Ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) Charles Michel δήλωσε ότι ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ilham Aliyev και ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Nikol Pashinyan συμφώνησαν για τις σιδηροδρομικές γραμμές που προβλέπεται να διασυνδέουν μεταξύ τις δύο χώρες.
Ο ρόλος της ΕΕ
Μετά την τριμερή συνάντηση με Μισέλ, Αλίεφ και Πασινιάν στις Βρυξέλλες, έκανε δηλώσεις στους δημοσιογράφους
Τονίζοντας ότι είναι σημαντικό να καθιερωθεί διάλογος μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας προκειμένου να λυθούν τα προβλήματα, ο Μισέλ είπε:
"Γνωρίζω ότι η αποκατάσταση των γραμμών επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών αποτελούν προτεραιότητα. Αυτό είναι ένα σημαντικό επίπεδο από κάθε άποψη για τον καθορισμό των διαφορετικών θέσεων. Για παράδειγμα, επιτεύχθηκε συμφωνία για τις σιδηροδρομικές γραμμές απόψε. Οι γραμμές σύνδεσης ανακατασκευάστηκαν. Μια κοινή κατανόηση του τι χρειάζεται για να ανοίξουν είναι σημαντική."
Σε γραπτή δήλωση που έγινε εξ ονόματος του Charles Michel από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μετά τη συνάντηση, αναφέρεται επί λέξη: "Επιτεύχθηκε συμφωνία στη βάση της αμοιβαιότητας προκειμένου να προχωρήσει η αποκατάσταση των σιδηροδρομικών γραμμών κάνοντας κατάλληλες ρυθμίσεις για συνοριακούς και τελωνειακούς ελέγχους".
H ΕΕ δηλώνει επίσης έτοιμη να υποστηρίξει τις γραμμές σύνδεσης στο πλαίσιο του οικονομικού επενδυτικού σχεδίου.
Ο Μισέλ εξέφρασε ότι ο Αλίεφ και ο Πασινιάν καθόρισαν τα θέματα που πρέπει να συζητηθούν για ορισμένα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της σύνδεσης του αυτοκινητόδρομου, και ότι ελπίζει ότι αυτά θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο μέλλον.
Το αγκάθι του διαδρόμου Zangezur
Στην κοινή διακύρηξη ειρήνης που είχαν υπογράψει το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία, το εδάφιο το οποίο περιελάμβανε τα ζητήματα που σχετίζονται με τον διάδρομο Zangezur, ο οποίος θα συνδέει τις δυτικές επαρχίες του Αζερμπαϊτζάν και το Nakhchivan μέσω ξηράς και σιδηροδρομικής μεταφοράς, δεν εφαρμόστηκε λόγω της στάσης της Αρμενίας.
Στη δήλωσή του πριν από τη συνάντησή του με τον Πασινιάν στις Βρυξέλλες, ο Αλίεφ υπογράμμισε ότι ο διάδρομος του Ζανγκεζούρ πρέπει να υπόκειται στο ίδιο νομικό καθεστώς με τον διάδρομο του Λατσίν και είπε ότι δεν υπάρχουν τελωνεία στον διάδρομο του Λατσίν, επομένως δεν πρέπει να υπάρχουν τελωνεία στον Διάδρομο Zangezur.
Ο Αλίεφ είπε, "Εάν η Αρμενία επιμείνει στην καθιέρωση τελωνείου και τον έλεγχο αγαθών και προσώπων, θα επιμείνουμε στο ίδιο και στον διάδρομο του Λατσίν. Η Αρμενία θα αποφασίσει γι' αυτό. Είμαστε ανοιχτοί και στις δύο επιλογές. Είτε δεν θα υπάρχουν τελωνεία και στα δύο, είτε θα υπάρχει και στα δύο».
Ο Charles Michel άφησε για λίγο μόνους τον Ilham Aliyev και τον Nikol Pashinyan
Απαντώντας στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων, ο Μισέλ τόνισε τη σημασία της επίδειξης πολιτικής βούλησης για την επίλυση των προβλημάτων και τη δημιουργία άμεσης επαφής, ιδίως μεταξύ των ηγετών.
