Ουκρανοί πολίτες συρρέοουν κατά χιλιάδες σε προγράμματα εκμάθησης μαχητικών και πολεμικών δεξιοτήτων που δημιουργούνται και διευθύνονται από την κυβέρνηση και ιδιωτικές παραστρατιωτικές ομάδες.
Τα προγράμματα αποτελούν μέρος του στρατηγικού αμυντικού σχεδίου της χώρας σε μια πιθανή εισβολή από τη Ρωσία - για την προώθηση μιας πολιτικής αντίστασης που μπορεί να συνεχίσει τον αγώνα εάν ο ουκρανικός στρατός κατακερματιστεί.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Μουγκρίζουν τα τανκς! Πάει να το παίξει... διαμεσολαβητής ο Ερντογάν-Σαφή μηνύματα από Μπλίνκεν
Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν έχει αποφασίσει αν θα εξαπολύσει επίθεση. Αλλά στην περίπτωση που ένας γενικευμένος ρωσοουκρανικός πόλεμος ξεσπάσει, ακόμη και οι ίδιοι οι στρατηγοί της Ουκρανίας λένε ότι ο τακτικός στρατός τους έχει απειροελάχιστες πιθανότητες να ανταπεξέλθει.
Έτσι, η Ουκρανία, μία χώρα όπου οι παραστρατιωτικές οργανώσεις ευδοκιμούν και το δυναμικό τους αποτελείται κυρίως από νεοφασίστες, νεοναζί και χούλιγκανς, έχει αντλήσει ένα μάθημα από τους πολέμους των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ιράκ και το Αφγανιστάν των τελευταίων δύο δεκαετιών, όπου οι αντάρτες παρείχαν διαρκή αντίσταση απέναντι στην εξαιρετικά ανώτερη δύναμη πυρός των ΗΠΑ.
Η εκπαίδευση αμάχων που χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση έχει βασιστεί στις δοκιμασμένες επί δεκαετίες σκανδιναβικές και ελβετικές στρατιωτικές στρατηγικές και κερδίζει έδαφος ως στρατιωτικό δόγμα στην Ανατολική Ευρώπη.
Υποκινούμενη από τις ρωσικές απειλές, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία έχουν αντίστοιχα προγράμματα που ενθαρρύνουν την ιδιοκτησία όπλων για ορισμένους πολίτες και επίσημη εκπαίδευση για να πολεμήσουν ως αντάρτες στην περίπτωση κατοχής.
Η πολιτική άμυνα δεν είναι άγνωστη στην Ουκρανία. Οι εθελοντικές ταξιαρχίες αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά της δύναμης της χώρας στα ανατολικά το 2014, το πρώτο έτος του πολέμου κατά των Ρώσων αυτονομιστών, όταν ο ουκρανικός στρατός βρισκόταν υπό διάλυση.
Αυτή η προσπάθεια πλέον επισημοποιείται σε μονάδες των νεοσύστατων Δυνάμεων Εδαφικής Άμυνας, μέρος του στρατού. Το 2020 ο ουκρανικός στρατός ξεκίνησε εκπαίδευση το Σαββατοκύριακο για πολίτες εθελοντές σε αυτές τις μονάδες.
Η κυβέρνηση Ζελένσκι διαχειρίζεται και χρηματοδοτεί ορισμένα από τα προγράμματα μέσω των Δυνάμεων Εδαφικής Άμυνας. Ιδιωτικές παραστρατιωτικές ομάδες όπως η Ουκρανική Λεγεώνα διοργανώνουν άλλες εκπαιδεύσεις, για τις οποίες τα μέλη τους πληρώνουν όλα τα έξοδα. Η Λεγεώνα υλοποίησε ένα τέτοιο πρόγραμμα στο δάσος έξω από το Κίεβο το Δεκέμβριο του 2021.
Ας δούμε λοιπόν ποιες είναι αυτές οι παραστρατιωτικές ομάδες της Ουκρανίας που οργανώνουν και εκπαιδεύουν το ουκρανικό... αντάρτικο, αλλά είναι έτοιμες και να συμμετάσχουν ενεργά σε έναν πόλεμο, απέναντι στην πολύπληθη και εξαιρετικά ανώτερη ρωσική στρατιωτική μηχανή:
Δεξιός Τομέας (Right Sector)
Ο Δεξιός Τομέας είναι ένα ακροδεξιό ουκρανικό εθνικιστικό πολιτικό κόμμα και παραστρατιωτικό κίνημα που ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2013 ως παραστρατιωτική συνομοσπονδία αρκετών ριζοσπαστικών εθνικιστικών οργανώσεων στην εξέγερση του Euromaidan στο Κίεβο, όπου οι μαχητές του συμμετείχαν σε οδομαχίες και συγκρούσεις με την αστυνομία. Ο συνασπισμός έγινε πολιτικό κόμμα στις 22 Μαρτίου 2014, οπότε και ισχυρίστηκε ότι είχε περίπου 10.000 μέλη.
