Ενώ η κρίση και τελικά η επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία εξελίσσεται με βάση την αρχή του καρουζέλ, πολλά άλλα γεωπολιτικά ζητήματα αποκτούν πρόσθετη σημασία. Στην πραγματικότητα, μέσα από αυτή την κρίση, μπορούμε να δούμε τα περιγράμματα της επόμενης δεκαετίας. Χαρακτηρισμένη από την εκτροπή μεγάλων δυνάμεων σε ζώνες όπου επιδιώκεται η αποφασιστική επιρροή, θα είναι η δεκαετία των πολιτικών εντάσεων και των πιθανών στρατιωτικών συγκρούσεων σε όλο τον κόσμο. Δεκάδες από αυτές τις ζώνες, από στρατηγική έως μικρής τακτικής σημασίας, θα διαμορφώσουν έναν ολοκαίνουργιο κόσμο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Το δράμα της Ουκρανίας: Νεογέννητα μεταφέρονται από την εντατική σε αυτοσχέδιο καταφύγιο (βίντεο)
Η ανανεωμένη ισχύς της Ρωσίας έναντι της ευαλωτότητας της Δύσης
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ρωσία έχει επίγνωση της ανανεωμένης δύναμής της. Την τελευταία δεκαετία, μέσω της επιτυχίας στη Συρία, την ανατολική Ουκρανία (την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας) και, πρόσφατα στο Καζακστάν, η Ρωσία αμφισβήτησε πολύ άμεσα τις ΗΠΑ και τους δυτικούς συμμάχους τους.
Απόδειξη της αμφισβήτησης είναι η αναγνώριση ανακήρυξη της ανακήρυξης ανεξαρτησίας των περιοχών Λουγκάνσκ και Ντονιέτσκ και στην συνέχεια η εισβολή στην Ουκρανία που είναι σε εξέλιξη, και τέλος η δήλωση του εκπρόσωπου Τύπου του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, ότι «ο Πούτιν θα αποφασίσει πόσο θα διαρκέσει η επιχείρηση».
Ενεργώντας ταυτόχρονα με την Κίνα σε ορισμένες παγκόσμιες διαδικασίες, η Μόσχα συνέβαλε επίσης σημαντικά στην εμφάνιση ισχυρής αντίθεσης στη φιλελεύθερη δημοκρατία, λόγω της πρόβλεψης της κατάρρευσης του φιλελεύθερου διεθνισμού. Όσο γενναία κι αν είναι αυτή η πρόβλεψη, μπορεί κανείς να δει «οδικά σήματα» που ενισχύουν το επιχείρημα.
Η ευρωπαϊκή ασφάλεια, από αυτή την άποψη, έχει γίνει πιο ευάλωτη. Οι νέες εξελίξεις με την Ρωσία στην ουσία να εισβάλει στην Ουκρανία, έφεραν την Ευρωπαϊκή Ένωση μπροστά όχι μόνο σε μια σειρά πολιτικών συζητήσεων αλλά και σε ανατροπές.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ προχώρησαν σε πολιτική συμφωνία για ένα νέο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Η ΕΕ απάντησε με κυρώσεις κατά της Μόσχας. «Οι κυρώσεις είναι μόνο ένα μέρος της απάντησης της ΕΕ στη Ρωσία», αναφέρει ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ σε ανάρτηση στο μπλογκ του με τίτλο «Γιατί πρέπει να αντισταθούμε όταν αυταρχικά καθεστώτα προσπαθούν να επαναπροσδιορίσουν τους διεθνείς κανόνες».
Η μεταναστευτική κρίση (2015) και το Brexit (2016) ήταν μια ισχυρή έκκληση προς τους Ευρωπαίους, να αρχίσουν να σκέφτονται πιο σοβαρά τη δική τους στρατιωτική ισχύ. Μια παλιά γαλλική ιδέα για τις ευρωπαϊκές δυνάμεις, ώθησε τον Πρόεδρο Μακρόν να υποστηρίξει ένα κοινό ευρωπαϊκό στρατιωτικό σχέδιο για άλλη μια φορά το 2017, ενώ, η τότε γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, σε μια ομιλία του Νοεμβρίου 2018 στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είπε, «πρέπει να εργαστούμε για ένα όραμα της ίδρυσης ενός ευρωπαϊκού στρατού».
