Τέλος εποχής στη διακυβέρνηση της οικογένειας Άσαντ μετά από 50 χρόνια μπήκε το πρωί της Κυριακής με την προέλαση των ανταρτών, χωρίς καμία αντίσταση στη Δαμασκό, αλλά εγείροντας ερωτήματα για το μέλλον της χώρας και ευρύτερα περιοχή.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Εκρήξεις στη Δαμασκό από Ισραηλινά αεροσκάφη που κατέστρεψαν συριακά συστήματα αεράμυνας-Εκκενώνουν την Χμεϊμίμ οι Ρώσοι
Ο ηγέτης των Τζιχαντιστών έφτασε στη Δαμασκό
Οι Σύροι ισλαμιστές αντάρτες ανακοίνωσαν ότι ο ηγέτης τους, ο Άμπου Μοχάμεντ αλ Τζολάνι, έφτασε στη Δαμασκό, λίγες ώρες αφού η πρωτεύουσα έπεσε στα χέρια τους.
«Ο διοικητής Άχμεντ αλ Σάρεχ (σ.σ. το πραγματικό όνομα του Τζολάνι) προσκύνησε και φίλησε το χώρα» μόλις έφτασε στην πόλη, μετέδωσε το κανάλι των ανταρτών στο Telegram.
Στα πλάνα φαίνεται ο επικεφαλής της Χάγιατ Ταχρίρ αλο Σαμ (HTS), της ριζοσπαστικής οργάνωσης που ηγείται του συνασπισμού των ανταρτών, να προσκυνάει σε μια πρασιά.
«Η βούλησή μας είναι σταθερή και η αποφασιστικότητά μας ακλόνητη» είπε ο Αλ Τζολάνι στην ανακοίνωσή του που μεταδόθηκε από την επίσημη συριακή τηλεόραση, την οποία ελέγχουν πλέον οι αντάρτες. «Συνεχίζουμε να δρούμε με αποφασιστικότητα για να επιτύχουμε τους στόχους της επανάστασής μας», συνέχισε. «Το μέλλον είναι δικό μας και οδεύουμε προς τη νίκητ», τόνισε.
Χαρούμενα πλήθη συγκεντρώθηκαν σε κεντρικές πλατείες στη Δαμασκό, κυματίζοντας τη συριακή επαναστατική σημαία σε σκηνές που θυμίζουν τις πρώτες μέρες της εξέγερσης της Αραβικής Άνοιξης, πριν μια βάναυση καταστολή και η άνοδος μιας εξέγερσης βύθισαν τη χώρα σε έναν εμφύλιο πόλεμο σχεδόν 14 ετών.
Άλλοι λεηλάτησαν το προεδρικό μέγαρο και την κατοικία της οικογένειας Άσαντ μετά την εξαφάνιση του προέδρου και άλλων ανώτατων αξιωματούχων, χωρίς να είναι γνωστό πού βρίσκονται. Η Ρωσία, στενός σύμμαχος, είπε ότι ο Άσαντ εγκατέλειψε τη χώρα μετά από διαπραγματεύσεις με ομάδες ανταρτών και έδωσε οδηγίες για ειρηνική μεταφορά της εξουσίας.
Ρωσικό ΥΠΕΞ: Ο Άσαντ εγκατέλειψε τη Συρία
Ο Μπασάρ αλ Άσαντ, ο οποίος κυβέρνησε τη Συρία για σχεδόν 25 χρόνια, εγκατέλειψε τη χώρα αφού έδωσε εντολή να γίνει ειρηνική παράδοση της εξουσίας, σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών. Δεν είναι σαφές πού βρίσκεται. Το υπουργείο είπε ότι η Μόσχα δεν έχει λάβει μέρος στις συνομιλίες για την αναχώρησή του.
Ωστόσο, αποκάλυψε ότι οι στρατιωτικές βάσεις της Ρωσίας στη Συρία είχαν τεθεί σε κατάσταση υψηλού συναγερμού, αν και δεν υπάρχει σοβαρή απειλή για αυτές επί του παρόντος. Ανέφερε ότι η Μόσχα βρίσκεται σε επαφή με όλες τις ομάδες της συριακής αντιπολίτευσης και προέτρεψε όλες τις πλευρές να απόσχουν από τη βία, ανέφερε το Reuters. Η Ρωσία, μαζί με το Ιράν, ήταν βασικός σύμμαχος του Άσαντ, αφού του παρείχε στρατιωτική βοήθεια για να παραμείνει στην εξουσία παρά την εκτεταμένη αντιδημοφιλία.