Οι ιδρυτικές ομάδες περιλάμβαναν την Trident (Tryzub), με επικεφαλής τους Dmytro Yarosh και Andriy Tarasenko, και την Ουκρανική Εθνοσυνέλευση–Ουκρανική Εθνική Αυτοάμυνα (UNA–UNSO), μια πολιτική/παραστρατιωτική οργάνωση. Άλλες ιδρυτικές ομάδες περιελάμβαναν την Social-National Assembly και την παραστρατιωτική πτέρυγά των Patriot of Ukraine, White Hammer και Carpathian Sich. Η White Hammer εκδιώχθηκε τον Μάρτιο του 2014 και τους επόμενους μήνες η Patriot of Ukraine αποχώρησε από την οργάνωση μαζί με πολλά μέλη της UNA-UNSO.
Η πολιτική ιδεολογία του Δεξιού Τομέα έχει περιγραφεί ως σκληροπυρηνική δεξιά εθνικιστική, νεοφασιστική, νεοναζιστική, ακροδεξιά ή ριζοσπαστική δεξιά.
Ο Δεξιός Τομέας ήταν η δεύτερη πολιτική ομάδα που αναφερόταν τακτικά στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014, και η ρωσική κρατική τηλεόραση την απεικόνισε ως νεοναζί λόγω των εξτρεμιστικών της απόψεων και του αντιρωσικού αισθήματος.
Στις κοινοβουλευτικές εκλογές της Ουκρανίας του 2019, ο Δεξιός Τομέας συμμετείχε σε μια ενωμένη ριζοσπαστική δεξιά σε εθνικό κομματικό κατάλογο με την Κυβερνητική Πρωτοβουλία των Yarosh, National Corps και Svoboda. Αυτός ο συνδυασμός κέρδισε το 2,15% των ψήφων σε εθνικό εκλογικό κατάλογο και καμία έδρα.
Τάγμα Αζόφ (Azov Battalion)
Το Τάγμα Αζόφ είναι εθελοντική μονάδα της εθνικής φρουράς της Ουκρανίας η οποία εδρεύει στη Μαριούπολη στην παράκτια περιοχή της Αζοφικής θάλασσας και συμμετείχε ενεργά στις μάχες μεταξύ των φιλορωσικών αυτονομιστικών δυνάμεων και των Ουκρανών, τον Ιούνιο του 2014 κατά την διάρκεια της κρίσης στη νοτιοανατολική Ουκρανία, ενώ μέχρι σήμερα φέρεται να εκπαιδεύει ακροδεξιούς εξτρεμιστές και νεοναζί από όλο τον κόσμο.
Τα μέλη του Τάγματος είναι από την ανατολική Ουκρανία και μιλούν ρωσικά, ενώ μερικοί νεοσύλλεκτοι προέρχονται από τις ανατολικές πόλεις του Ντόνετσκ και Λουγκάνσκ, προπύργια του Ντονμπάς.
Ο πρώτος διοικητής ήταν ο ακροδεξιός Αντρίι Μπιλέτσκι, ο οποίος ηγήθηκε της νεοναζιστικής οργάνωσης Patriot of Ukraine και της Εθνικόσοσιαλιστικής Συνέλευσης. Η μονάδα έχει κατηγορηθεί από την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCR) για εγκλήματα πολέμου, όπως μαζική λεηλασία, χρήση βασανιστηρίων, ξυλοδαρμούς αμάχων, απαγωγές δημοσιογράφων, ηλεκτροπληξία και εικονικούς πνιγμούς.
Ακόμη, η μονάδα έχει συνδέθεί με νεοναζί, με μέλη που φορούν νεοναζιστικά και σύμβολα των SS. Η γερμανική τηλεόραση ZDF πρόβαλε μαχητές του τάγματος των Αζόφ που φορούσαν κράνη με σβάστικες και παγανιστικούς ρούνους. Το σύμβολο της μονάδας που φέρουν στα μανίκια τους οι μαχητές του τάγματος είναι ένας πλάγιος Ρούνος, το Βόλφσανγκελ.