Νέες εστίες
Πρώτον το Brexit, δεύτερον οι προκλήσεις για την υπεροχή των ΗΠΑ στην περιοχή Ινδο-Ειρηνικού, κυρίως στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, παρέσυραν τις σχέσεις μεταξύ των κρατών μελών του ΝΑΤΟ. Η εξωτερική πολιτική και η αντισυμβατική προσέγγιση του Τραμπ, είχαν απλώς βαθύνει τις παρεξηγήσεις, ενώ η αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν (2021) έχει πολλαπλασιάσει τα ερωτήματα στα κεφάλια των συμμάχων. Επιπλέον, μια σοβαρή διαμάχη, κατά τη διάρκεια και μετά το πραξικόπημα του Ιουλίου στην Τουρκία (2016), απέδειξε ξεκάθαρα ότι κάτι δεν πάει καλά.
Ο σχηματισμός της AUKUS (Αυστραλία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ) ως απάντηση στην κινεζική άνοδο ήταν τεκμηριωμένη απόδειξη, κυρίως για τους Ευρωπαίους, ότι η εστίαση έχει αλλάξει και ότι έρχεται η ώρα για νέους τύπους συμμαχιών.
Λαμβάνοντας υπόψη την αλλαγμένη εστίαση, δηλαδή την ανάπτυξη μιας νέας κεντρικής περιοχής του κόσμου, είναι περισσότερο από σαφές πώς ο Ινδικός Ωκεανός γίνεται αυτό που ήταν η Μεσόγειος Θάλασσα στην αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα και ο Ατλαντικός Ωκεανός στη Νέα Εποχή. Λόγω των πόρων, των δημογραφικών στοιχείων και της συνολικής ισχύος αυτής της περιοχής, με πληθυσμό σχεδόν 5 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, το μέλλον, όποιο κι αν είναι, στοχεύει εκεί.
Η κρίση στην Ουκρανία ως σημείο καμπής
Τι είναι, λοιπόν, η ουκρανική κρίση και ποια είναι τα πλαίσια; Η Ρωσία σχεδιασμένα επιβάλλει τις ανησυχίες της για τη φιλοδοξία ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ από το 2008. Ήταν ο πιο σημαντικός λόγος για να υποστηρίξει τον πρώην πρόεδρο της Ουκρανίας Γιανούκοβιτς (2010-2014), ο οποίος ήταν εναντίον της και έπαιξε φιλορωσικό ρόλο.
Η πολιτική αναταραχή στην Ουκρανία τελείωσε με την επιτυχή ενσωμάτωση των φιλοδοξιών του ΝΑΤΟ στο Ουκρανικό Σύνταγμα (2019), ακολουθούμενη από τη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών (Ιούνιος 2021), όταν οι ηγέτες του ΝΑΤΟ επανέλαβαν την απόφαση ότι η Ουκρανία θα γίνει μέλος της Συμμαχίας. Την ίδια περίοδο, οι δυνάμεις της Ουκρανίας και του ΝΑΤΟ ξεκίνησαν κοινές ναυτικές ασκήσεις στη Μαύρη Θάλασσα (Sea Breeze 2021), οι οποίες έπεισαν τη Μόσχα ότι χρειάζεται μια ισχυρή αντίδραση. Ήταν μια «κόκκινη γραμμή» για τη Ρωσία.
Η επέκταση της παρουσίας του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, ειδικά η ανάπτυξη οποιουδήποτε πυραύλου μεγάλου βεληνεκούς ικανού να πλήξει ρωσικές πόλεις ή αμυντικά συστήματα θεωρήθηκε από την Μόσχα ως η μεγαλύτερη απειλή.
