Ο ημιτελής πόλεμος εναντίον της Ουκρανίας, αλλάζει ήδη το τοπίο ασφάλειας της Ευρώπης. Το κέντρο του σεισμού είναι το Ελσίνκι. Πριν από ένα χρόνο, μόνο το ένα τέταρτο των Φινλανδών ήθελε να ενταχθεί στη συμμαχία του ΝΑΤΟ, ενώ τώρα θέλει τα τρία πέμπτα. Σύμφωνα με τα φινλανδικά πρότυπα, μια κυβερνητική έκθεση σχετικά με το «μεταβαλλόμενο περιβάλλον ασφαλείας» διατυπώνεται με μια δόση αγωνίας: «Η Ρωσία θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια και τη σταθερότητα ολόκληρης της Ευρώπης», αναφέρει. Η επίσημη απόφαση αναμένεται μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού.
Όχι ότι, η Φινλανδία έχει ποτέ παραμελήσει την άμυνα. Οι γνώσεις της για τη σκέψη του απρόβλεπτου γείτονά της, που βασίζονται σε εντατικές επαφές και μια εξαιρετικά αποτελεσματική υπηρεσία πληροφοριών, είναι γνωστές. Το 2012, όταν οι περισσότερες δυτικές χώρες βρίσκονταν ακόμη σε στρατηγικό λήθαργο, η Φινλανδία ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που απέκτησε τον τρομερό AGM-158 JASSM, έναν κρυφό πύραυλο αέρος-εδάφους αμερικανικής κατασκευής.
Η Φινλανδία προετοιμάζεται για μια δυνητικά ιστορική απόφαση, «πριν από τα μέσα του καλοκαιριού» σχετικά, με το αν θα υποβάλει αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ ως αποτρεπτικό μέσο κατά της ρωσικής επιθετικότητας. Το σκανδιναβικό έθνος των 5,5 εκατομμυρίων είναι παραδοσιακά στρατιωτικά αδέσμευτο, εν μέρει, για να αποφύγει την πρόκληση του ανατολικού γείτονά του, με τον οποίο μοιράζεται σύνορα 1.300 χιλιομέτρων (830 μίλια).
Ωστόσο, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, είδε τη δημόσια υποστήριξη για ένταξη στο ΝΑΤΟ να διπλασιάζεται από 30 σε 60%, σύμφωνα με μια σειρά δημοσκοπήσεων. «Ποτέ μην υποτιμάτε την ικανότητα των Φινλανδών να λαμβάνουν γρήγορες αποφάσεις, όταν ο κόσμος αλλάζει», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο, ο πρώην πρωθυπουργός της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ.
Ο ίδιος, επί μακρόν υποστηρικτής του ΝΑΤΟ, ο Στουμπ πιστεύει τώρα ότι η υποβολή αίτησης ένταξης από τη Φινλανδία είναι «ένα προαναφερθέν συμπέρασμα», καθώς οι Φινλανδοί επαναξιολογούν τη σχέση τους με τον γείτονά τους.
Την επόμενη εβδομάδα θα παραδοθεί στο κοινοβούλιο, η Eduskunta, μια αναθεώρηση εθνικής ασφάλειας που ανατέθηκε από την κυβέρνηση για να βοηθήσει τους Φινλανδούς βουλευτές να αποφασίσουν μόνοι τους, προτού τεθεί σε ψηφοφορία.
«Θα έχουμε πολύ προσεκτικές συζητήσεις, αλλά δεν θα πάρουμε περισσότερο χρόνο από όσο πρέπει», είπε η πρωθυπουργός Σάνα Μαρίν σε συνέντευξη Τύπου την Παρασκευή.
«Νομίζω ότι, θα τελειώσουμε τη συζήτηση πριν από τα μέσα του καλοκαιριού», πρόσθεσε.
«Υποθέτω ότι η αίτηση θα κατατεθεί κάποια στιγμή μέσα στον Μάιο» εγκαίρως για τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο στη Μαδρίτη, είπε ο Στουμπ.
Αλλαγή της καρδιάς
Η Φινλανδία κήρυξε την ανεξαρτησία της το 1917 μετά από 150 χρόνια ρωσικής κυριαρχίας, μόνο για τον υπεραριθμητικό στρατό της να αντιμετωπίσει μια απόπειρα σοβιετικής εισβολής κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, προκαλώντας μεγάλες απώλειες στον Κόκκινο Στρατό.
Οι εχθροπραξίες κατέληξαν σε μια ειρηνευτική συμφωνία, που οδήγησε στη Φινλανδία να παραχωρήσει αρκετές συνοριακές περιοχές στη Σοβιετική Ένωση. Οι Φινλανδοί ηγέτες συμφώνησαν να παραμείνουν ουδέτεροι κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, με αντάλλαγμα τις εγγυήσεις από τη Μόσχα ότι δεν θα εισέβαλε.
Η αναγκαστική ουδετερότητα της χώρας για να κατευνάσει τον ισχυρότερο γείτονά της, επινόησε τον όρο «Φινλανδοποίηση». Η Φινλανδία παρέμεινε εκτός της διατλαντικής στρατιωτικής συμμαχίας και παρά ορισμένες περικοπές μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, έχει επικεντρωθεί στη διατήρηση καλά χρηματοδοτούμενων δυνατοτήτων άμυνας και ετοιμότητας.
«Είμαστε σε θέση να κινητοποιήσουμε 280.000 έως 300.000 άνδρες και γυναίκες μέσα σε λίγες μέρες», είπε ο Stubb, προσθέτοντας ότι θα μπορούσαν επίσης να κληθούν 900.000 εφεδρείες.
