Τα ευρήματα επιβεβαιώνουν μια θεωρία, κατά την οποία η επιφάνεια της Σελήνης σχηματίστηκε από μάγμα πριν από περίπου 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια - Μετεωρίτης φέρεται να ευθύνεται για το μεγαλύτερο κρατήρα του φεγγαριού
Καλυμένος από έναν «ωκεανό» υγρού μάγματος ήταν κάποτε ο νότιος πόλος της Σελήνης, λένε οι επιστήμονες, αφού μελέτησαν δείγματα από την αποστολή Chandrayaan-3 της Ινδίας που προσεδαφίστηκε στο νότιο πόλο τον περασμένο Αύγουστο. Αυτό σημαίνει πως η θεωρία ότι το μάγμα σχημάτισε την επιφάνεια της Σελήνης πριν από περίπου 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια επιβεβαιώνεται.
Η εν λόγω αποστολή της Ινδίας έχει χαρακτηριστεί από πολλούς «ιστορική», καθώς κατάφερε να εξερευνήσει την νότια πλευρά της Σελήνης, η οποία αποτελούσε ένα μυστήριο για την επιστημονική κοινότητα, αφού ήταν ένα εγχείρημα που κανείς δεν είχε επιχειρήσει μέχρι τότε.
Πώς το μάγμα συνέβαλε στη δημιουργία της Σεληνιακής επιφάνειας
Ωστόσο, τα ευρήματα αυτά συμβάλλουν στο να επιβεβαιωθεί μια θεωρία, η οποία αναφέρει ότι η επιφάνεια της Σελήνης σχηματίστηκε από μάγμα πριν από περίπου 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια.
Πιο συγκεκριμένα, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι, όταν σχηματίστηκε η Σελήνη, άρχισε να ψύχεται και ένα ελαφρύτερο ορυκτό που ονομάζεται σιδηροανόρθωτος επέπλευσε στην επιφάνεια. Αυτός ο σιδηρούχος ανορθότης - ή λιωμένος βράχος - σχημάτισε την επιφάνεια της Σελήνης.
Η ομάδα που βρίσκεται πίσω από τα νέα ευρήματα ανακάλυψε ενδείξεις σιδηρούχου ανορθοζίτη στο νότιο πόλο. «Η θεωρία της πρώιμης εξέλιξης της Σελήνης γίνεται πολύ πιο ισχυρή υπό το πρίσμα των παρατηρήσεών μας», δήλωσε στο BBC ο δρ Santosh Vadawale από το Εργαστήριο Φυσικών Ερευνών, ο οποίος είναι συν-συγγραφέας της εργασίας που δημοσιεύθηκε στο Nature την Τετάρτη 21 Αυγούστου.
Πριν από την αποστολή της Ινδίας, οι κύριες ενδείξεις για την ύπαρξη των λεγόμενων «ωκεανών» μάγματος είχαν βρεθεί στα μεσαία γεωγραφικά πλάτη της Σελήνης, στο πλαίσιο του προγράμματος Απόλλων.
Η «ιστορική» προσεδάφιση του σκάφους Vikram αλλάζει κατά πολύ τα επιστημονικά δεδομένα
Η αποστολή της Ινδίας πραγματοποίησε την προσεδάφιση του σκάφους Vikram τον Αύγουστο του 2023, το οποίο περιείχε εντός του ένα ρόβερ που ονομάζεται Pragyaan, το οποίο περιπλανήθηκε στη σεληνιακή επιφάνεια για 10 ημέρες, με την ομάδα να του δίνει οδηγίες για το πώς να συλλέξει δεδομένα όλο το 24ωρο στις 70 μοίρες νότιου γεωγραφικού πλάτους.
Το ρομπότ κατασκευάστηκε για να αντέχει τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας μεταξύ 70 και -10 βαθμούς Κελσίου και μπορούσε να παίρνει μόνο του αποφάσεις για το πώς να πλοηγείται στην ανώμαλη και σκονισμένη σεληνιακή επιφάνεια. Πραγματοποίησε 23 μετρήσεις με ένα όργανο που ονομάζεται φασματογράφος ακτίνων Χ σωματιδίων άλφα, το οποίο ουσιαστικά διεγείρει τα άτομα και αναλύει την ενέργεια που παράγεται προκειμένου να προσδιορίσει τα ορυκτά στο έδαφος της Σελήνης.
Ο τεράστιος μετεωρίτης που «κατέσκαψε» τη Σελήνη
Εκτός από αποδείξεις για το ότι η επιφάνεια της Σελήνης κάποτε καλύφθηκε με μάγμα, η ομάδα επιστημόνων βρήκε επίσης στοιχεία για τη συντριβή ενός τεράστιου μετεωρίτη στην περιοχή πριν από τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια.
Η συντριβή πιστεύεται ότι δημιούργησε τη λεκάνη South Pole-Aitken, η οποία είναι ένας από τους μεγαλύτερους κρατήρες στο ηλιακό σύστημα, με διάμετρο 2.500 χιλιομέτρων.
Ο κρατήρας αυτός απέχει περίπου 350 χιλιόμετρα από την περιοχή που εξερεύνησε το ρόβερ Praygam της Ινδίας. Όμως οι επιστήμονες εντόπισαν μαγνήσιο, το οποίο πιστεύουν ότι προέρχεται από το βαθύ εσωτερικό μέρος της Σελήνης, το οποίο εκτινάχθηκε από τη σύγκρουση και προωθήθηκε στην επιφάνεια.
Τα ευρήματα είναι μερικά μόνο από τα επιστημονικά δεδομένα της αποστολής Chandrayaan-3, η οποία ελπίζει τελικά να ανακαλύψει παγωμένο νερό στο Νότιο Πόλο. Επόμενη κίνηση για την Ινδία θα είναι να εκτοξεύσει άλλη μια αποστολή στη Σελήνη το 2025 ή το 2026, για να μεταφέρει στη Γη δείγματα από τη σεληνιακή επιφάνεια για ανάλυση.