Ο Αμπού Μοχάμεντ αλ-Γκολάνι , πρώην διοικητής της Αλ Κάιντα που διέκοψε τις σχέσεις του με την ομάδα πριν από χρόνια και λέει ότι ασπάζεται τον πλουραλισμό και τη θρησκευτική ανοχή, ηγείται της μεγαλύτερης ανταρτικής φατρίας και είναι έτοιμος να χαράξει τη μελλοντική κατεύθυνση της χώρας.
Το τέλος της διακυβέρνησης του Άσαντ προκαλεί ένα σημαντικό πλήγμα στο Ιράν και τους συμμάχους του, που έχουν ήδη αποδυναμωθεί από τη σύγκρουση ενός έτους με το Ισραήλ . Το Ιράν, το οποίο είχε υποστηρίξει σθεναρά τον Άσαντ σε όλη τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, είπε ότι οι Σύροι πρέπει να αποφασίσουν για το μέλλον της χώρας τους «χωρίς καταστροφική, καταναγκαστική, ξένη επέμβαση».
Καθώς οι Σύροι τζιχαντιστές αντάρτες εισέρχονταν το απόγευμα του Σαββάτου στη Χομς και στη Συρία ακούγονταν πανηγυρικές ριπές πυροβολισμών, οι κορυφαίοι διπλωμάτες του Ιράν και της Ρωσίας, που βρίσκονταν στη Ντόχα για να συμμετάσχουν σε ένα φόρουμ διαλόγου σώπασαν, νιώθοντας ότι οι εξελίξεις στη Δαμασκό σηματοδοτούν την πτώση της ισχύος τους.
Μόλις 12 ώρες νωρίτερα, η Ρωσία, το Ιράν και η Τουρκία, σε κοινή σύνοδο με τα πέντε αραβικά κράτη στο περιθώριο του φόρουμ της Ντόχα είχαν εκδώσει κοινή ανακοίνωση ζητώντας τον τερματισμό των στρατιωτικών επιχειρήσεων, τη διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και την έναρξη διαπραγματεύσεων για μια πολιτική λύση μεταξύ του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ και της αντιπολίτευσης. Αυτή ήταν και η τελευταία τους προσπάθεια να διατηρήσουν ένα φαινομενικό έλεγχο επί των γεγονότων, αλλά στην ίδια συνάντηση οι διπλωμάτες της Ρωσίας και του Ιράν συζητούσαν επίσης με έκδηλη αγωνία τη μοίρα του Σύρου προέδρου και προβληματίζονταν αν θα υπάρξουν σύντομα μάχες στους δρόμους της Δαμασκού.
Οι εκπρόσωποι της Ρωσίας ανέφεραν ότι ο Μπασάρ αλ Άσαντ ήταν άκαμπτος και ότι αρνούνταν να αποδεχθεί την πραγματικότητα ή την ανάγκη διαλόγου με την Τουρκία, τη χώρα που βοήθησε τις στρατιωτικές δυνάμεις που έφτασαν ως τη συριακή πρωτεύουσα.
Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί, φαινόταν ταλαιπωρημένος και αφηρημένος.
Έξι ώρες αφότου οι κουρασμένοι διπλωμάτες αποχώρησαν από τη συνάντηση, ξύπνησαν με την είδηση ότι το καθεστώς Άσαντ έπεσε.
Ιστορική ταπείνωση της Ρωσίας
Νωρίτερα στη σύνοδο κορυφής του Σαββάτου, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, ρωτήθηκε από έναν δημοσιογράφο του αλ Τζαζίρα για το μέλλον της Συρίας και του ζητήθηκε να εξηγήσει τον ρόλο της Ρωσίας στη χώρα την τελευταία δεκαετία. Κάποια στιγμή ξέσπασε ενοχλημένος και ταπεινωμένος: "Αν θέλετε να πω, ναι, χάσαμε στη Συρία, είμαστε τόσο απελπισμένοι, αν αυτό χρειάζεστε, ναι, ας συνεχίσουμε".
Παρ' όλα αυτά ο Ρώσος ΥΠΕΞ επέμεινε ότι δεν ήταν δυνατό να αφεθεί η Συρία στους τζιχαντιστές και ότι ο Άσαντ αποτελούσε ένα προπύργιο αποτροπής τους.