Επιπλέον, μέσω της εξέλιξης της κρίσης και του πολέμου με την Ουκρανία, η Ρωσία πιθανότατα προσπαθεί να κάνει την Ουκρανία σημείο καμπής και να παράσχει ακόμη ισχυρότερη υποστήριξη στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, δημιουργώντας μια ευρεία ζώνη ασφαλείας μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Δεν είναι χωρίς σημασία ότι τα κράτη σε αυτή τη ζώνη, είναι πρώην κομμουνιστικές χώρες. Το αν αυτό σημαίνει την έναρξη ενός νέου Ψυχρού Πολέμου, τη δημιουργία ενός νέου Σιδηρούν Παραπετάσματος, είναι λιγότερο σημαντικό. Αυτό που είναι πιο σημαντικό είναι η φιλοδοξία της Ρωσίας να αυξήσει το δικό της μερίδιο ως παγκόσμιος ενδιαφερόμενος. Οι ενεργειακές δυνατότητες, έδωσαν στη Ρωσία την ευκαιρία να πείσει τις ευρωπαϊκές χώρες να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στα λόγια του Πούτιν.
Ο Ρώσος Πρόεδρος Πούτιν μπορεί να κάνει πολύ μεγαλύτερη ζημιά στην Ουκρανία και ως απάντηση οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι έτοιμες να απαντήσουν με νέες κυρώσεις παρακρατώντας τεχνολογία και πόρους.
Ανάγκη επαναπροσδιορισμού της παγκόσμιας τάξης
Η κοινή εμφάνιση Κίνας και Ρωσίας, σίγουρα μιλάει για αναπόφευκτο επαναπροσδιορισμό της διεθνούς τάξης. Οι υποστηρικτές του Yalta 2, υποστηρίζουν όλο και περισσότερο ότι τα προβλήματα συσσωρεύονται.
Εκτός από τις διαδικασίες που φέρνουν ένταση και συγκρούσεις, ο πολυπολικός κόσμος εξακολουθεί να προσπαθεί να βρει λύσεις που θα εξασφαλίσουν την ειρήνη. Αυτή η ειρήνη, σαφώς δεν μπορεί να επιτευχθεί με τη διατήρηση της ιδεολογικής και πολιτισμικής υπεροχής της Δύσης. Η πραγματική αποδοχή της διαφορετικότητας, θα είναι προϋπόθεση για την επίλυση της κρίσης, υπονοώντας ότι τα εναλλακτικά κοινωνικοπολιτικά συστήματα, τα πολιτισμικά πρότυπα και οι παραδόσεις δεν θα στιγματιστούν από τη φιλελεύθερη ηγεμονία. Ως εκ τούτου, πρέπει να γίνει αποδεκτό.
Προκύπτουν ερωτήματα: Είναι τα μπλοκ διχασμός του κόσμου αναγκαστικά προπομπός μεγάλων συγκρούσεων; Ποια μπλοκ; Πόσες νέες συμμαχίες; και ούτω καθεξής.
Οι άνθρωποι οφείλουν την υπακοή σε μια κυβέρνηση που τους έδωσε μεγαλύτερη αίσθηση ασφάλειας, την οποία επέδειξε το ευρασιατικό αυταρχικό είδος κυβέρνησης, ιδίως κατά τη διάρκεια της επιδημίας. Αλλά η Ανατολή είναι ιστορικά αυταρχική. Πώς θα αντιδράσουν οι Δυτικοί σε ενδεχόμενους συνεχείς εκφοβισμούς; Γιατί ο μουσουλμανικός κόσμος δεν έχει αναλάβει την πρωτοβουλία να παρουσιαστεί ως παγκόσμια δύναμη, εφαρμόζοντας μια κοινή στρατηγική στις εξωτερικές υποθέσεις;
Λοιπόν, τι ακριβώς είναι η ουκρανική κρίση; Είναι ένα σύμπτωμα μιας νέας πραγματικότητας, η πορεία προς έναν νέο κόσμο, ή διαμόρφωση νέων διεθνών σχέσεων στη συνέχεια επιμονής των ίδιων παλιών προβλημάτων;
