Η δύσκολη θέση στην οποία βρέθηκε η οικονομία της Αιγύπτου τον προηγούμενο καιρό έχει αναγκάσει τους διεθνείς οργανισμούς να δώσουν χείρα βοηθείας ώστε να διασωθεί διότι αν καταρρεύσει θα προκαλέσει μια ανισορροπία στην Μέση Ανατολή και την λεκάνη της Μεσογείου, λόγω της στρατηγικής σημασίας που έχει η αραβική χώρα.
Η πρόσφατη είδηση για ένα πακέτο 7,4 δισ. ευρώ της ΕΕ για τη στήριξη της οικονομίας της Αιγύπτου, εν μέσω φόβων ότι οι συγκρούσεις στη Γάζα και το Σουδάν μπορεί να εντείνουν τα οικονομικά της προβλήματα, ήρθε σε συνέχεια της συμφωνίας που σύναψε προ εβδομάδας η χώρα με το ΔΝΤ για παροχή 8 δισ. δολαρίων.
Μόλις λίγες ώρες πριν, η κεντρική τράπεζα της χώρας είχε απελευθερώσει το νόμισμά της και αύξησε το επιτόκιο δανεισμού μιας ημέρας στο 28,25% και το επιτόκιο καταθέσεων μιας ημέρας στο 27,25%, σε μια προσπάθεια να επιβραδύνει τον πληθωρισμό, ο οποίος κυμαίνεται σε επίπεδα ρεκόρ 36% και προκαλεί κοινωνική δυσφορία στους δεκάδες εκατομμύρια Αιγύπτιους.
Επιπλέον, η Αίγυπτος θα λάβει δάνειο 1,2 δισ. δολαρίων για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, ανεβάζοντας το σύνολο του από το ΔΝΤ σε περισσότερα από 9 δισ. δολάρια.
Ωστόσο, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που το ΔΝΤ καταφθάνει στη χώρα, καθώς είχαν προηγηθεί επεμβάσεις κατά τα 1977, 1978, 1987, 1991, 1993, 1996, 2016, δύο φορές το 2020, και το 2022.
Καθώς η παρατεταμένη οικονομική κρίση της Αιγύπτου συνδέεται με χρόνιες ελλείψεις συναλλάγματος, η βασική μεταρρύθμιση στην οποία συμφώνησε η Αίγυπτος με το ΔΝΤ είναι η υποτίμηση της αιγυπτιακής λίρας και η εισαγωγή ενός καθεστώτος κυμαινόμενης συναλλαγματικής ισοτιμίας. Η τιμή ενός δολαρίου ΗΠΑ καθορίστηκε από την κεντρική τράπεζα το περασμένο έτος σε περίπου 31 αιγυπτιακές λίρες. Την περασμένη εβδομάδα έπεσε στις περίπου 50 λίρες.
Τα τρωτά σημεία της εθνικής της οικονομίας τονίστηκαν ιδιαίτερα όταν οι επενδυτές απέσυραν περίπου 20 δισ. δολάρια από το αιγυπτιακό χρέος την εποχή που η Ρωσία ξεκίνησε τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Επιπλέον, σύμφωνα με την ανάλυση του ΔΝΤ, τόσο τα τουριστικά έσοδα (13,6 δισ. δολάρια το 2022-2023) όσο και τα έσοδα από τη Διώρυγα του Σουέζ (700 εκατ. δολάρια το μήνα), τα οποία αποτελούν σημαντικές πηγές συναλλάγματος για την Αίγυπτο, δέχονται πλήγμα από τις διαταραχές της Ερυθράς Θάλασσας που επηρεάζουν τις ροές συναλλάγματος, αποτρέποντας τον εισερχόμενο τουρισμό και επιβαρύνοντας το εμπόριο με αποτέλεσμα να οδηγούν σε ελλείψεις συναλλάγματος και να αυξάνουν τις πληθωριστικές πιέσεις. Οι εισπράξεις από τη Διώρυγα του Σουέζ μειώθηκαν σχεδόν κατά το ήμισυ τον Ιανουάριο του 2024 σε σχέση με ένα χρόνο πριν.
Έτσι, ενώ η αιγυπτιακή οικονομία «βούλιαζε» με ραγδαίους ρυθμούς, προκειμένου να αποτραπεί μία «ελεύθερη πτώση» με ακόμα χαμηλότερη συναλλαγματική ισοτιμία της λίρας, με αποτέλεσμα ακόμη υψηλότερους ρυθμούς πληθωρισμού που θα έπληττε κυρίως τα φτωχά νοικοκυριά επιφέροντας συνέπειες κοινωνικής αναταραχής, η χώρα βρήκε στήριξη, μεταξύ άλλων, και σε μια επενδυτική συμφωνία 35 δισ. δολαρίων στα τέλη Φεβρουαρίου με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
To deal με ένα από τα τρία κρατικά επενδυτικά funds του Άμπου Ντάμπι, αφορά την ανάπτυξη της χερσονήσου Ras El Hekma και ο στόχος για προσέλκυση περαιτέρω επενδύσεων ανεβαίνει έως και τα 150 δισ. δολάρια.
Γιατί είναι τόσο σημαντική η Αίγυπτος
Οι πολύπλευρες παρεμβάσεις διάσωσης της Αιγύπτου δεν είναι τυχαίες, καθώς η σημασία της χώρας ως βασικού περιφερειακού παράγοντα δεν μπορεί να παραβλεφθεί, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της αναζήτησης σταθερότητας στη Μέση Ανατολή. Ως στρατηγικός σύμμαχος των ΗΠΑ, η κατάρρευση της θα ήταν επιζήμια για τα αμερικανικά συμφέροντα, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών τους για καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την απόπειρα διευθέτησης της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης. Η Αίγυπτος έχει επίσης αναλάβει σημαντικό ρόλο για την διαχείριση των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη, ενώ στο έδαφος της βρίσκονται 6 εκατομμύρια πρόσφυγες.
Πιο αναλυτικά, και πέραν του παραδοσιακού «ειδικού βάρους» που έχει η Αίγυπτος στον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο, η Αίγυπτος με τη Διώρυγα του Σουέζ παρέχει ταχεία ναυτική πρόσβαση στις ΗΠΑ για στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή αλλά και σε διεθνείς παρεμβάσεις καταπολέμησης της πειρατείας, του λαθρεμπορίου όπλων και των παράνομων εμπορικών συναλλαγών.
Η Αίγυπτος παρέχει επίσης 7,5 εκατομμύρια τόνους LNG στην Ευρώπη για τη θέρμανση κατοικιών, τη βιομηχανία καυσίμων και την τροφοδοσία ολόκληρων κλάδων της οικονομίας.
Καταληκτικά, η στρατηγική γεωγραφική θέση της Αιγύπτου στην Ερυθρά Θάλασσα και τη Μεσόγειο την καθιστά ιδανική για να παρέχει πρόσβαση σε βασικές παγκόσμιες αγορές στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής αλλά και συνολικά στην αφρικανική ήπειρο, την Ασία και την Ευρώπη. Συνδέεται με τις διεθνείς διαδρομές Ocean Trade προς τις ΗΠΑ, τον Καναδά και τη Νότια Αμερική. Η Διώρυγα του Σουέζ δε, είναι ο συντομότερος σύνδεσμος μεταξύ ανατολής και δύσης λόγω της μοναδικής γεωγραφικής της θέσης.
