Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εκδήλωσε χθες Τετάρτη την ανησυχία του για την «κρίσιμη» κατάσταση που επικρατεί στην Αϊτή , όπου ένας ηγέτης συμμαχίας συμμοριών απείλησε ξεκάθαρα πως θα ξεσπάσει «εμφύλιος πόλεμος» αν δεν παραιτηθεί ο πρωθυπουργός Αριέλ Ανρί.
Συμμορίες κακοποιών, οι οποίες ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος της πρωτεύουσας Πορτ-ο-Πρενς και δρόμους που οδηγούν στην υπόλοιπη επικράτεια, επιτίθενται τις τελευταίες ημέρες σε στρατηγικές τοποθεσίες στην πάμφτωχη χώρα της Καραϊβικής, συμπεριλαμβανομένων φυλακών, από τις οποίες εκτιμάται πως μπόρεσαν να αποδράσουν κάπου τρεις χιλιάδες κρατούμενοι.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας συγκλήθηκε εκτάκτως για να συζητήσει την κλιμάκωση αυτή χθες μετά το μεσημέρι. «Δεν είχαμε επιλογή, η κατάσταση είναι κρίσιμη», σχολίασε μετά τη συνεδρίαση ο πρεσβευτής του Ισημερινού Χοσέ Χαβιέρ δε λα Γάσκα Λόπες Ντομίνγκες.
«Όλοι μοιραζόμαστε τις ανησυχίες του», ειδικά για την ανάγκη να αναπτυχθεί γρήγορα η διεθνής ένοπλη δύναμη υποστήριξης της αστυνομίας, πρόσθεσε η ομόλογή του της Μάλτας Βανέσα Φρέιζερ.
Ο τομέας του διεθνούς αεροδρομίου Toussaint-Louverture μετατράπηκε ξανά σε θέατρο μαχών ανάμεσα στις δυνάμεις ασφαλείας και συμμορίες τη νύχτα της Τρίτης προς Τετάρτη, δήλωσε πηγή στην αϊτινή αστυνομία.
Επικεφαλής συμμαχίας συμμοριών με επιρροή, ο Τζίμι Σεριζιέ, ή «Μπάρμπεκιου», διεμήνυσε προχθές Τρίτη πως εάν ο de facto πρωθυπουργός Ανρί δεν παραιτηθεί, κι αν η διεθνής κοινότητα συνεχίσει να τον υποστηρίζει, η χώρα θα οδηγηθεί «απευθείας σε εμφύλιο πόλεμο που θα προκαλέσει γενοκτονία».
«Ή η Αϊτή θα γίνει παράδεισος για όλους μας, ή κόλαση για όλους μας», είπε ακόμη, πλαισιωμένος από βαριά οπλισμένους μασκοφόρους, ο «Μπάρμπεκιου», 46 ετών, πρώην αστυνομικός που μετενσαρκώθηκε σε αρχηγό συμμαχίας συμμοριών γνωστής ως G9, στον οποίο επιβάλλονται κυρώσεις από τον ΟΗΕ.
Εν μέσω κατάστασης έκτακτης ανάγκης και απαγόρευσης νυχτερινής κυκλοφορίας, κι ενώ υπηρεσίες της δημόσιας διοίκησης και σχολεία έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους, πολλοί φεύγουν για να σωθούν από τη βία, κουβαλώντας λιγοστά υπάρχοντά τους, ενώ άλλοι αποφεύγουν να βγαίνουν έξω, εκτός αν είναι απόλυτα απαραίτητο για να κάνουν προμήθειες.
«Η κατάσταση πάει από το κακό στο χειρότερο. Η αστυνομία δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να σταματήσει τις επιθέσεις των οπλισμένων συμμοριών. Μόνο στρατιωτική δύναμη θα μπορούσε να μας βοηθήσει σε αυτή την κατάσταση», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο οδηγός που εργάζεται στην Πορτ-ο-Πρενς, υπό τον όρο να μην κατονομαστεί.
«Επιτάχυνση»;
Οι κακοποιοί λένε απροκάλυπτα πως θέλουν να ανατρέψουν τον πρωθυπουργό, στην εξουσία μετά τη δολοφονία το 2021 του προέδρου Ζοβενέλ Μοΐζ. Ο Αριέλ Ανρί υποτίθεται πως θα εγκατέλειπε το αξίωμα στις αρχές Φεβρουαρίου.
