Σε κινήσεις για την εκτόνωση της κρίσης στη Νέα Καληδονία προχώρησε ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, που αποφάσισε τη Δευτέρα να άρει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, που ήταν σε ισχύ από τις 15 Μαΐου.
Τα έκτακτα μέτρα έληξαν στις 05:00 της Τρίτης (ώρα Νέας Καληδονίας, 21:00 της Δευτέρας στην Ελλάδα), αν και το γραφείο του Γάλλου προέδρου επισημαίνει ότι η άρση των μέτρων είναι «προς το παρόν»
Πρακτικά με την απόφαση Μακρόν αίρονται κάποια μέτρα για κατ' οίκον κράτηση ατόμων που θεωρούνται απειλή για τη δημόσια τάξη. Αίρονται ακόμη και έκτακτες εξουσίες για τη διενέργεια ερευνών, την κατάσχεση όπλων και τον περιορισμό των μετακινήσεων.
Σε ισχύ μένει η απαγόρευση κυκλοφορίας από τις 18:00 ως τις 06:00 το άλλο πρωί (τοπική ώρα). Εξαιρούνται οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι επαγγελματίες του ιατρικού κλάδου, βασικοί εργαζόμενοι σε νυχτερινές βάρδιες και τα έκτακτα περιστατικά υγείας.
Η απαγόρευση για τις δημόσιες συναθροίσεις, τη μεταφορά και την οπλοφορία και την πώληση αλκοόλ παραμένει σε ισχύ. Η γαλλική κυβέρνηση απαγόρευσε και τη χρήση της πλατφόρμας TikTok μέσω της οποίας επικοινωνούν όσοι συμμετέχουν στις κινητοποιήσεις .
Ο διεθνής αερολιμένας της κτήσης θα παραμείνει κλειστός ως τις 2 Ιουνίου. Ένα περιφερειακό αεροδρόμιο χρησίμευσε σαν κόμβος για την απομάκρυνση ξένων αλλά και Γάλλων που έφυγαν με στρατιωτικές πτήσεις.
Εκτόνωση της κρίσης
Η κίνηση αποσκοπεί στο να δώσει χώρο στον πολιτικό διάλογο, αναφέρει το Associated Press, με την πλευρά των αυτονομιστών αυτοχθώνων να ζητούν από το Παρίσι να αποσύρει το επίμκαχιο νομοσχέδιο που προκάλσε την κρίση.
Ο Εμανουέλ Μακρόν, που την περασμένη εβδομάδα επισκέφτηκε την κτήση στον Ειρηνικό Ωκεανό, είχε πιέσει για την απομάκρυνση των οδοφραγμάτων καλώντας και τις δύο πλευρές να το πράξουν. Όπως επέμεινε ο Γάλλος πρόεδρος. είναι η απομάκρυνση των οδοφραγμάτων είναι «απαραίτητη προϋπόθεση για την έναρξη συγκεκριμένων και σοβαρών διαπραγματεύσεων».
Ειδικότερα, όπως ανέφερε το Ελιζέ, η απόφαση για την άρση των μέτρων αποσκοπεί στο να «επιτρέψει τις συναντήσεις των διαφόρων συνιστωσών» του κινήματος υπέρ της ανεξαρτησίας FLNKS, του Κανάκ και του Σοσιαλιστικού Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου και να επιτρέψει σε εκλεγμένους αξιωματούχους και άλλους τοπικούς ηγέτες «που είναι σε θέση να ζητήσουν την άρση των οδοφραγμάτων» να μεταβούν εκεί και να συναντηθούν με τους διαδηλωτές. Σημειώνεται ότι οι αυτόχθονες Κανάκ ζητούν την ανεξαρτησία και οι πολιτικοί ηγέτες τάσσονται με το Παρίσι.
Αφορμή για τις ταραχές ήταν η προσπάθεια της κυβέρνησης Μακρόν να τροποποιήσει το γαλλικό Σύνταγμα και να αλλάξει τον τρόπο ψηφοφορίας στη Νέα Καληδονία. Οι διαμαρτυρίες γρήγορα πήραν βίαιη -και στη συνέχεια αιματηρή- τροπή.
Αιματηρές ταραχές
Οι συγκρούσεις τις προηγούμενες δύο εβδομάδες προκάλεσαν επτά νεκρούς, εκατοντάδες τραυματίες και σοβαρές υλικές ζημιές. Οι τραυματίες αστυνομικοί είναι 122, άγνωστο όμως είναι πόσοι πολίτες τραυματίστηκαν. Περισσότεροι από 460 άνθρωποι έχουν συλληφθεί.
Από τα επτά θύματα, τουλάχιστον τρεις ήταν από την κοινότητα των Κανάκ ενώ δύο ήταν αστυνομικοί – ένας σκοτώθηκε όταν εκπυρσοκρότησε κατά λάθος όπλο.