Στις 13 Απριλίου 2014, ο τότε Υπουργός Εσωτερικών Arsen Avakov εξέδωσε διάταγμα που επιτρέπει τη δημιουργία νέων παραστρατιωτικών δυνάμεων από πολίτες μέχρι 12.000 άτομα, ενώ το Τάγμα Αζόφ δημιουργήθηκε στις 5 Μαΐου 2014 στο Μπερντιάνσκ και τον Σεπτέμβριο του 2014, εγγράφηκε επίσημα στην Εθνική Φρουρά της Ουκρανίας ως Ειδική αστυνομική δύναμη.
Γεωργιανή Λεγεώνα της Ουκρανίας (Georgian Legion)
Η Γεωργιανή Εθνική Λεγεώνα είναι μια παραστρατιωτική μονάδα που σχηματίζεται από εθνοτικά γεωργιανούς εθελοντές που πολεμούν στο πλευρό της Ουκρανίας στον πόλεμο στο Ντονμπάς. Η μονάδα οργανώθηκε το 2014 με διακηρυγμένο στόχο «να αντισταθεί στη ρωσική επιθετικότητα». Η ομάδα διοικείται από τον Mamuka Mamulashvili, έναν βετεράνο γεωργιανό αξιωματικό, με τον ίδιο και πολλά από τα μέλη της μονάδας να έχουν εκτεταμένη εμπειρία από τους πολέμους της Τσετσενίας.
Από το 2016, υπήρχαν τουλάχιστον 100 Γεωργιανοί εθελοντές μαχητές στις τάξεις της Λεγεώνας. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν πρώην στρατιωτικοί των Ενόπλων Δυνάμεων της Γεωργίας με στρατιωτική εμπειρία, βετεράνοι του πολέμου του 2008 με τη Ρωσία και με διεθνείς αποστολές στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Στις 5 Φεβρουαρίου 2015, η υπηρεσία των Γεωργιανών τιμήθηκε από τον επικεφαλής της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας – Πατριαρχείου Κιέβου, Πατριάρχη Φιλάρετο, απονέμοντας σε 29 Γεωργιανούς μαχητές ένα μετάλλιο για την «αγάπη και την αυτοθυσία τους για την Ουκρανία». Αργότερα, στη Γεωργιανή Λεγεώνα προστέθηκαν περισσότεροι ξένοι μαχητές, με καταγωγή από τη Γερμανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία, την Ελλάδα, το Αζερμπαϊτζάν, τη Μολδαβία, την Αρμενία και το Ισραήλ.
Η ανάμειξη μεμονωμένων Γεωργιανών στην ουκρανική πλευρά ενθαρρύνθηκε, ως ένα βαθμό, από τον τότε Πρόεδρο της Γεωργίας Μιχαήλ Σαακασβίλι και τους συνεργάτες του από το κόμμα Ενωμένο Εθνικό Κίνημα της Γεωργίας. Ο θάνατος του Αλεξάντρε Γκριγκολασβίλι, του πρώτου θύματος της Λεγεώνας, στις 19 Δεκεμβρίου 2014 πυροδότησε διαμάχη στη Γεωργία. Στην ανακοίνωσή του, το υπουργείο Άμυνας της Γεωργίας κατηγόρησε τον θάνατο του Γκριγκολασβίλι σε «εκπροσώπους των πρώην αρχών», αναφερόμενος στον πρώην πρόεδρο Σαακασβίλι και τους συμμάχους του. Μετά από δημόσια κατακραυγή, το Υπουργείο αφαίρεσε την ανακοίνωση από τον ιστότοπό του και ζήτησε συγγνώμη για το κείμενό της.
Τον Φεβρουάριο του 2016, η Γεωργιανή Λεγεώνα ενσωματώθηκε επίσημα στο 25ο μηχανοποιημένο τάγμα πεζικού «Kyiv Rus» των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας.