Εκφράζοντας ότι άφησε μόνοι τους για λίγο τον Αλίεφ και τον Πασινιάν σε μέρος της τριμερούς συνάντησης, ο Μισέλ είπε: «Ήταν σημαντικό για μένα να υποστηρίξω και να ενθαρρύνω τους δύο ηγέτες. Ήταν επίσης πολύ σημαντικό και για τους δύο να μιλήσουν απευθείας μεταξύ τους ."
Ανάγκη συγκεκριμένων βημάτων για μείωση των εντάσεων
Στη δήλωση που έκανε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σχετικά με την τριμερή συνάντηση, αναφέρθηκε ότι ο Αλίεφ και ο Πασινιάν επιβεβαίωσαν ότι θα συμμορφωθούν με τις τριμερείς κοινές δηλώσεις που υπέγραψαν στις 9 Νοεμβρίου 2020 και στις 11 Ιανουαρίου 2021.
Δηλώθηκε ότι η ΕΕ θα υποστηρίξει τις προσπάθειες αποναρκοθέτησης στην περιοχή και μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) ,μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας.
Στην ανακοίνωση σημειώνεται ότι ο Πρόεδρος Αλίεφ και ο Πρωθυπουργός Πασινιάν συμφώνησαν στην ανάγκη να ληφθούν πιο συγκεκριμένα μέτρα για τη μείωση της έντασης στο πεδίο, προκειμένου να δημιουργηθεί το απαραίτητο περιβάλλον για την έναρξη των διαπραγματεύσεων για την οριοθέτηση των συνόρων μεταξύ των δύο χωρών.
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Από τα παραπάνω διαφαίνεται ότι έγινε ένα πρώτο βήμα συνεννόησης μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, το οποίο έχει να κάνει με την σιδηροδρομική επικοινωνία μεταξύ των δύο χωρών, με προτροπή της ΕΕ
Ωστόσο το μεγάλο αγκάθι παραμένει ο στρατηγικότατης σημασίας διάδρομος Zangezur, ο οποίος ήταν και ο βασικότερος λόγος της τουρκικής στρατιωτικής εμπλοκής στον πόλεμο παρά το πλευρό των Αζέρων κατά της Αρνενίας, ένα χρόνο νωρίτερα.
Ο εν λόγω διάδρομος έχει τεράστια σημασία για την Τουρκία και την Κίνα , αφού επιτρέπει την οδική και σιδηροδρομική επικοινωνία του Ανατολικού με το Δυτικό Αζερμπαϊτζάν και κατά συνέπεια με την Τουρκία, ενώ μέσω Κασπίας θάλασσας και των κρατών του "Τουρκικού κόσμου" της Υπερκαυκασίας την επικοινωνία με την Κίνα, υλοποιώντας την κεντρική όδευση του "δρόμου του μεταξιού" που οδηγεί από το Πεκόνο στην ΕΕ.
Ο δρόμος των διαπραγματεύσεων αναμένεται μακρύς και δύσκολος μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν και αυτό το γνωρίζουν καλά και οι δύο πλευρές.
Η εσωτερική κατάσταση στην Αρμενία δεν είναι καλή και η κοινή γνώμη είναι κατακερματισμένη στα τρία, αφού υπάρχουν οι υποστηρικτές του Πρωθυπουργού Pashinyan που επιθυμούν τις διαπραγματεύσεις με τελικό αποτέλεσμα να αποκατασταθούν οι σχέσεις της Αρμενίας με την Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν και να κερδίσουν όλοι από αυτό στη βάση της οικονομικής ανόδου της περιοχής, στη βάση του περιβόητου win-win του Ερντογάν, υπάρχουν εκείνοι που λένε ναι στις διαπραγματεύσεις τις οποίες βλέπουν ως αναγκαίο κακό, αλλά υπάρχουν και εκείνοι που είναι αδιάλλακτοι και δεν επιθυμούν ειρήνη ούτε με τους Αζέρους αλλά ούτε και με τους Τούρκους
Τα παραπάνω αναμένεται να έχουν ως αποτέλεσμα οι κινήσεις του Pashinyan να είναι αργές και πολύ προσεκτικές, προκειμένου να μην αντιμετωπίσει εσωτερική αποσταθεροποίηση στη χώρα του από τους διαφωνούντες με την διπλωματική προσέγγιση που επιχειρείται με τους Αζέρους.