Στη συνέχεια ο Σεργκέι Λαβρόφ ερωτήθηκε για το μέλλον της ναυτικής βάσης των Ρώσων στην Ταρτούς και της αεροπορικής βάσης τους στο Χμέιμιμ, και απάντησε ότι "δεν εξασκεί την τέχνη της μαντικής". Το μόνο που ήξερε και ήθελε να πει ήταν ότι η Μόσχα έκανε ό,τι μπορούσε για να αποτρέψει την επικράτηση των "τρομοκρατών", προσθέτοντας ότι λυπόταν αν ο συριακός λαός κατέληγε να έχει τη μοίρα των λαγών της Λιβύης και του Ιράκ, δύο χωρών που υπέστησαν παρατεταμένους εμφύλιους πολέμους μετά την ανατροπή των ηγετών τους.
Με δυο λόγια αν και ο Σεργκέι Λαβρόφ είναι ίσως ο πιο έμπειρος διπλωμάτης στον κόσμο, ποτέ δεν είχε δώσει τόσο ταπεινωτική συνέντευξη.
Ιράν: Καταρρέει η στρατηγική ασφαλείας του στη Μέση Ανατολή
Ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Αμπάς Αραγτσί, από την πλευρά του, ενώ επέμεινε ότι ήταν δυνατή η επιβίωση του Άσαντ και ότι όλες οι ξένες δυνάμεις είχαν συμφωνήσει στην ανάγκη προστασίας της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας, είχε το στοιχειωμένο βλέμμα ενός άντρα που ήξερε ότι τα γεγονότα είχαν ξεφύγει από τον έλεγχό του.
Τις προηγούμενες ημέρες το Ιράν είχε κάνει προσπαθήσει να πείσει το Ιράκ, το τελευταίο προπύργιο της Τεχεράνης στον αραβικό κόσμο, να βοηθήσει τον Άσαντ αλλά δεν τα είχε καταφέρει.
Ο Ιρανός ΥΠΕΞ γνώριζε λοιπόν ότι η 12ετής εμπλοκή του Ιράν στη Συρία πλησίαζε στο τέλος της, κι αυτό σήμαινε πώς κλείνει οριστικά ο χερσαίος διάδρομο του προς τον Λίβανο που του επέτρεπε να τροφοδοτεί με όπλα και πολεμοφόδια τη Χεζμπολάχ.
Ολόκληρη η στρατηγική ασφαλείας του Ιράν στη Μέση Ανατολή είχε καταρρεύσει και η κυβέρνηση της Τεχεράνης θα πρέπει τώρα να σκεφτεί πώς θα επιβιώσει την επόμενη μέρα.
Η αγωνία των αραβικών κρατών
Τα αραβικά κράτη, από την πλευρά τους, αγωνιούν για το ενδεχόμενο η Συρία, μετά την πτώση του Άσαντ, να βυθιστεί εκ νέου σε εμφύλιο πόλεμο που θα την καταστήσει εστία αστάθειας για όλη την Μέση Ανατολή.
Για το λόγο αυτό ο Ματζέντ αλ Ανσάρι, υπουργός Εξωτερικών του Κατάρ, που μίλησε μετά τη συνάντηση των ηγετών των αραβικών κρατών στη Ντόχα, με σκοπό να αξιολογήσουν την ξαφνική κατάρρευση του καθεστώτος του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, ξεκίνησε τονίζοντας ότι τα αραβικά κράτη νιώθουν "ευγνωμοσύνη" για τον "περιορισμένο χαρακτήρα" των μαχών που προηγήθηκαν της ανατροπής του Άσαντ, καθώς και για το γεγονός ότι "οι κρατικοί θεσμοί παραμένουν άθικτοι, η αστυνόμευση, το νερό και το ηλεκτρικό ρεύμα παραμένουν ανέπαφα". "Μας ενθαρρύνει που τα κυβερνητικά όργανα παραμένουν στα καθήκοντά τους", είπε ακόμη. "Δεν χρειάζεται να χυθεί αίμα", κατέληξε.
Κατά το Κατάρ, βασική προτεραιότητα είναι να γίνει ένας ανοιχτός διάλογος με όλες τις δυνάμεις στο έδαφος της Συρίας για να εξασφαλιστεί ότι οποιαδήποτε καθεστωτική μετάβαση θα περιλαμβάνει όλους τους Σύρους ανεξαρτήτως εθνικότητας.
