Ο περιορισμός του καπνίσματος σε εξωτερικούς χώρους, όπως ταράτσες σε καφετέριες, στάσεις λεωφορείων και ζωολογικών κήπων, θα μπορούσε να είναι η επόμενη κίνηση πολλών ευρωπαϊκών χωρών για την αντιμετώπιση του καπνίσματος, όπως υποστηρίζουν εμπειρογνώμονες της Κομισιόν.
Προς την αυστηριοποίηση των κανόνων για το κάπνισμα προσανατολίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, αναφέρει στη σχετική της οδηγία της η Κομισιόν, στο περιεχόμενο της οποίας έχει πρόσβαση το ειδησεογραφικό δίκτυο Euronews, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να κάνει νέες συστάσεις για χώρους χωρίς καπνό.
Ορισμένες χώρες της γηραιάς ηπείρου έχουν ήδη απαγορεύσει το κάπνισμα κοντά σε σχολεία, έξω από χώρους εργασίας ή σε αθλητικά γήπεδα, ενώ η Σουηδία είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που έχει απαγορεύσει πλήρως το κάπνισμα σε ταράτσες εστιατορίων και μπαρ, σύμφωνα με την Smoke Free Partnership (SFP), έναν συνασπισμό ευρωπαϊκών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων.
Το κάπνισμα τσιγάρων μειώνεται στη σκανδιναβική χώρα από τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Σήμερα μπορεί να επαίρεται ότι έχει το χαμηλότερο ποσοστό καπνίσματος τσιγάρων σε όλη την Ευρώπη.
Το ¼ των Ευρωπαίων καπνίζει
Συνολικά, σχεδόν το ένα τέταρτο των Ευρωπαίων καπνίζει, σύμφωνα με την έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που διεξήχθη το 2022, με το ποσοστό να κυμαίνεται από 8% στη Σουηδία έως 37% στη Βουλγαρία.
To κάπνισμα είναι επίσης ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία που μπορεί να αποφευχθεί στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης οδηγώντας στον θάνατο περίπου 700.000 ανθρώπους ετησίως, αλλά όλες οι χώρες έχουν υιοθετήσει διαφορετικούς κανόνες για το κάπνισμα.
Το παθητικό κάπνισμα είναι επίσης γνωστό ότι προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα και καρδιακές παθήσεις σε μη καπνιστές.
Στόχος να καπνίζει λιγότερο από το 5% του πληθυσμού έως το 2040
Στόχος της Κομισιόν είναι η δημιουργία μιας «γενιάς χωρίς καπνό», όπου λιγότερο από το 5% του πληθυσμού της ΕΕ θα καπνίζει έως το 2040, στο πλαίσιο του σχεδίου της για την καταπολέμηση του καρκίνου.
Υπάρχουν πανευρωπαϊκές οδηγίες που απαιτούν από τα κράτη να έχουν ελάχιστο συντελεστή φορολογίας καπνού, απαγόρευση των αρωματισμένων προϊόντων και ορισμένους κοινούς κανόνες συσκευασίας, αλλά η νομοθεσία για την απαλλαγή από το κάπνισμα αποφασίζεται από τα κράτη- μέλη, υπογραμμίζει η Λίλια Ολεφίρ, διευθύντρια της Smoke Free Partnership (SFP).
Η ίδια θεωρεί ότι οι νέες συστάσεις της Επιτροπής θα μπορούσαν να καλύψουν νέα προϊόντα καπνού και όρια για το κάπνισμα σε εξωτερικούς χώρους. «Όλα αφορούν τη σταδιακή βελτίωση του πόσο καλά μπορούμε να προστατεύσουμε τους ανθρώπους από το παθητικό κάπνισμα», τόνισε.
«Είναι θέμα χρόνου, διότι υπάρχουν χώρες στην Ευρώπη που θέλουν να απαγορεύσουν το κάπνισμα σε ταράτσες, πάρκα και παραλίες. Αυτό θα συμβεί μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια περίπου", πρόσθεσε.
Τα αποτελέσματα της νομοθεσίας της Σουηδίας
Η σουηδική νομοθεσία για την απαγόρευση του καπνίσματος στις βεράντες των μπαρ και των εστιατορίων το 2018 «είχε πολύ καλά αποτελέσματα μεταξύ των ενηλίκων, αλλά εξακολουθούμε να έχουμε πολλά άλλα προβλήματα», τονίζει η Χέλεν Στγιέρνα, γενική γραμματέας της σουηδικής οργάνωσης «A Non Smoking Generation».