Πολέμησε στην ανατολική Ουκρανία υπό τη γενική διοίκηση της 54ης Μηχανοποιημένης Ταξιαρχίας. Τον Ιανουάριο του 2018, η Λεγεώνα ανακοίνωσε την αποχώρησή της από την ταξιαρχία επικαλούμενη την «ανικανότητα» της διοίκησης της ταξιαρχίας. Αυτό προέκυψε μετά από μια δαπανηρή επιχείρηση που διεξήχθη κοντά στο Svitlodarsk στις 16 Δεκεμβρίου 2017 που είχε ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό 11 γεωργιανών μαχητών. Ο διοικητής της Λεγεώνας Μαμουλασβίλι είπε ότι η μονάδα παρέμεινε προσηλωμένη στην ουκρανική υπόθεση και μετατέθηκε σε άλλη ταξιαρχία και πρόσθεσε ότι η απόφαση δεν συνδέεται με πολιτική σύγκρουση μεταξύ των Σαακασβίλι και Ποροσένκο.
Η Λεγεώνα συνεχίζει να διεξάγει δραστηριότητες δολιοφθοράς και αναγνώρισης, καθώς επίσης να καθοδηγεί και να εκπαιδεύει Ουκρανούς στρατιώτες, ενώ συμμετείχε επανειλημμένα σε στρατηγικές μάχες.
Τάγμα Noman Çelebicihan
Το τάγμα Noman Çelebicihan είναι ένα τάγμα εθελοντών Τατάρων της Κριμαίας που πήρε το όνομά του από τον Noman Çelebicihan. Η βάση του τάγματος είναι στην περιοχή Χερσώνα που συνορεύει με την Κριμαία.
Το τάγμα των Τατάρων της Κριμαίας φέρεται να έχει λάβει βοήθεια από την Τουρκία, ενώ σκοπό έχει την ενίσχυση της Κρατικής Υπηρεσίας Συνοριοφυλακής της Ουκρανίας στην περιοχή που συνορεύει με την Κριμαία.
Το τάγμα προέκυψε από συμμετέχοντες στον αποκλεισμό της Κριμαίας το 2015 υπό την ηγεσία ακτιβιστών που εμπόδισε το ουκρανικό φορτίο να φθάσει στη χερσόνησο της Κριμαίας.
Το τάγμα ουσιαστικά έπαψε να υπάρχει το 2016. Πολλά από τα μέλη του είχαν ενταχθεί σε άλλα τάγματα εθελοντών ή είχαν καταταγεί στον ουκρανικό στρατό.
Τα παραπάνω αποτελούν μόνο μερικά από τα λεγόμενα ουκρανικά τάγματα εθελοντών, τα κινητοποιήθηκαν ως απάντηση στην αντιληπτή κατάσταση αδυναμίας και απροθυμίας να αντιμετωπιστεί ο αυξανόμενος αυτονομισμός την άνοιξη του 2014. Οι παλαιότερες από αυτές τις εθελοντικές μονάδες επισημοποιήθηκαν αργότερα σε στρατιωτικούς, ειδικούς αστυνομικούς και παραστρατιωτικούς σχηματισμούς ως αντίδραση στη ρωσική στρατιωτική επέμβαση στην Ουκρανία. Οι περισσότεροι σχηματισμοί σχηματίστηκαν από τις κυβερνητικές υπηρεσίες του Υπουργείου Άμυνας και του Υπουργείου Εσωτερικών, ενώ μια μειοψηφία παραμένει ανεξάρτητη.
Από τον Σεπτέμβριο του 2014, 37 τάγματα εθελοντών συμμετείχαν ενεργά στις μάχες του Πολέμου στο Ντονμπάς. Μερικοί από τους μαχητές των ταγμάτων είναι πρώην ακτιβιστές του Euromaidan, αλλά το κοινωνικό τους υπόβαθρο είναι πολύ διαφορετικό.
Απολαμβάνουν υψηλό επίπεδο υποστήριξης στην ουκρανική κοινωνία και κατατάσσονται στη δεύτερη θέση μεταξύ των πιο σεβαστών ιδρυμάτων στη χώρα. Ωστόσο, οι στενοί δεσμοί τους με Ουκρανούς ολιγάρχες εγκυμονούν υψηλό κίνδυνο πολιτικοποίησης των εθελοντικών σχηματισμών ή μετατροπής τους σε ιδιωτικούς στρατούς.
Οι παραστρατιωτικές οργανώσεις στην Ουκρανία ευδοκιμούν και οι αποτελούν πλέον τη ραχοκοκκαλιά της στρατιωτικής δύναμης του Κιέβου στους τομείς του ανορθόδοξου πολέμου, των υβριδικών επιθέσεων και του σχεδιασμού τακτικών αντάρτικου πολέμου σε περίπτωση προώθησης της Ρωσίας