Για το λόγο αυτό τα αραβικά κράτη θα συνομιλήσουν με όλες τις δυνάμεις στη Συρία για να αποτρέψουν την επανέναρξη του πολέμου, ανέφερε ο ΥΠΕΞ του Κατάρ. "Καμία ομάδα, κανένα κόμμα ή αίρεση δεν πρέπει να αισθάνεται ανασφαλής ή αποκλεισμένη στο μέλλον της Συρίας", πρόσθεσε.
Αναγνωρίζοντας ότι υπάρχει κίνδυνος οι εξελίξεις στη Συρία να μετατραπούν σε διαρκή εμφύλιο όπως έγινε στη Λιβύη, ο υπουργός Εξωτερικών του Κατάρ τόνισε: "Υπάρχει μια τάση στην περιοχή τα καλά νέα να μετατρέπονται σε κακά. Θα θέλαμε να δούμε μια μετάβαση σε ένα βιώσιμο κράτος που θα ενσωματώνει τις θυσίες του συριακού λαού. Γνωρίζουμε ρεαλιστικά ότι υπάρχουν πολλές προκλήσεις. Υπάρχουν πολλοί ένοπλοι στρατιώτες στο έδαφος και υπάρχει πιθανότητα η Συρία να γίνει ένα failed state.
"Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί αυτή τη στιγμή ότι ξέρει ποιος έχει στρατιωτική υπεροχή. Δεν γνωρίζουμε επίσης την κατάσταση του συριακού εθνικού στρατού", πρόσθεσε.
Ενισχυμένος ο ρόλος της Τουρκίας
Το Κατάρ είναι ένα από τα λίγα αραβικά κράτη που δεν αναγνώρισαν την κυριαρχία του Άσαντ και η επίσημη συριακή αντιπολίτευση έχει γραφεία στη Ντόχα. Αλλά το Κατάρ γνωρίζει επίσης ότι η Τουρκία είναι πιθανό να αποδειχθεί βασικός παίκτης σε ότι αφορά τις αποφάσεις για την επόμενη μέρα στη Συρία, επειδή έχει φιλοξενήσει εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες, έχει στενούς δεσμούς με ορισμένες από τις ομάδες των ανταρτών που ηγήθηκαν της εξέγερσης και είναι αποφασισμένη να απωθήσει τους Κούρδους της Συρίας μακριά από τα σύνορά της.
Ο υπουργός Εξωτρικών του Κατάρ ζήτησε επίσης από το Ισραήλ, το οποίο συνορεύει με τη Συρία, να μην εμπλακεί σε καμία κίνηση στο έδαφος που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως κλιμάκωση πριν ξεκινήσει ο εθνικός διάλογος.
Οι τζιχαντιστές κομμάτι της μεταβατικής κυβέρνησης στη Συρία
Ο εκπρόσωπος του Κατάρ δεν έκανε κανένα σχόλιο ως προς το αν η μεγαλύτερη και πιο ισχυρή στρατιωτική δύναμη της αντιπολίτευσης, η οργάνωση των τζιχαντιστών ανταρτών Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ πρέπει να αφαιρεθεί από τον κατάλογο τρομοκρατικών οργανώσεων του ΟΗΕ. Φαίνεται πάντως αναπόφευκτο ότι θα αποτελέσει κομμάτι οποιασδήποτε μεταβατικής κυβέρνησης στη Συρία, είπε.
"Δεν τους αντιμετωπίζουμε με την προκατειλημμένη αντίληψη ότι δεν μπορούν να αλλάξουν. Μας ενθαρρύνει ο ώριμος τρόπος που λειτούργησαν στο Χαλέπι. Δεν διέπραξαν καμία θηριωδία σε αυτή τη γρήγορη προέλασή τους προς το νότο, οπότε ελπίζουμε ότι θα είναι ένας λογικός παίκτης στο μέλλον".
Τέλος, κατά τον ίδιο εναπόκειται πλέον στον συριακό λαό να καθορίσει εάν ο Άσαντ θα πρέπει να αντιμετωπίσει κατηγορίες ενώπιον του διεθνούς ποινικού δικαστηρίου, αλλά και να αποφασίσει για την τύχη των ρωσικών βάσεων στη Συρία.
