνη ασφαλείας που έχει απομείνει μεταξύ της Ρωσίας και της ίδιας, η κατάσταση αναμφίβολα θα χειροτερέψει.
Η ενοχή των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους στο ΝΑΤΟ είναι «μεγάλη», έγραψε ο Ted Galen Carpenter, ανώτερος συνεργάτης για μελέτες άμυνας και εξωτερικής πολιτικής στο Ινστιτούτο Cato, μετά το ξέσπασμα της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας. «Η μετακίνηση μιας συμμαχίας στην οποία κυριαρχούσε μια μεγάλη δύναμη στα σύνορα μιας άλλης μεγάλης δύναμης είναι εγγενώς αποσταθεροποιητική και προκλητική», παρατήρησε ο Κάρπεντερ.
Διακυβεύεται η ηγεμονία των ΗΠΑ
Η σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των Ευρωπαίων συμμάχων τους εντός του ΝΑΤΟ είναι θεμελιωδώς άνιση. Προκειμένου να αντιμετωπίσει τη Σοβιετική Ένωση, η Ουάσιγκτον έπεισε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες να σχηματίσουν το ΝΑΤΟ το 1949 με το λάβαρο της «κοινής άμυνας». Έκτοτε, η Ουάσιγκτον κρατάει σφιχτά την ηγεσία του ΝΑΤΟ.
Όπως έχει επισημάνει ο Ντέιβιντ Καλλέο, πολιτικός επιστήμονας στη Σχολή Προηγμένων Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς, ένας Αμερικανός στρατηγός είναι ο Ανώτατος Συμμαχικός Διοικητής του ΝΑΤΟ και η άμυνα της Ευρώπης «εξαρτάται από την προθυμία των Ηνωμένων Πολιτειών να ξεκινήσουν έναν πυρηνικό πόλεμο, παρά να δούμε την Ευρώπη να κατακλύζεται, ακόμη και από συμβατικές δυνάμεις». «Στρατιωτικά, το ΝΑΤΟ είναι ένα ηγεμονικό αμερικανικό προτεκτοράτο», σχολίασε ο Καλλέο.
Σε αντάλλαγμα, το ΝΑΤΟ συμβάλλει στην ηγεμονική θέση των Ηνωμένων Πολιτειών στη Δυτική Ευρώπη, επιτρέποντας σε στρατιωτικές βάσεις και στρατεύματα των ΗΠΑ να σταθμεύουν στην περιοχή. Επίσης, ανταποκρίνεται τραγικά στην εμμονή της Ουάσιγκτον με την επέκταση του ΝΑΤΟ αγνοώντας τις ανησυχίες της Ρωσίας για την ασφάλεια.
Καθώς μεγάλωνε, το ΝΑΤΟ έγινε όχημα για την αντιμετώπιση νέων παγκόσμιων ζητημάτων που ανησύχησαν τους ηγέτες των ΗΠΑ, σχολίασε ο αμερικανικός ιστότοπος ειδήσεων και κοινής γνώμης VOX.
«Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ γίνεται το δώρο που συνεχίζει να προσφέρει», ανέφερε το VOX, σύμφωνα με τον Joshua Shifrinson, μελετητή διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. «Ήταν ένας τρόπος παροχής κινήτρων για την απελευθέρωση σε χώρες που ήταν στο κομμουνιστικό μπλοκ, δείχνοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να έχουν αποστολή στην Ευρώπη και ένας τρόπος με τις Ηνωμένες Πολιτείες να προβάλλουν ισχύ και να ελέγχουν εναλλακτικά συστήματα όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση», είπε ο Shifrinson.
Για να δικαιολογήσει την ηγεσία της Ουάσιγκτον, να παρουσιάσει ένα ενιαίο μέτωπο στο ΝΑΤΟ και να δικαιολογήσει μεγάλες αυξήσεις στους δυτικούς (ιδιαίτερα γερμανικούς) στρατιωτικούς προϋπολογισμούς, «η Ρωσία πρέπει να παρουσιάζεται ως ο κοινός εχθρός», έγραψε τον Μάρτιο ο Robert Wade, καθηγητής Παγκόσμιας Πολιτικής Οικονομίας στο London School of Economics.
Διαταραχή της παγκόσμιας ειρήνης
Η Ρωσία έχει κατηγορηθεί εδώ και καιρό από το ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ ότι παραβιάζει βασικούς διεθνείς κανόνες και νόμους και υποθάλπει την παγκόσμια αστάθεια. Κατά ειρωνικό τρόπο, είναι ακριβώς αυτό που οι άνθρωποι σε πολλά μέρη του κόσμου πιστεύουν ότι έκαναν η Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ.
