Σοκάρει η είδηση σχετικά με τον εντοπισμό τοξικών ουσιών στα ρούχα και αξεσουάρ της εταιρίας Shein.
Οι φθαλικές ενώσεις (τοξικές ουσίες) που εντοπίστηκαν σε τεράστιες συγκεντρώσεις σε δειγματοληπτικό έλεγχο σε παπούτσια και ρούχα του κινεζικού κολοσσού διαδικτυακού εμπορίου SΗΕΙΝ, ανήκουν στην κατηγορία των ενδοκρινικών διαταρακτών.
Πρόκειται για χημικές ουσίες, που όχι μόνο δεν αποβάλλονται από τον οργανισμό και δεν διασπώνται από το περιβάλλον (παντοτινά χημικά), αλλά επιδρούν στο ορμονικό σύστημα ανθρώπων και ζώων και προκαλούν σοβαρές ασθένειες.
Μεταξύ των προβλημάτων στην υγεία που προκαλούνται από τα τοξικά ρούχα περιλαμβάνονται οι ορμονικές διαταραχές, τα προβλήματα αναπαραγωγής, η αύξηση της παχυσαρκίας, ο καρκίνος και ο διαβήτης, λέει στο iatropedia.gr, o Καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών το ΑΠΘ, και Πρόεδρος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, Δημοσθένης Σαρηγιάννης.
«Αυτές οι ουσίες, που λέγονται ‘πλαστικοποιητές’ μακροπρόθεσμα προκαλούν προβλήματα στην αναπαραγωγή, μεταβολικό σύνδρομο, προβλήματα νευροτοξικότητας και νευροανάπτυξης. Μπορεί, επίσης, να προκύψει ορμονική διαταραχή, που σημαίνει πως αλλάζει την ισορροπία του ενδοκρινικού συστήματος και προκαλούνται άλλα δευτερεύοντα σοβαρά ζητήματα, όπως λιπώδης διήθηση του ήπατος, που αρχή για στεάτωση και καρκίνο του συκωτιού, ή ακόμη και νεφροπάθειες», τονίζει ο ειδικός.
Όπως εξηγεί ο ίδιος οι φθαλικές ενώσεις (φθαλάτες, ή φθαλικοί εστέρες) που εντοπίστηκαν από τις νοτιοκορεατικές αρχές σε ελέγχους προϊόντων από πλατφόρμες, όπως οι Shein, Temu, AliExpress, είναι βιομηχανικά χημικά που χρησιμοποιούνται ως πλαστικοποιητές με σκοπό να καθίστανται τα πλαστικά (π.χ. PVC) εύκαμπτα και ανθεκτικά.
Τι έδειξε ο έλεγχος και τι είναι οι φθαλάτες (παντοτινά χημικά)
Σύμφωνα με τις αρχές της Σεούλ σε 8 προϊόντα Shein (παιδικά παπούτσια, δερμάτινες τσάντες και μία ζώνη) εντοπίστηκε σε παπούτσια 428 φορές μεγαλύτερη ποσότητα φθαλατών από τα επιτρεπόμενα όρια και σε τρεις τσάντες 153 φορές υψηλότερη ποσότητα.
«Συχνά τα προϊόντα από Κίνα και από άλλες ασιατικές χώρες περιέχουν φθαλικές ενώσεις. Μπαίνει φθαλικός εστέρας σε σημείο που βοηθά π.χ. να κολλήσει μέσω διαλύτη η σόλα στο παπούτσι. Χρησιμοποιείται δηλαδή σε ό,τι έχει μια πιο πλαστική μορφή, π.χ. ένα μπουφάν αδιάβροχο. Όλα αυτά τα υλικά έχουν προβλήματα αναλόγως από που προέρχονται. Αν προέρχονται από τρίτες χώρες δεν είναι εύκολος ο ποιοτικός έλεγχος», αναφέρει ο Καθηγητής Σαρηγιάννης.
Η SΗΕΙΝ, που πλέον έχει την έδρα της στη Σιγκαπούρη -όπως και άλλες παρόμοιες εταιρείες- έχει εκτοξευθεί σε δημοτικότητα σε όλο τον κόσμο τα τελευταία χρόνια, προσφέροντας μια τεράστια ποικιλία από μοντέρνα ρούχα και αξεσουάρ σε εκπληκτικά χαμηλές τιμές.
Δεν είναι, όμως, η πρώτη φορά που εντοπίζονται ποιοτικά προβλήματα. Μια άλλη έρευνα στον Καναδά το 2021 διαπίστωσε πως από 38 δείγματα ρούχων και αξεσουάρ για παιδιά και ενήλικες, αλλά και είδη εγκυμοσύνης, το 1 στα 5 προϊόντα είχε αυξημένα επίπεδα χημικών ουσιών, συμπεριλαμβανομένου του μολύβδου, του PFAS και των φθαλικών ενώσεων.
Δημοσθένης Σαρηγιάννης: Περισσότερο ευάλωτα τα παιδιά και οι έγκυες
Οι επιπτώσεις είναι περισσότερο καταστροφικές στους ευάλωτους οργανισμούς, δηλαδή στις εγκύους και στα μικρά παιδιά και κυρίως όταν η έκθεση είναι μακροχρόνια, θα πει ο επιστήμονας.