Την περασμένη εβδομάδα, η κυβέρνηση της Φινλανδίας συμφώνησε σε αύξηση 40 τοις εκατό στις αμυντικές δαπάνες έως το 2026, για να ενισχύσει περαιτέρω τη θέση της χώρας.
«Έχουμε περπατήσει πολύ όσον αφορά τις πολιτικές ασφαλείας μας και έχουν λειτουργήσει μέχρι στιγμής», δήλωσε ο βουλευτής του Κέντρου Κόμματος Τζούνας Κόντα.
Όπως η πλειοψηφία των κοινοβουλευτικών συναδέλφων του, ο 32χρονος συνήθιζε να πιστεύει ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ ήταν «κάτι που δεν χρειαζόμαστε αυτή τη στιγμή».
Όμως η εισβολή της Ρωσίας «άλλαξε κάτι στην Ευρώπη με τρόπο που δεν μπορεί να αλλάξει», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο και ο Κόντα ανακοίνωσε πρόσφατα ότι, πιστεύει ότι τώρα είναι καιρός να επιδιώξει να ενταχθεί στη συμμαχία.
Ορισμένοι βουλευτές ανακοίνωσαν επίσης πρόσφατα, παρόμοιες αλλαγές ψυχής σχετικά με το "ζήτημα του ΝΑΤΟ" της Φινλανδίας, αν και πολλοί περισσότεροι κρατούν τις θέσεις τους για τον εαυτό τους εν αναμονή λεπτομερέστερων συζητήσεων.
Αντινατοϊκή μειονότητα
Μόνο έξι από τους 200 βουλευτές της Φινλανδίας, σε πρόσφατη δημοσκόπηση του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα Yle, εξέφρασαν ανοιχτά αντινατοϊκές απόψεις, συμπεριλαμβανομένου του Markus Mustajarvi από το κόμμα της Αριστερής Συμμαχίας.
Η μη ευθυγράμμιση της Φινλανδίας και της Σουηδίας, «έχει φέρει σταθερότητα σε ολόκληρη τη Βόρεια Ευρώπη», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο βουλευτής της Λαπωνίας.
Ο Mustajarvi αμφισβητεί, εάν η δέσμευση του ΝΑΤΟ στο Άρθρο 5 για αμοιβαία άμυνα, θα παρείχε γνήσια προστασία σε περίπτωση επίθεσης. Αντίθετα, αναφέρει τις αμυντικές δυνατότητες της ίδιας της Φινλανδίας, οι οποίες είναι «τόσο ισχυρές που θα ανάγκαζαν τη Ρωσία να σκεφτεί τι τίμημα θα πλήρωνε για την επίθεση».
Παρά το γεγονός ότι, έλαβε «κάθε είδους σχόλια» από το κοινό και τους συναδέλφους του βουλευτές σχετικά με τη στάση του, ο Μουσταγιάρβι επιμένει ότι «το έχει σκεφτεί αυτό μέχρι το τέλος και μέχρι στιγμής δεν βλέπω λόγο να αλλάζω τη θέση μου».
Γκρίζα ζώνη
Μετά την επίθεση της Ρωσίας, η ηγεσία της Φινλανδίας έχει αναλάβει μια εντατική σειρά συνομιλιών για να συγκεντρώσει τη γνώμη άλλων κρατών του ΝΑΤΟ, σχετικά με μια πιθανή προσφορά ένταξης.
Μαζί με τη γειτονική Σουηδία, η Φινλανδία έχει λάβει δημόσιες διαβεβαιώσεις από τον γενικό γραμματέα Jens Stoltenberg, ότι η πόρτα της συμμαχίας παραμένει ανοιχτή, καθώς και εκφράσεις υποστήριξης από πολλά μέλη, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Τουρκίας.
Αλλά η απόπειρα ένταξης στο ΝΑΤΟ πιθανότατα, θα θεωρηθεί πρόκληση από το Κρεμλίνο, για το οποίο η επέκταση της συμμαχίας υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στα σύνορά του ήταν ένα πρωταρχικό παράπονο για την ασφάλεια.
Ο πρόεδρος της Φινλανδίας Sauli Niinisto, έχει προειδοποιήσει ότι η απάντηση της Ρωσίας θα μπορούσε να είναι «από την αυθαίρετη πλευρά», συμπεριλαμβανομένων του εναέριου χώρου, των εδαφικών παραβιάσεων και των υβριδικών επιθέσεων.
Το Κρεμλίνο έχει δεσμευτεί να «εξισορροπήσει εκ νέου την κατάσταση», σε περίπτωση που η Φινλανδία ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Εν τω μεταξύ, ο υπουργός Εξωτερικών Pekka Haavisto έχει αναγνωρίσει ότι η Ρωσία θα μπορούσε να επιδιώξει να αποσταθεροποιήσει μια προσφορά ένταξης κατά τη διάρκεια της «γκρίζας ζώνης», μεταξύ μιας αίτησης και της επικύρωσής της και από τα 30 κράτη του ΝΑΤΟ, η οποία μπορεί να διαρκέσει τέσσερις μήνες έως ένα χρόνο.
«Η Φινλανδία πάντα προσπαθούσε να μείνει μακριά από τη γκρίζα ζώνη», είπε ο Stubb, αλλά πιστεύει ότι η Φινλανδία έχει την αντοχή να αντέξει πιθανή ρωσική επιθετικότητα ή υβριδικές επιθέσεις.