Μιλώντας τον Μάρτιο σε τελετή για τον εορτασμό της Ημέρας Μνήμης των θυμάτων της επίθεσης του ΝΑΤΟ το 1999 κατά της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, καταδίκασε την επίθεση του ΝΑΤΟ ως «βίαιη, φρικτή, εγκληματική (και) απάνθρωπη».
Αν και αυτή η μικρή χώρα «δεν έκανε τίποτα κακό σε κανέναν... αυτή η μικρή χώρα και οι μεγάλοι άνθρωποι ήθελαν να είναι μόνοι τους, να φυλάνε τις εστίες τους και τίποτα περισσότερο», είπε ο Βούτσιτς, «μερικοί άλλοι, 19 μεγάλοι, ήθελαν να δείξουν όλο τους το θάρρος, την αλαζονεία και τη βαναυσότητά τους σε έναν μικρό ακατάκτητο λαό όπως οι Σέρβοι». Οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ εξαπέλυσαν βομβαρδισμούς 78 ημερών κατά της Γιουγκοσλαβίας το 1999, σκοτώνοντας ή τραυματίζοντας περισσότερους από 8.000 αμάχους και εκτοπίζοντας περίπου 1 εκατομμύριο ανθρώπους.
Άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Αφγανιστάν, του Ιράκ και της Λιβύης, έχουν επίσης πέσει θύματα της πολεμικής δράσης του ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Στον πόλεμο του Αφγανιστάν που διήρκεσε δύο δεκαετίες, ο οποίος επικοινωνιακά αφορούσε την προστασία των αμάχων, οι αεροπορικές επιδρομές του ΝΑΤΟ έχουν σκοτώσει χιλιάδες πολίτες.
Ο Ντιν Μοχάμαντ, ένας 73χρονος Αφγανός από το χωριό Λακάνι στην περιοχή Παντζγουάι της επαρχίας Κανταχάρ στο νότιο Αφγανιστάν, θυμάται ακόμα τη νύχτα πριν από δέκα χρόνια όταν ο στρατός των ΗΠΑ εξαπέλυσε αεροπορικές επιδρομές στη γενέτειρά του, σκοτώνοντας 63 πολίτες και τραυματίζοντας δεκάδες περισσότερους. «Τα σώματα ανδρών, γυναικών και παιδιών ήταν αιμόφυρτα και το κλάμα των τραυματιών ακουγόταν από κάθε γωνιά του σπιτιού», είπε στο Xinhua. «Αθώοι άνθρωποι σκοτώθηκαν στα κρεβάτια τους χωρίς να διαπράξουν κανένα έγκλημα», είπε ο Μοχάμαντ, ο οποίος έχασε 17 μέλη της οικογένειάς του, μεταξύ των οποίων πέντε παιδιά, εκείνο το βράδυ.
Μετά την επέμβαση του ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ το 2011, η Λιβύη βυθίστηκε στον εμφύλιο πόλεμο και έγινε πρόσφορο έδαφος για αστάθεια και τρομοκρατία.
Όπως σημείωσε ο Άλαν Κούπερμαν, αναπληρωτής καθηγητής δημοσίων σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ώστιν, «η Λιβύη όχι μόνο απέτυχε να εξελιχθεί σε δημοκρατία, αλλά έχει μετατραπεί σε ένα αποτυχημένο κράτος». Οι βίαιοι θάνατοι και άλλες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν πολλαπλασιαστεί μετά τις στρατιωτικές επιθέσεις του ΝΑΤΟ.
Στο Ιράκ, μεταξύ 184.382 και 207.156 άμαχοι έχουν χάσει τη ζωή τους από «άμεση βία που σχετίζεται με τον πόλεμο που προκλήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τους συμμάχους τους, τον ιρακινό στρατό και την αστυνομία και δυνάμεις της αντιπολίτευσης» από τη στιγμή της εισβολής έως τον Οκτώβριο του 2019, σύμφωνα με μελέτη από το Πανεπιστήμιο Brown των ΗΠΑ.
Ο αριθμός των νεκρών είναι «πιθανότατα πολύ μεγαλύτερος», καθώς δεν καταγράφηκαν με ακρίβεια όλοι οι θάνατοι που σχετίζονται με τον πόλεμο, αναφέρεται...
