Οι γείτονες του Νότιου Καυκάσου, Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν, παραμένουν σε κατάσταση πολέμου από το 1994 για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ένα έδαφος που και τα δύο έθνη θεωρούν ιστορική και πολιτιστική σημασία. Ένας πλήρης πόλεμος για το έδαφος έλαβε χώρα μεταξύ των δύο χωρών το 1988-94, στο τέλος του οποίου η Αρμενία είχε τον έλεγχο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, καθώς και επτά εδάφη που γειτνιάζουν με την επίμαχη περιοχή. Η διεθνής κοινότητα αναγνώριζε πάντα το Ναγκόρνο-Καραμπάχ ως de jure στο Αζερμπαϊτζάν.
Μετά από δύο δεκαετίες περιοδικών αψιμαχιών που δεν είδαν σημαντική αλλαγή στη στάσιμη σύγκρουση, το Αζερμπαϊτζάν στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2020, ξεκίνησε μια άνευ προηγουμένου επίθεση για να ανακτήσει τον έλεγχο των παρακείμενων εδαφών και τμημάτων του ίδιου του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Η απροκάλυπτη υποστήριξη της γειτονικής Τουρκίας προς το Αζερμπαϊτζάν, ενθάρρυνε το Αζερμπαϊτζάν να πιέσει για να κάνει σημαντικές στρατιωτικές προόδους που προηγουμένως δεν θα είχε ξεκινήσει. Μέχρι τη στιγμή που η Ρωσία μεσολάβησε για κατάπαυση του πυρός, το Αζερμπαϊτζάν είχε ξανασχεδιάσει τον χάρτη, εξασφαλίζοντας τον έλεγχο πολλών από τις παρακείμενες περιοχές καθώς και τη στρατηγική πόλη Shusha στο ίδιο το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Η Αρμενία, στρατιωτικά συντετριμμένη και εξαντλημένη, αναγκάστηκε να δεχτεί αυτές τις εδαφικές απώλειες και να συμφωνήσει να παραδώσει τα τρία εναπομείναντα γειτονικά εδάφη, υπό τον έλεγχό της στο Αζερμπαϊτζάν μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου.
Εν τω μεταξύ, οι εντάσεις αυξάνονται ξανά μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας καθώς οι δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν, διέσχισαν τη γραμμή επαφής που καθορίστηκε μετά από μια σύγκρουση το 2020 και η Αρμενία κατηγόρησε το Αζερμπαϊτζάν ότι διέκοψε τις προμήθειες φυσικού αερίου στη χώρα.
Σύμφωνα με το αρμενικό υπουργείο Εξωτερικών, οι Αζερικές δυνάμεις άνοιξαν πυρ προς την κατεύθυνση των Αρμενικών θέσεων.
Ο Στρατός Άμυνας του Αρτσάχ ανέφερε ότι στρατιώτες από το Αζερμπαϊτζάν και το Αρτσάχ συγκρούστηκαν στην περιοχή, με πέντε στρατιώτες του Αρτάσκ να τραυματιστούν και πέντε στρατιώτες του Αζερμπαϊτζάν να σκοτωθούν. Οι συγκρούσεις και τα θύματα, δεν έχουν ακόμη επιβεβαιωθεί από την πλευρά του Αζερμπαϊτζάν.
Ο Στρατός Άμυνας της Αρτσάχ ισχυρίστηκε ότι οι δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν, χρησιμοποίησαν και πυροβόλα όπλα και «drones αυτοκτονίας». Οι συνομιλίες που διεξήχθησαν από τις ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις, δεν είχαν αποφέρει αποτελέσματα από το απόγευμα της Παρασκευής.
Το Αρμενικό υπουργείο Εξωτερικών καταδίκασε αυτό που περιέγραψε ως Αζερική εισβολή και κάλεσε τις ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις, να διασφαλίσουν την άμεση απόσυρση των Αζερικών στρατευμάτων στις θέσεις τους από τις 23 Μαρτίου.
Το de facto NKR InfoCenter της Δημοκρατίας του Αρτσάχ, ανέφερε το βράδυ της Πέμπτης ότι οι δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν διέσχισαν τη γραμμή επαφής, που καθορίστηκε μετά τον πόλεμο το 2020 προς την κατεύθυνση του χωριού Parukh. Οι πρώτες πληροφορίες ανέφεραν ότι, οι δυνάμεις είχαν εισέλθει στο Parukh και στις γύρω περιοχές.
Να σημειωθεί, ότι η Δημοκρατία του Αρτσάχ είναι μια de facto δημοκρατία διεθνώς αναγνωρισμένη ως μέρος του Αζερμπαϊτζάν. Πέρυσι, η περιοχή στην οποία βρίσκεται η δημοκρατία, ανακαταλήφθηκε από το Αζερμπαϊτζάν στον πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ εναντίον της Αρμενίας.