Η Χέλεν Στγιέρνα επισημαίνει ότι «οι ενήλικες με λιγότερη μόρφωση καπνίζουν περισσότερο» και ανησυχεί ότι «τα νέα προϊόντα νικοτίνης», όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα της Σουηδίας, θα μπορούσαν να οδηγήσουν τους νέους να αποκτήσουν τη συνήθεια.
Ενώ το χαμηλότερο ποσοστό καθημερινών καπνιστών στη Σουηδία είναι οι νέοι ηλικίας 16 έως 29 ετών, αντιπροσωπεύουν το υψηλότερο ποσοστό περιστασιακών καπνιστών, σύμφωνα με την υπηρεσία δημόσιας υγείας της χώρας.
Για παράδειγμα, σε ορισμένες χώρες της Ευρώπης, αντί για μια ευρύτερη απαγόρευση, υπάρχουν μερικές απαγορεύσεις, όπως συγκεκριμένες περιοχές καπνίσματος σε πάρκα και άλλους δημόσιους χώρους. Αυτή η περίπτωση αφορά τη Λιθουανία, όπου «το κάπνισμα επιτρέπεται μόνο σε συγκεκριμένους χώρους» στις υπαίθριες βεράντες των εστιατορίων, δήλωσε εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας στο Euronews. Οι τοπικοί δήμοι μπορούν επίσης να απαγορεύουν το κάπνισμα σε παραλίες ή σε πάρκα ή πλατείες.
Θα μπορούσαν περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες να θεσπίσουν απαγόρευση του καπνίσματος έξω από εστιατόρια και μπαρ;
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Μητσοτάκης για Τζτζικώστα στην Κομισιόν: Αναδεικνύεται η γεωπολιτική σημασία και η στρατηγική θέση της χώρας
Τι ισχύει στη Γαλλία
Ο Ιβ Μαρτινέ, συνταξιούχος πνευμονολόγος και πρόεδρος της γαλλικής Εθνικής Επιτροπής κατά του Καπνίσματος, θεωρεί ότι ενώ είναι «εξαιρετικά σημαντικό να προχωρήσουμε την απαγόρευση του καπνίσματος στις βεράντες στη Γαλλία κανείς δεν ενδιαφέρεται για το θέμα αυτό».
Παρ' όλα αυτά, η Γαλλία έχει κάποια από τις αυστηρότερες νομοθεσίες κατά του καπνίσματος, με βάση έκθεση του 2022 της Smoke Free Partnership. Η πρώτη νομοθεσία για τον καπνό στη Γαλλία θεσπίστηκε το 1976, όταν η κυβέρνηση στόχευσε το μάρκετινγκ για τα τσιγάρα και πρόσθεσε μια προειδοποίηση για την ανθρώπινη υγεία στις συσκευασίες.
Στη συνέχεια, οι περιορισμοί αυστηροποιήθηκαν το 1991 με την απαγόρευση της άμεσης και έμμεσης διαφήμισης και του καπνίσματος σε ορισμένους δημόσιους χώρους εκτός των καθορισμένων περιοχών.
Το 2007 η Γαλλία απαγόρευσε το κάπνισμα σε όλους τους εσωτερικούς χώρους και το 2016 έθεσε σε εφαρμογή ουδέτερες συσκευασίες, με ένα χρώμα και διευρυμένες προειδοποιήσεις για την υγεία. Το τελευταίο πρόγραμμα της κυβέρνησης, που παρουσιάστηκε πέρυσι, περιλαμβάνει σχέδια για την απαγόρευση του καπνίσματος στις παραλίες, τα πάρκα και έξω από τα σχολεία, μέτρα που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν έως το 2025.
Τι ισχύει στην Ολλανδία
Στην Ολλανδία, η οποία κατατάσσεται επίσης ψηλά στην Ευρώπη όσον αφορά τη νομοθεσία κατά του καπνίσματος, η τιμή ενός πακέτου τσιγάρων φθάνει τα 11,10 ευρώ.
Από το 2020, η χώρα έχει ουδέτερη συσκευασία και απαγόρευση του καπνίσματος σε εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις.