Όμως στη χώρα, χωρίς πρόεδρο ούτε κοινοβούλιο, έχουν να διεξαχθούν εκλογές από το 2016.
«Παρά τις πολλές επαφές, δεν μπορέσαμε να καταλήξουμε σε συναίνεση ανάμεσα στην κυβέρνηση και διάφορους παράγοντες της αντιπολίτευσης, του ιδιωτικού τομέα, της κοινωνίας των πολιτών και θρησκευτικών οργανώσεων», στηλίτευσε χθες ο πρόεδρος της Γουιάνας Μοχάμεντ Ιρφάν Αλί, που ασκεί την εναλλασσόμενη προεδρία της κοινότητας των κρατών της Καραϊβικής (CARICOM).
«Έχουν όλοι συναίσθηση του τιμήματος της αποτυχίας», προειδοποίησε.
Στην Ουάσιγκτον, η αμερικανική διπλωματία πίεσε τον Αριέλ Ανρί να «επιταχύνει τη μετάβαση» προς τη διεξαγωγή «ελεύθερων και δίκαιων εκλογών» και κάλεσε να γίνουν «παραχωρήσεις προς το συμφέρον του αϊτινού λαού».
Πάντως «δεν πιέζουμε επ’ ουδενί τον πρωθυπουργό να παραιτηθεί», σημείωσε ο Λευκός Οίκος.
Καθώς δεν κατάφερε να επιστρέψει στην Αϊτή, ο Αριέλ Ανρί προσγειώθηκε το βράδυ της Τρίτης στο Πουέρτο Ρίκο, έπειτα από επίσημη επίσκεψή του στην Κένυα, όπου προσπάθησε να βάλει στις ράγες τη διεθνή οπλισμένη δύναμη.
«Δεν υπάρχει εναλλακτική» στην αποστολή αυτή, μπροστά στην «ανυπόφορη» κατάσταση στη χώρα, έκρινε ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Φόλκερ Τουρκ.
«Απίστευτο επίπεδο» βίας
Εξαιτίας της βίας, της πολιτικής κρίσης και της πολυετούς ξηρασίας, 5,5 εκατομμύρια Αϊτινοί, με άλλα λόγια σχεδόν ο μισός πληθυσμός, χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια. Όμως το ποσό που προβλέπει έκκληση του ΟΗΕ για δωρεές —674 εκατ. δολάρια για το 2024— δεν έχει καλυφθεί παρά κατά 2,5%.
Κι αυτό ενώ η κλιμάκωση των τελευταίων ημερών ανάγκασε άλλους 15.000 ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους στην Πορτ-ο-Πρενς, κατά τον ΟΗΕ, που διανέμει τρόφιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης.
Έπειτα από μήνες δισταγμών, το Συμβούλιο Ασφαλείας άναψε τον Οκτώβριο πράσινο φως στην αποστολή πολυεθνικής ένοπλης δύναμης υπό την ηγεσία της Κένυας, η οποία προσφέρθηκε να διαθέσει 1.000 αστυνομικούς. Όμως η ανάπτυξή της καθυστερεί, τόσο εξαιτίας απόφασης της κενυατικής δικαιοσύνης όσο και εξαιτίας της κραυγαλέας έλλειψης χρηματοδότησης.
Την Παρασκευή, Ναϊρόμπι και Πορτ-ο-Πρενς υπέγραψαν διμερή συμφωνία για τη διεθνή δύναμη. Ούτε αυτή όμως αναφέρει την ημερομηνία της ανάπτυξής της.
Στα τέλη Φεβρουαρίου, άλλες πέντε χώρες εξέφρασαν τη βούλησή τους να συμμετάσχουν στην αποστολή στη χώρα όπου καθημερινά διαπράττονται απαγωγές, ελεύθεροι σκοπευτές ανοίγουν πυρ από ταράτσες, ασκείται από συμμορίες σεξουαλική βία για την ενστάλαξη φόβου...
Στις αρχές Ιανουαρίου, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες υπογράμμιζε το «απίστευτο επίπεδο» της βίας των συμμοριών: ο αριθμός των δολοφονιών υπερδιπλασιάστηκε το 2023, φθάνοντας σχεδόν τις 5.000. Τουλάχιστον 2.700 θύματα ήταν πολίτες.