«Ειδικά αν υπάρχει έκθεση σε μικρότερες ηλικίες είναι πολύ προβληματικό. Κι όσο πιο πολύ εκτίθεσαι σε μεγάλες ποσότητες από αυτές τις ουσίες, σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και σε ευάλωτη χρονική στιγμή, όπως είναι η εποχή της ανάπτυξης ενός παιδιού, ή στην εγκυμοσύνη, τόσο πιο ευάλωτος είσαι. Έχουμε δει πως όταν εκτεθεί μια έγκυος γυναίκα μπορούν οι ουσίες να περάσουν ακόμη και στο έμβρυο μέσω του πλακούντα. Στην Ευρώπη πλέον αυτές οι ουσίες έχουν απαγορευτεί κι έχουν αντικατασταθεί από άλλες με πολύ μικρότερη τοξικότητα. Οπότε όταν βρίσκουν μεγάλες συγκεντρώσεις, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος», αναφέρει.
Ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης επισημαίνει, επίσης, πως ο ίδιος αποφεύγει να αγοράζει προϊόντα αγνώστου προέλευσης.
«Ένα εύκολο κριτήριο -παρ’ ότι κι εγώ δεν προτιμώ τις εταιρείες με μεγάλα brands- είναι να αγοράζεις ρούχα και παπούτσια (όσο είναι δυνατόν) από πιο ισχυρά εμπορικά σήματα, σε σύγκριση με αυτά τα πολύ φθηνά. Τουλάχιστον να υπάρχει διαπίστευση ευρωπαϊκή και να έχει γίνει έλεγχος ασφάλειας στην παραγωγή αυτών των προϊόντων. Προφανέστατα θα βρούμε -και έχουμε βρει- ακόμα και σε ευρωπαϊκά προϊόντα υπερβολικά μεγάλες ποσότητες από αυτές τις τοξικές ουσίες, γιατί δεν γίνεται έλεγχος σε κάθε προϊόν, αλλά γίνεται έλεγχος δειγματοληπτικός», τονίζει.
Δεν είναι, όμως, η πρώτη φορά που διαπιστώνονται επικίνδυνα χημικά, τα οποία παραβιάζουν τους κανονισμούς της ΕΕ, στα προϊόντα της SHEIN.
Toν Νοέμβριο του 2022, έκθεση της Greenpeace Γερμανίας, έφερε στην επιφάνεια την παράμετρο της καταστροφής του περιβάλλοντος, που προκαλούν τα χημικά της εταιρείας.
Δειγματοληπτικός έλεγχος σε 47 προϊόντα διαπίστωσε πως 7 από αυτά (15%) περιείχαν επικίνδυνες χημικές ουσίες που παραβιάζουν τους ρυθμιστικούς κανόνες της ΕΕ.
Στα προϊόντα αυτά συμπεριλαμβάνονταν ρούχα και παπούτσια για άνδρες, γυναίκες, παιδιά και βρέφη, από ιστότοπους της SHEIN στην Αυστρία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία και την Ελβετία, και 5 προϊόντα από κατάστημα στο Μόναχο της Γερμανίας.
Ακόμη χειρότερα, η έκθεση διαπιστώνει ότι η εταιρεία παραβιάζει τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς της ΕΕ για τα χημικά και θέτει σε κίνδυνο την υγεία των καταναλωτών και των εργαζομένων στους προμηθευτές της.
Η Viola Wohlgemuth, υπεύθυνη για την εκστρατεία Toxics and Circular Economics της Greenpeace Γερμανίας, δήλωσε πως στον πυρήνα του το μοντέλο αυτό -που αφορά επίσης και άλλες εταιρείες- είναι λάθος και πρέπει να σταματήσει:
«Η εμφάνιση της εξαιρετικά γρήγορης μόδας επιταχύνει περαιτέρω την κλιματική και περιβαλλοντική καταστροφή και πρέπει να σταματήσει στο πλαίσιο μιας δεσμευτικής νομοθεσίας. Οι εναλλακτικές λύσεις για την αγορά των νέων πρέπει να γίνουν ο νέος κανόνας», ανέφερε.
Σαρηγιάννης: Οι φθαλικές ενώσεις καταστρέφουν τους πληθυσμούς των ψαριών στην Ελλάδα
Σε μελέτες που έχει πραγματοποιήσει το Τμήμα Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ έχει διαπιστωθεί πως οι φθαλικές ενώσεις αποδεικνύονται καταστροφικές όχι μόνο για τον άνθρωπο, αλλά και για τους πληθυσμούς των ψαριών.
«Ένα μεγάλο πρόβλημα που δημιουργούν αυτές οι ουσίες στο περιβάλλον είναι ότι μειώνουν τον πληθυσμό των ψαριών. Για την Ελλάδα είναι σημαντικό αυτό το πρόβλημα. Και δυστυχώς τις περισσότερες από αυτές τις ουσίες δεν τις πιάνουν οι βιολογικοί καθαρισμοί. Οπότε έχουμε πρόβλημα κι όσο πιο πολύ τα χρησιμοποιούμε, τόσο πιο πολύ μπαίνουν στα απόβλητά μας και τόσο πιο πολύ δεν τα πιάνουμε και βγαίνουν στο υδάτινο και τελικά στο θαλάσσιο περιβάλλον ειδικά εδώ στην Ελλάδα. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι αλλάζει τις γενετικές ορμόνες με αποτέλεσμα να μειώνεται η τεστοστερόνη στα ψάρια και κάποια στιγμή τα ψάρια αλλάζουν φύλο. Τα ψάρια αλλάζουν φύλο πραγματικά. Κι αν όλα γίνουν θηλυκά, τότε δεν θα μπορούν να αναπαραχθούν. Οπότε μειώνεται ο πληθυσμός των ψαριών», καταλήγει ο Καθηγητής Σαρηγιάννης.
