Με τις επιχειρήσεις να συνεχίζονται στην Ουκρανία, στη Δύση και ειδικά στα επιτελεία της έχει ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση για το πόσο ικανή ή όχι είναι τελικά η ρωσική πολεμική αεροπορία. Μια ενδιαφέρουσα ανάλυση δημοσίευσε ο κ. Sean Corbett στην εξειδικευμένη ιστοσελίδα σε θέματα στρατηγικών αναλύσεων και αμυντικών θεμάτων Janes.
Ο Ταξίαρχος της Βρετανικής Πολεμικής Αεροπορίας Sean Corbett (ε.π.) είναι ο ιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος της IntSight Global και πρόεδρος του Συμβουλευτικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας της Janes. Αποσύρθηκε από τη Βασιλική Πολεμική Αεροπορία τον Σεπτέμβριο του 2018 μετά από 30 χρόνια καριέρας ως επαγγελματίας αξιωματικός πληροφοριών. Ο τελευταίος διορισμός του στο στρατό ήταν στην Ουάσιγκτον, DC ως ο πρώτος μη Αμερικανός αναπληρωτής διευθυντής μιας μεγάλης υπηρεσίας πληροφοριών των ΗΠΑ.
Γράφει λοιπόν σε αυτή του την ανάλυση ο Corbett:
«Το στρατιωτικό δόγμα υπαγορεύει ότι η εξουδετέρωση της αντιαεροπορικής άμυνας και των εναέριων δυνάμεων της αντίπαλης πλευράς για να επιτραπεί η ελεύθερη κίνηση των στοιχείων εδάφους και η διευκόλυνση των επιχειρήσεων αέρος-εδάφους θα πρέπει να αποτελεί βασική πτυχή οποιουδήποτε σχεδίου εισβολής.
Μολονότι, επί του παρόντος, είναι αδύνατο να ποσοτικοποιηθούν με ακρίβεια οι απώλειες στον αέρα και από τις δύο πλευρές, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, μετά από επτά ημέρες σύγκρουσης, η Ρωσία απέτυχε να επιτύχει αεροπορική υπεροχή έναντι της Ουκρανίας, πόσο μάλλον αεροπορική κυριαρχία.
Επιπλέον, η Ρωσική Πολεμική Αεροπορία (Vozdushno-kosmicheskiye sily - VKS) δεν έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην υποστήριξη της επίθεσης εδάφους.
Διάφοροι παράγοντες θα μπορούσαν να παίζουν για να εξηγήσουν αυτή την αποτυχία. Το πρώτο ήταν ότι, σε στρατηγικό επίπεδο, δεν προοριζόταν ποτέ να γίνει αυτό το είδος επιχείρησης και η μαζική εφαρμογή της αεροπορικής ισχύος δεν θεωρήθηκε απαραίτητη. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο βαθμός της ουκρανικής αντίστασης σε μια υποτιθέμενη συντριπτική αντίπαλη δύναμη υποτιμήθηκε σοβαρά, με τον ουκρανικό πληθυσμό να αναμένεται είτε να υποδεχτεί τις ρωσικές δυνάμεις με ανοιχτές αγκάλες ή τουλάχιστον να είναι αμφίθυμος σε μια κατοχή.
Ακόμα κι αν αναμενόταν σκληρή αντίσταση, ένα άλλο ερώτημα είναι πόσο νωρίτερα είχαν δει οι σχεδιαστές της VKS την πλήρη έκταση της επιχείρησης. Η στόχευση με βάση τα αποτελέσματα είναι χρονοβόρα και εντατική σε πόρους και για να είναι αποτελεσματική, θα χρειαζόταν από εβδομάδες έως μήνες για τον εντοπισμό, τη συλλογή και την αξιολόγηση των απαραίτητων πληροφοριών σχετικά με τους τύπους και τις τοποθεσίες στόχων.
Αν και υπήρχε αναμφίβολα μια περιορισμένη αεροπορική εκστρατεία, χρησιμοποιώντας κυρίως πυραύλους κρουζ και βαλλιστικούς πυραύλους για να στοχεύουν τόσο αεροδρόμια όσο και αεροπορικές άμυνες, ήταν σαφώς αναποτελεσματική και η ουκρανική Πολεμική Αεροπορία και τα στοιχεία αεράμυνας της Ουκρανίας συνέχισαν να επιχειρούν, αν και με μικρότερη ικανότητα.
Μαζί με τον ενδελεχή σχεδιασμό, η αποτελεσματική στόχευση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη χρήση πυρομαχικών με καθοδήγηση ακριβείας (PGM), τα οποία είναι διαθέσιμα στην ρωσική πολεμική αεροπορία σε περιορισμένο αριθμό και απαιτούν σημαντική εκπαίδευση για να χρησιμοποιηθούν με επιτυχία. Ιστορικά, οι διαθέσιμες ώρες πτήσης για πιλότους της ρωσικής αεροπορίας είναι εξαιρετικά χαμηλές σε σύγκριση με άλλες σύγχρονες αεροπορικές δυνάμεις, κατά μέσο όρο περίπου 10 ώρες το μήνα.