Από το απόγευμα της Πέμπτης, Ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις πραγματοποιούσαν συνομιλίες με τις δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν και η κίνηση των στρατευμάτων του Αζερμπαϊτζάν είχε σταματήσει, αν και δεν είχαν εγκαταλείψει την περιοχή.
Το υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν απέρριψε τις αναφορές, λέγοντας: «Οι πληροφορίες που διαδίδονται από αρμενικές πηγές σχετικά με την κατάσταση μαζί με το έδαφος του Αζερμπαϊτζάν, όπου βρίσκεται προσωρινά το ρωσικό ειρηνευτικό σώμα, φέρεται να έχουν κλιμακωθεί δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα».
«Στο σημείο ελέγχου διευκρινίζονται θέσεις και τόποι ανάπτυξης, δεν έχουν σημειωθεί συμπλοκές ή επεισόδια», πρόσθεσε το υπουργείο Άμυνας. «Η κατάσταση είναι τεχνητά υπερβολική από αρμενικές πηγές. Ο σκοπός είναι να δημιουργηθεί μια ατμόσφαιρα που μπορεί να προκαλέσει εσκεμμένη υστερία, να μπερδέψει και να παραπλανήσει το κοινό. Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας ή πανικού».
Το υπουργείο Άμυνας δεν αρνήθηκε ρητά ότι, οι δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν διέσχισαν τη γραμμή επαφής.
Τις τελευταίες ημέρες, οι αρμενικές αρχές ανέφεραν ότι το Αζερμπαϊτζάν διέκοψε μια γραμμή φυσικού αερίου προς τη Δημοκρατία της Αρτσάχ. Ο αγωγός, ο οποίος διέρχεται από εδάφη που ελέγχονται από το Αζερμπαϊτζάν, στο παρελθόν είχε υποστεί ζημιά σε έκρηξη και επισκευάστηκε από το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο η Αρμενία λέει ότι πρόσθεσε μια βαλβίδα στη γραμμή.
Τη Δευτέρα, η γραμμή έκλεισε, διακόπτοντας την παροχή φυσικού αερίου στο Αρτσάχ εν μέσω εξαιρετικά κρύων καιρικών συνθηκών και χιονόπτωσης. Είναι η δεύτερη φορά μέσα σε λίγες εβδομάδες που η γραμμή κλείνει.
Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν, προειδοποίησε ότι το Αρτσάχ βρίσκεται «στα πρόθυρα μιας ανθρωπιστικής καταστροφής».
Ο Πασινιάν υποστήριξε ότι, το Αζερμπαϊτζάν προσπαθεί να παρασύρει την Αρμενία σε πόλεμο, τονίζοντας ότι ο αγωγός έκλεισε αμέσως μετά την έγκριση της Αρμενίας για τις προτάσεις ειρηνευτικής ατζέντας που προσφέρονται από το Αζερμπαϊτζάν και το ενδιαφέρον να προχωρήσει στις ειρηνευτικές συνομιλίες.
Το αρμενικό Υπουργείο Εξωτερικών καταδίκασε την παραβίαση της γραμμής επαφής και τη διακοπή της γραμμής φυσικού αερίου, λέγοντας ότι οι ενέργειες «αποδεικνύουν για άλλη μια φορά ότι το επίσημο Μπακού συνεχίζει να παραβιάζει κατάφωρα» τις συμφωνίες κατάπαυσης του πυρός που συνήφθησαν στο τέλος της σύγκρουσης το 2020. Το υπουργείο αναφέρθηκε στις ενέργειες, ως βήματα που στοχεύουν στην «εθνοκάθαρση».
Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα, προέτρεψε τις δύο χώρες να λύσουν το ζήτημα το συντομότερο δυνατό, τονίζοντας ότι «η ήδη τεταμένη κατάσταση δεν πρέπει να επιδεινωθεί με καμία ενέργεια».
Ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου, συζήτησε την τεταμένη κατάσταση καθώς και άλλα θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος με τον Αρμένιο υπουργό Άμυνας Σουρέν Παπικιάν, το βράδυ της Πέμπτης, σύμφωνα με το RIA Novosti.
Το 2020, ξέσπασε ένας λίγο περισσότερο από ένα μήνα πόλεμος μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας στην αμφισβητούμενη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και σε κοντινές περιοχές, που έληξε με μια νέα γραμμή επαφής. Σημειωτέον ότι, αναφέρονται συχνά σποραδικές συγκρούσεις κατά μήκος της γραμμής μετά τον πόλεμο.