Δύο από τα θύματα ήταν μέλη της οικογένειας του πρώην ποδοσφαιριστή Κριστιάν Καρεμπέ.
Μιλώντας τη Δευτέρα στον ραδιοφωνικό σταθμό Europe 1, ο Γάλλος βετεράνος άσος με την σπουδαία θητεία στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο ανέφερε μεταξύ άλλων: «Έχασα μέλη της οικογένειάς μου, γι' αυτό έμεινα σιωπηλός. Γιατί είμαι σε πένθος. Δύο άτομα στην οικογένειά μου πυροβολήθηκαν στο κεφάλι. Ήταν ελεύθεροι σκοπευτές».
Ερωτηθείς αν ήταν δολοφονία, ο Κριστιάν Καρεμπέ απάντησε: «Δεν θα ήθελα να το πω, γιατί η λέξη είναι ισχυρή, αλλά… είναι αλήθεια ότι ναι, είναι δολοφονία και ελπίζουμε ότι θα γίνουν έρευνες και γι' αυτές τις δολοφονίες. Επτά άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από την έναρξη των συγκρούσεων».
Τι προκάλεσε την κρίση
Την οργή των υποστηρικτών της ανεξαρτησίας έχει προκαλέσει το σχέδιο συνταγματικής μεταρρύθμισης που αφορά το εκλογικό σώμα και υιοθετήθηκε από τους βουλευτές στο Παρίσι.
Μένει ακόμα να λάβει τα τρία πέμπτα των ψήφων των βουλευτών της Νέας Καληδονίας.
Το κείμενο αυτό έχει στόχο να διευρύνει το εκλογικό σώμα για τις επαρχιακές εκλογές, κρίσιμης σημασίας για το αρχιπέλαγος, με τη συμμετοχή όλων των αυτόχθονων της Νέας Καληδονίας και αυτών που κατοικούν εκεί τουλάχιστον δέκα χρόνια. Οι υποστηρικτές της ανεξαρτησίας θεωρούν πως με την κίνηση αυτή, ελλοχεύει ο κίνδυνος να εξασθενήσει ακόμα περισσότερο η πολιτική επιρροή του αυτόχθονα λαού των Κανάκ.
Πρόκειται για τη φυλή που αποτελεί το 41.2% του συνολικού πληθυσμού βάσει της απογραφής του 2019 και απαιτεί αυτοδιάθεση, σε αντίθεση με το 24.1% της «ευρωπαϊκής κοινότητας» που διαμένει στο νησί και τηρεί στενούς δεσμούς με τη γαλλική κυβέρνηση.
Για το Παρίσι, η Νέα Καληδονία είναι σημαντική γεωπολιτικά, σε στρατιωτικό επίπεδο αλλά και λόγω των κοιτασμάτων νικελίου που διαθέτει. Το έδαφος αυτό, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1.200 χιλιομέτρων ανατολικά της Αυστραλίας και έχει περίπου 270.000 κατοίκους, απέκτησε εκτεταμένη αυτονομία μέσω της Συμφωνίας της Νουμέα.
Σήμερα είναι η τρίτη χώρα σε παραγωγή νικελίου, ορυκτό πολύτιμο και ακριβό, διαθέτοντας το 25% συνολικών πόρων παγκοσμίως. Επίσης θεωρείται μια από τις πιο ισχυρές οικονομίες στον νότιο Ειρηνικό, πίσω μόνο από Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και Χαβάη. Tο κατά κεφαλήν εισόδημα αγγίζει μάλιστα τα 35.000 δολάρια.
Παρόλα αυτά, και σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς, ένας στους πέντε πολίτες της ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, χωρίς εργασία και πρόσβαση σε είδη πρώτης ανάγκης.
Οι κάτοικοί της ψήφισαν να παραμείνει τμήμα της Γαλλίας σε καθένα από τρία δημοψηφίσματα για την ανεξαρτησία που πραγματοποιήθηκαν το 2018, το 2020 και το 2021. Ωστόσο, το κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας μποϊκόταρε την τελευταία ψηφοφορία λέγοντας ότι δεν θα αποδεχθεί το αποτέλεσμά της.
Οι κάτοικοι της Νέας Καληδονίας και κυρίως το κίνημα των ιθαγενών Κανάκ καταγγέλλουν ότι η απόφαση της γαλλικής εθνοσυνέλευσης έχει στόχο την περιθωριοποίηση των ντόπιων.
Από την πλευρά του, ο Μακρόν είχε δηλώσει ότι θα καθυστερήσει τη νομιμοποίηση της εκλογικής μεταρρύθμισης και θα προσκαλέσει εκπροσώπους του πληθυσμού της επικράτειας στο Παρίσι για συνομιλίες για την επίτευξη διευθέτησης κατόπιν διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι πρέπει να επιτευχθεί νέα συμφωνία έως τον Ιούνιο, διαφορετικά θα την υπογράψει για να γίνει νόμος.