Δεδομένων αυτών των περιορισμών, η VKS θα κατέφευγε κανονικά σε μη κατευθυνόμενα όπλα, που χρησιμοποιούνται σε μεγαλύτερη κλίμακα για να αντισταθμίσουν την έλλειψη ακρίβειας. Ωστόσο, αυτό το είδος επιχειρήσεων φαίνεται να ήταν σποραδικό και περιορισμένο μέχρι στιγμής. Αυτό υποστηρίζει την άποψη ότι η VKS έχει εσκεμμένα συγκρατήσει την επιθετική της εκστρατεία και όχι ότι στερείται της ικανότητας. Είτε αυτό έγινε για να διατηρηθεί η μαχητική ισχύς για αργότερα στην επιχείρηση ή στην παρανόηση ότι η Ουκρανία δεν θα πολεμούσε, μένει να φανεί, αλλά ανησυχητικά, η πιθανότητα είναι ότι θα περιμέναμε να δούμε σημαντική αύξηση των αεροπορικών επιδρομών τις επόμενες ημέρες με ολοένα και πιο αδιάκριτη στόχευση, συμπεριλαμβανομένων των αστικών περιοχών, τακτικές που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν από την VKS σε άλλες επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένης της Τσετσενίας και της Συρίας.
Σε πιο στρατηγικό επίπεδο, εάν αναπτυχθεί σημαντική ικανότητα εναέριας μάχης για την υποστήριξη της ουκρανικής εκστρατείας, η συνολική βιωσιμότητα τhw VKS μακροπρόθεσμα μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο περαιτέρω εξέτασης.
Από μια τακτική, στενή αεροπορική σκοπιά, η φαινομενικά περιορισμένη αποτελεσματικότητα της VKS είναι ευκολότερο να εξηγηθεί. Ο συντονισμός μεταξύ εναέριων και επίγειων δυνάμεων είναι τεχνικά και διαδικαστικά δύσκολος, απαιτώντας μια ισχυρή αρχιτεκτονική επικοινωνιών και καλά δοκιμασμένες διαδικασίες. Είναι πολύ απίθανο οι περισσότεροι από τους ρωσικούς σχηματισμούς εδάφους να διαθέτουν τα απαιτούμενα μέσα, ούτε να έχουν εκπαιδευτεί σε κοινές επιχειρήσεις ξηράς/αέρος και, με τις δύο πλευρές να χρησιμοποιούν παρόμοιους τύπους εξοπλισμού εδάφους, η πιθανότητα για φονικά φιλικά πυρά θα είναι σημαντική.
Το ίδιο ισχύει για τη χρήση της ρωσικής οργανικής αεράμυνας όπου, παρά τις διαδικασίες αναγνώρισης φίλου ή εχθρού (IFF), η πιθανότητα διαδικαστικών λαθών θα ήταν υψηλή, θέτοντας σε κίνδυνο τα μαχητικά αεροσκάφη επίγειας επίθεσης (FGA). Σε συνδυασμό με τις δυνατότητες πυραύλων εδάφους-αέρος (SAM) της Ουκρανίας, οι οποίες είναι πιθανό να διασκορπιστούν και να χρησιμοποιηθούν χρησιμοποιώντας τακτικές «shoot and scoot», υπό αποκεντρωμένο έλεγχο και ενδεχομένως με χρήση προηγμένων δυτικών φορητών συστημάτων αεράμυνας (MANPADS), η απειλή για την VKS στις επιχειρήσεις αέρος εδάφους θα είναι υψηλή.
Το ποσοστό φθοράς της ουκρανικής Πολεμικής Αεροπορίας είναι άγνωστο, αλλά ανεπιβεβαίωτες αναφορές δείχνουν ότι ήταν τουλάχιστον εν μέρει επιτυχείς στον αμυντικό ρόλο της. Το πόσο καιρό αυτή η ικανότητα παραμένει βιώσιμη είναι ασαφές, ωστόσο, οι ανανεωμένες ρωσικές επιθέσεις τόσο από τον αέρα όσο και από το έδαφος εναντίον ουκρανικών αεροδρομίων είναι πιθανό να εξουδετερώσουν τελικά αυτήν την απειλή.
Επιφανειακά, η κακή απόδοση της VKS μέχρι σήμερα είναι καλά νέα για τους αμυνόμενους και θα έχει δώσει στις ουκρανικές χερσαίες δυνάμεις ένα επίπεδο ελευθερίας κινήσεων που δεν θα περίμεναν. Ωστόσο καθώς η σταθερή αποφασιστικότητα του ουκρανικού πληθυσμού συνεχίζει να απογοητεύει τις ρωσικές χερσαίες δυνάμεις και καθώς αρχίζουν να διαμορφώνουν επιχειρήσεις γύρω από το Κίεβο, η πιθανότητα για ευρείας κλίμακας, αδιάκριτους βομβαρδισμούς όπως φαίνεται στο Χαλέπι της Συρίας είναι πολύ πραγματική. Ό,τι κι αν συμβεί, οι περιορισμοί της VKS σε όλους τους ρόλους έχουν αποκαλυφθεί σημαντικά.»