Οι καθορισμένοι εσωτερικοί χώροι καπνίσματος απαγορεύτηκαν στην Ολλανδία σε όλους τους τομείς από το 2022, ενώ περαιτέρω περιορισμοί σχετικά με το πού μπορούν να πωλούνται προϊόντα καπνού και ηλεκτρονικά τσιγάρα θα τεθούν σε ισχύ τα επόμενα χρόνια.
Ιρλανδία και Βρετανία οι χώρες με τα πιο περιοριστικά μέτρα
Οι χώρες με τα πιο περιοριστικά μέτρα κατά του καπνίσματος, σύμφωνα με το SFP, είναι η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο (δεν είναι πλέον στην Ε.Ε)
Η τιμή ενός πακέτου τσιγάρων στην Ιρλανδία είναι η υψηλότερη στη γηραιά ήπειρο (16,75 ευρώ). Η κυβέρνηση παρουσίασε επίσης τον Ιούνιο ένα νομοσχέδιο που θα αυξήσει την ελάχιστη ηλικία για την αγορά τσιγάρων στα 21 έτη.
Μια πιθανή απαγόρευση του καπνίσματος έξω από τις παμπ στο Ηνωμένο Βασίλειο, ωστόσο, δέχθηκε πυρά από τον κλάδο της φιλοξενίας ως μια κίνηση που θα μπορούσε να πλήξει τις επιχειρήσεις.
«Η απαγόρευση του καπνίσματος σε εξωτερικούς χώρους συνοδεύεται από την προοπτική σοβαρής οικονομικής ζημίας στους χώρους φιλοξενίας», ανέφερε σε δήλωσή της τον περασμένο μήνα η Κέιτ Νίκολς, διευθύνουσα σύμβουλος του UK Hospitality. «Αρκεί να ανατρέξουμε στο σημαντικό κλείσιμο των παμπ που είδαμε μετά την απαγόρευση του καπνίσματος σε εσωτερικούς χώρους για να δούμε τις πιθανές επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει», πρόσθεσε η Νίκολς επισημαίνοντας ότι η κυβέρνηση του Λονδίνου θα πρέπει να αξιολογήσει κατά πόσο θα επιτύχει τους στόχους της.
Ωστόσο, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει ακόμη προτείνει ένα τέτοιο μέτρο, με εκπρόσωπο του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Φροντίδας να δηλώνει ότι δεν θα σχολιάσει διαρροές, αλλά να προσθέτει ότι το κάπνισμα «στοιχίζει 80.000 ζωές ετησίως, ασκεί τεράστια πίεση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (NSH) και κοστίζει δισεκατομμύρια στους φορολογούμενους».
«Είμαστε αποφασισμένοι να προστατεύσουμε τα παιδιά και τους μη καπνιστές από τις βλάβες του παθητικού καπνίσματος», δήλωσε ο εκπρόσωπος σε δήλωση που δόθηκε στο Euronews Health. «Θα πρέπει να επεκταθούν οι φόροι και οι ουδέτερες συσκευασίες. Οι υπέρμαχοι του αντικαπνιστικού κινήματος λένε ότι πρέπει να γίνουν πολλά, ιδίως στις ευρωπαϊκές χώρες με υψηλά ποσοστά καπνίσματος που δεν έχουν απλή συσκευασία ή υψηλές τιμές για τα τσιγάρα.
Υψηλός ο αριθμός των καπνιστών στην Τσεχία
Η Εύα Κραλικόβα, καθηγήτρια Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Charles της Πράγας, δήλωσε ότι ο αριθμός των καπνιστών παραμένει υψηλός στην Τσεχία (περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού) λόγω της έλλειψης βασικών πολιτικών ελέγχου του καπνίσματος.
«Χρειαζόμαστε απλές συσκευασίες. Δεν τις έχουμε. Πρέπει να τα πουλάμε σε ειδικά καταστήματα με άδεια, όπως τα καταστήματα καπνού, επειδή η πλειονότητα των τσεχικών τσιγάρων πωλείται μαζί με τρόφιμα. Δεν θα έπρεπε να είναι έτσι. Επίσης, πρέπει η τιμή να είναι περίπου διπλάσια από ό,τι είναι τώρα σε σύγκριση με το εισόδημα πριν από 20 έως 30 χρόνια», δήλωσε.
